Karty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
poprawa linków |
→W taliach typu niemieckiego: w języku|de Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017 |
||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 53: | Linia 53: | ||
== Skład talii == |
== Skład talii == |
||
=== W taliach typu francuskiego === |
=== W taliach typu francuskiego === |
||
| Linia 60: | Linia 59: | ||
* [[pik]] lub wino (z jęz. francuskiego „pique”<ref name="ann0" /> – grot, również: ''[[Wino (kolor w kartach)|wino]]''; {{w języku|en|Spades}}) |
* [[pik]] lub wino (z jęz. francuskiego „pique”<ref name="ann0" /> – grot, również: ''[[Wino (kolor w kartach)|wino]]''; {{w języku|en|Spades}}) |
||
* [[kier]] lub czerwo (z jęz. francuskiego „cœur”<ref name="ann0" /> – serce, również: ''[[Kier|czerwień]]''; {{w języku|en|Hearts}}) |
* [[kier]] lub czerwo (z jęz. francuskiego „cœur”<ref name="ann0" /> – serce, również: ''[[Kier|czerwień]]''; {{w języku|en|Hearts}}) |
||
* [[trefl]] lub żołądź na południu też krajc (z jęz. francuskiego „trèfle”<ref name="ann0">{{cytuj książkę|autor=Anna Dąbrowska|tytuł=Język polski|wydawca=[[Wydawnictwo Dolnośląskie]]|miejsce=Wrocław|data=1998|strony=93|isbn=83-7023-647-2}}</ref> – koniczyna, również: ''[[żołądź (kolor w kartach)|żołądź]]''; {{w języku|en|Clubs}}) |
* [[trefl]] lub żołądź, na południu też krajc (z jęz. francuskiego „trèfle”<ref name="ann0">{{cytuj książkę|autor=Anna Dąbrowska|tytuł=Język polski|wydawca=[[Wydawnictwo Dolnośląskie]]|miejsce=Wrocław|data=1998|strony=93|isbn=83-7023-647-2}}</ref> – koniczyna, również: ''[[żołądź (kolor w kartach)|żołądź]]''; {{w języku|en|Clubs}}) |
||
* [[karo]] lub dzwonek (z jęz. francuskiego „carreau”<ref name="ann0" /> – czworokątny, również: ''[[Dzwonek (kolor w kartach)|dzwonek]]''; {{w języku|en|Diamonds}}) |
* [[karo]] lub dzwonek (z jęz. francuskiego „carreau”<ref name="ann0" /> – czworokątny, również: ''[[Dzwonek (kolor w kartach)|dzwonek]]''; {{w języku|en|Diamonds}}) |
||
| Linia 91: | Linia 90: | ||
![[język francuski|francuskie]] |
![[język francuski|francuskie]] |
||
![[język szwedzki|szwedzkie]] |
![[język szwedzki|szwedzkie]] |
||
![[ |
![[Język niderlandzki|holenderskie]] |
||
![[język rosyjski|rosyjskie]] i [[język ukraiński|ukraińskie]] |
![[język rosyjski|rosyjskie]] i [[język ukraiński|ukraińskie]] |
||
|- |
|- |
||
| Linia 132: | Linia 131: | ||
|} |
|} |
||
{{clear}} |
{{clear}} |
||
'''Figury według starszeństwa''' |
'''Figury według starszeństwa''' |
||
| Linia 138: | Linia 136: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!F |
!F |
||
|[[ |
|[[Plik:Poker-sm-221-Ah.png|150px|center]] [[As (karta)|As]] |
||
|[[ |
|[[Plik:Poker-sm-222-Kh.png|150px|center]] [[Król (karta)|Król]] |
||
|[[ |
|[[Plik:Poker-sm-223-Qh.png|150px|center]] [[Dama (karta)|Dama]] |
||
|[[ |
|[[Plik:KN Kier P.png|150px|center]] [[Jeździec (karta)|'''Jeździec''']] |
||
|[[ |
|[[Plik:Poker-sm-224-Jh.png|150px|center]] [[Walet]] |
||
|} |
|} |
||
| Linia 149: | Linia 147: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!F |
!F |
||
|[[ |
|[[Plik:Joker Card Image.jpg|150px|center]] [[Joker]] |
||
|[[ |
|[[Plik:Poker-sm-225-Th.png|150px|center]] [[Dziesiątka (karta)|Dziesiątka]] |
||
|} |
|} |
||
'''Taroki''' |
'''Taroki''' |
||
| Linia 184: | Linia 181: | ||
|<br />[[Plik:Tarot nouveau - Grimaud - 1898 - Trumps - 21.jpg|center|100px]] |
|<br />[[Plik:Tarot nouveau - Grimaud - 1898 - Trumps - 21.jpg|center|100px]] |
||
|} |
|} |
||
=== W taliach typu niemieckiego === |
=== W taliach typu niemieckiego === |
||
| Linia 206: | Linia 202: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!width="10px"|N |
!width="10px"|N |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Tuz czerwienny z wzoru wuntemburskiego.png|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Król czerwienny z wzoru wuntemburskiego.png|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Wyżnik czerwienny z wzoru wuntemburskiego.png|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Niżnik czerwienny z wzoru wuntemburskiego.png|150px|center]] |
||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
|width="200px"|[[Tuz (karta)|Tuz]] (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest as) |
|width="200px"|[[Tuz (karta)|Tuz]] (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest as) |
||
|width="200px"|[[Król (karta)|Król]] (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest król) |
|width="200px"|[[Król (karta)|Król]] (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest król) |
||
|width="200px"|[[Wyżnik (karta)|Wyżnik]] (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dama) |
|width="200px"|[[Wyżnik (karta)|Wyżnik]] {{w języku|de|Ober}} (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dama) |
||
|width="200px"|[[Niżnik (karta)|Niżnik]] (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest walet) |
|width="200px"|[[Niżnik (karta)|Niżnik]] {{w języku|de|Unter}} (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest walet) |
||
|} |
|} |
||
| Linia 222: | Linia 218: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!width="10px"|N |
!width="10px"|N |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Kralka czerwienna z wzoru wuntemburskiego.png|150px|center]] |
||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
| Linia 248: | Linia 244: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!width="10px"|PL |
!width="10px"|PL |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:DH from Poland.jpg|200px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:BH from Poland.jpg|200px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:KH from Poland.jpg|200px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:OH from Poland.jpg|200px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:UH from Poland.jpg|200px|center]] |
||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
| Linia 269: | Linia 265: | ||
=== W taliach typu szwajcarskiego === |
=== W taliach typu szwajcarskiego === |
||
{{Osobny artykuł|Karty szwajcarskie do gry}} |
{{Osobny artykuł|Karty szwajcarskie do gry}} |
||
| Linia 289: | Linia 284: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!width="10px"|S |
!width="10px"|S |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Swiss card deck - 1850 - 2 of Flowers.jpg|200px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Swiss card deck - 1850 - King of Flowers.jpg|200px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Swiss card deck - 1850 - Ober of Flowers.jpg|200px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Swiss card deck - 1850 - Under of Flowers.jpg|200px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Swiss card deck - 1850 - Banner of Flowers.jpg|200px|center]] |
||
|- |
|- |
||
!width="10px"| |
!width="10px"| |
||
| Linia 304: | Linia 299: | ||
=== W taliach typu łacińskiego === |
=== W taliach typu łacińskiego === |
||
{{Osobny artykuł|Karty łacińskie}} |
{{Osobny artykuł|Karty łacińskie}} |
||
==== W taliach podtypu północnowłoskiego ==== |
==== W taliach podtypu północnowłoskiego ==== |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 40 / 52 prostokątne karty w 4 [[Kolor (karty do gry)|kolorach]]: |
Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 40 / 52 prostokątne karty w 4 [[Kolor (karty do gry)|kolorach]]: |
||
| Linia 328: | Linia 321: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!width="10px"|W |
!width="10px"|W |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:KC Trappola.png|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:HC Trappola.png|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:JC Trappola.png|150px|center]] |
||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
| Linia 342: | Linia 335: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!width="10px"|W |
!width="10px"|W |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:1C Trappola.png|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:10C Trappola.png|150px|center]] |
||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
| Linia 351: | Linia 344: | ||
==== W taliach typu: południowowłoskiego, hiszpańskiego i u Rdzennych Amerykanów ==== |
==== W taliach typu: południowowłoskiego, hiszpańskiego i u Rdzennych Amerykanów ==== |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 40 / 48 prostokątne karty w 4 [[Kolor (karty do gry)|kolorach]]: |
Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 40 / 48 prostokątne karty w 4 [[Kolor (karty do gry)|kolorach]]: |
||
| Linia 371: | Linia 363: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!width="10px"|H |
!width="10px"|H |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Aluette card deck - Grimaud - 1858-1890 - King of Cups.jpg|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Aluette card deck - Grimaud - 1858-1890 - Knight of Cups.jpg|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Aluette card deck - Grimaud - 1858-1890 - Jack of Cups.jpg|150px|center]] |
||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
| Linia 383: | Linia 375: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!width="10px"|H |
!width="10px"|H |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Aluette card deck - Grimaud - 1858-1890 - Ace of Cups.jpg|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:Dziesięć Puszek.png|150px|center]] |
||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
| Linia 392: | Linia 384: | ||
==== W taliach podtypu portugalskiego ==== |
==== W taliach podtypu portugalskiego ==== |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 48 prostokątne karty w 4 [[Kolor (karty do gry)|kolorach]]: [[Małe Arkana|Miecz]], [[Małe Arkana|Kielich]], [[Małe Arkana|Maczuga]], [[Małe Arkana|Moneta]] |
Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 48 prostokątne karty w 4 [[Kolor (karty do gry)|kolorach]]: [[Małe Arkana|Miecz]], [[Małe Arkana|Kielich]], [[Małe Arkana|Maczuga]], [[Małe Arkana|Moneta]] |
||
| Linia 405: | Linia 396: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!width="10px"|P |
!width="10px"|P |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:DC from Portugal.png|200px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:KC from Portugal.png|200px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:HC from Portugal.png|200px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:PC from Portugal.png|200px|center]] |
||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
| Linia 418: | Linia 409: | ||
==== W taliach podtypu japońskiego ==== |
==== W taliach podtypu japońskiego ==== |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
=== W taliach tarotowych === |
=== W taliach tarotowych === |
||
{{Osobny artykuł|Tarot}} |
{{Osobny artykuł|Tarot}} |
||
Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 56 |
Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 56 prostokątnych kart w 4 [[Kolor (karty do gry)|kolorach]]: |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!width="10px"|T |
!width="10px"|T |
||
|width=" |
|width="200px"|[[Plik:1S Tarot.png|150px|center]] |
||
|width=" |
|width="200px"|[[Plik:1C Tarot.png|150px|center]] |
||
|width=" |
|width="200px"|[[Plik:1B Tarot.png|150px|center]] |
||
|width=" |
|width="200px"|[[Plik:1P Tarot.png|150px|center]] |
||
|- |
|- |
||
!width="10px"|T |
!width="10px"|T |
||
| Linia 440: | Linia 430: | ||
|} |
|} |
||
Każdy kolor posiada 10 |
Każdy kolor posiada 10 blotek numerowanych od 1 do 10 |
||
oraz 4 [[Figura (karta)|figury]]: |
oraz 4 [[Figura (karta)|figury]]: |
||
| Linia 448: | Linia 438: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!width="10px"|T |
!width="10px"|T |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:KC Tarot.png|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:QC Tarot.png|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:HC Tarot.png|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:JC Tarot.png|150px|center]] |
||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
| Linia 464: | Linia 454: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!width="10px"|W |
!width="10px"|W |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:TT Tarot.png|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:1C Tarot.png|150px|center]] |
||
|width="200px"|[[ |
|width="200px"|[[Plik:10C Tarot.png|150px|center]] |
||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
| Linia 481: | Linia 471: | ||
|'''II''' Papieżyca<br />[[Plik:T2P - Tarot.jpg|center|100px]] |
|'''II''' Papieżyca<br />[[Plik:T2P - Tarot.jpg|center|100px]] |
||
|'''III''' Cesarzowa<br />[[Plik:T3 Tarot.png|center|100px]] |
|'''III''' Cesarzowa<br />[[Plik:T3 Tarot.png|center|100px]] |
||
|''' |
|'''IV''' Cesarz<br />[[Plik:T4 Tarot.png|center|100px]] |
||
|'''V''' Papież<br />[[Plik:T5P - Tarot.jpg|center|100px]] |
|'''V''' Papież<br />[[Plik:T5P - Tarot.jpg|center|100px]] |
||
|'''VI''' Kochankowie<br />[[Plik:T6 Tarot.png|center|100px]] |
|'''VI''' Kochankowie<br />[[Plik:T6 Tarot.png|center|100px]] |
||
| Linia 490: | Linia 480: | ||
| |
| |
||
|'''VIII''' Sprawiedliwość<br />[[Plik:T8 Tarot.png|center|100px]] |
|'''VIII''' Sprawiedliwość<br />[[Plik:T8 Tarot.png|center|100px]] |
||
|''' |
|'''IX''' Eremita<br />[[Plik:T9 Tarot.png|center|100px]] |
||
|'''X''' Koło Fortuny<br />[[Plik:T10 Tarot.png|center|100px]] |
|'''X''' Koło Fortuny<br />[[Plik:T10 Tarot.png|center|100px]] |
||
|'''XI''' Siła<br />[[Plik:T11 Tarot.png|center|100px]] |
|'''XI''' Siła<br />[[Plik:T11 Tarot.png|center|100px]] |
||
|'''XII''' Wisielec<br />[[Plik:T12 Tarot.png|center|100px]] |
|'''XII''' Wisielec<br />[[Plik:T12 Tarot.png|center|100px]] |
||
|'''XIII''' Śmierć<br />[[Plik:T13 Tarot.png|center|100px]] |
|'''XIII''' Śmierć<br />[[Plik:T13 Tarot.png|center|100px]] |
||
|''' |
|'''XIV''' Powściągliwość<br />[[Plik:T14 Tarot.png|center|100px]] |
||
| |
| |
||
|'''V''' Jowisz<br />[[Plik:T5 Tarot.png|center|100px]] |
|'''V''' Jowisz<br />[[Plik:T5 Tarot.png|center|100px]] |
||
| Linia 504: | Linia 494: | ||
|'''XVII''' Gwiazda<br />[[Plik:T17 Tarot.png|center|100px]] |
|'''XVII''' Gwiazda<br />[[Plik:T17 Tarot.png|center|100px]] |
||
|'''XVIII''' Księżyc<br />[[Plik:T18 Tarot.png|center|100px]] |
|'''XVIII''' Księżyc<br />[[Plik:T18 Tarot.png|center|100px]] |
||
|''' |
|'''XIX''' Słońce<br />[[Plik:T19 Tarot.png|center|100px]] |
||
|'''XX''' Sąd Ostateczny<br />[[Plik:T20 Tarot.png|center|100px]] |
|'''XX''' Sąd Ostateczny<br />[[Plik:T20 Tarot.png|center|100px]] |
||
|'''XXI''' Świat<br />[[Plik:T21 Tarot.png|center|100px]] |
|'''XXI''' Świat<br />[[Plik:T21 Tarot.png|center|100px]] |
||
| Linia 530: | Linia 520: | ||
== Karty w kulturze == |
== Karty w kulturze == |
||
Popularność kart do gry przyczyniła się również do tego, że odwoływało się do nich w swoich dziełach wielu twórców i to nie tylko kompozytorów rosyjskiej opery jak [[Piotr Czajkowski]] (''[[Dama pikowa (opera 1890)|Dama pikowa]]''), [[Siergiej Prokofjew]] (''[[Miłość do trzech pomarańczy]]'') czy [[Dmitrij Szostakowicz]] (''Gracze''). Ważną rolę w operze pełnią one także u [[Georges Bizet|Bizeta]] (''[[Carmen (opera)|Carmen]]'') oraz [[Giuseppe Verdi|Verdiego]] (''[[Traviata|La Traviata]]''). Jednym z najbardziej znanych odwołań w literaturze jest ''[[Alicja w Krainie Czarów]]'' [[Lewis Carroll|Lewisa Carrolla]]. Istnieje również polski serial animowany [[Baśnie i waśnie|Baśnie i Waśnie]], który przedstawia karty. |
Popularność kart do gry przyczyniła się również do tego, że odwoływało się do nich w swoich dziełach wielu twórców i to nie tylko kompozytorów rosyjskiej opery jak [[Piotr Czajkowski]] (''[[Dama pikowa (opera 1890)|Dama pikowa]]''), [[Siergiej Prokofjew]] (''[[Miłość do trzech pomarańczy]]'') czy [[Dmitrij Szostakowicz]] (''Gracze''). Ważną rolę w operze pełnią one także u [[Georges Bizet|Bizeta]] (''[[Carmen (opera)|Carmen]]'') oraz [[Giuseppe Verdi|Verdiego]] (''[[Traviata|La Traviata]]''). Jednym z najbardziej znanych odwołań w literaturze jest ''[[Alicja w Krainie Czarów]]'' [[Lewis Carroll|Lewisa Carrolla]]. Istnieje również polski serial animowany ''[[Baśnie i waśnie|Baśnie i Waśnie]]'', który przedstawia karty. |
||
== Wersje do sprzedaży == |
== Wersje do sprzedaży == |
||
| Linia 538: | Linia 528: | ||
* [[Piatnik]] |
* [[Piatnik]] |
||
* [[Cartamundi]] |
* [[Cartamundi]] |
||
* [[Trefl SA]] |
* [[Trefl (przedsiębiorstwo)|Trefl SA]] |
||
* [[Bicycle]] |
* [[Bicycle]] |
||
* [[Tally-Ho]] |
* [[Tally-Ho]] |
||
| Linia 559: | Linia 549: | ||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
* |
* {{Cytuj stronę | url = http://mxat.ru/WWPCM/ | tytuł = World Web Playing Card Museum | opublikowany = mxat.ru | archiwum = https://web.archive.org/web/20071118030908/http://mxat.ru/WWPCM/ | zarchiwizowano = 2007-11-18}} |
||
* [http://www.altacarta.com/polski/research/poland-kurzeGeschichte1.html Krótka historia kart do gry z uwzględnieniem polskich producentów] |
* [http://www.altacarta.com/polski/research/poland-kurzeGeschichte1.html Krótka historia kart do gry z uwzględnieniem polskich producentów] |
||
{{Karty do gry}} |
{{Karty do gry}} |
||
Aktualna wersja na dzień 12:00, 1 sty 2024
|
|
|
|
|
|
|---|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Karty do gry – papierowe lub plastikowe przybory do gier karcianych.
Prawdopodobnie były już znane w Chinach przed X wiekiem. Powstały na skutek przeniesienia na papier notacji używanej w czasie gry w kości; niektóre karty wywodzą się także z chińskich papierowych pieniędzy – uważa się[kto?], że w najstarszych grach używano prawdziwych banknotów.
Do Europy karty trafiły około XIV w. i zostały spopularyzowane po rozpowszechnieniu się druku wynalezionego przez Johannesa Gutenberga. Już w 1329 roku, za papieża Jana XXII, synod w Würzburgu wydał zakaz uprawiania hazardu, w tym gry w karty, w kości, szachy i w kule[1].
Wykonuje się je z kilku warstw papieru, od lat 90. XX wieku powlekanego cienką warstwą plastiku. Wykonuje się także karty o mniejszych wymiarach, wygodne przy stawianiu pasjansów, oraz większe, lepiej widoczne na scenie w czasie pokazów. Dziś standardowe wymiary karty wynoszą 88 × 57 mm.
Skład talii
[edytuj | edytuj kod]W taliach typu francuskiego
[edytuj | edytuj kod]Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 52 / 56 prostokątne karty o wymiarach 63 × 88 milimetrów (karty do pokera), 57 × 88 milimetrów (karty do brydża) lub 60 × 113 milimetrów (karty do tarota) w 4 kolorach:
- pik lub wino (z jęz. francuskiego „pique”[2] – grot, również: wino; ang. Spades)
- kier lub czerwo (z jęz. francuskiego „cœur”[2] – serce, również: czerwień; ang. Hearts)
- trefl lub żołądź, na południu też krajc (z jęz. francuskiego „trèfle”[2] – koniczyna, również: żołądź; ang. Clubs)
- karo lub dzwonek (z jęz. francuskiego „carreau”[2] – czworokątny, również: dzwonek; ang. Diamonds)
-
Pik -
Kier -
Trefl -
Karo
W talii znajdują się także dwa jokery – czerwony i czarny, albo dwadzieścia dwa taroki, w tym jeden joker.
Każdy z kolorów posiada 9 / 10 kart numerowanych od 1 / 2 do 10, oraz (gdy nie ma 1) dodatkową kartę – As (ang. Ace, niem. Ass, ros. Туз, fr. 1)
Oraz 3 / 4 figury:
- Walet (ang. Jack, niem. Bube, fr. Valet, ros. Валет)
- Jeździec (Knight), występuje tylko w tarocie
- Dama (ang. Queen, niem. i fr. Dame, ros. Дама)
- Król (ang. King, niem. König, fr. Roi, ros. Король)
co daje 13 / 14 kart jednego koloru. Pogrubione cechy odnoszą się do taroku.
| Oznaczenia/Wartość | polskie | angielskie | niemieckie | francuskie | szwedzkie | holenderskie | rosyjskie i ukraińskie |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| As | A | A | A | 1 | E | A | Т |
| Król | K | K | K | R | K | H | К |
| Dama | D | Q | D | D | D | V | Д |
| Walet | W | J | B | V | Kn | B | В |
Figury według starszeństwa
| F |  |
 |
 |
 |
 |
|---|
Inne
| F |  |
 |
|---|
Taroki
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 | |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
W taliach typu niemieckiego
[edytuj | edytuj kod]
Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 40 / 36 / 32 prostokątne karty w 4 kolorach:
-
Wino (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest pik) -
Czerwień (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest kier) -
Żołądź (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest trefl) -
Dzwonek (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest karo)
Każdy kolor posiada 6 / 5 / 4 blotki numerowane od 5 / 6 / 7 do 10
oraz 4 figury:
Figury według starszeństwa
| N |  |
 |
 |
 |
|---|---|---|---|---|
| Tuz (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest as) | Król (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest król) | Wyżnik niem. Ober (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dama) | Niżnik niem. Unter (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest walet) |
Inne
| N |  |
|---|---|
| Dziesiątka (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dziesiątka) |
W taliach typu polskiego
[edytuj | edytuj kod]Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 40 / 36 / 32 prostokątne karty w 4 kolorach:
-
Wino (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest pik) -
Czerwień (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest kier) -
Żołądź (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest trefl) -
Dzwonek (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest karo)
Każdy kolor posiada 7 blotek numerowanych od 3 do 9
oraz 5 figury:
Figury według starszeńtwa
| PL |  |
 |
 |
 |
 |
|---|---|---|---|---|---|
| Tuz (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest as) | Kralka (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dziesiątka) | Król (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest król) | Wyżnik (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dama) | Niżnik (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest walet) |
|
|
|
|---|
W taliach typu szwajcarskiego
[edytuj | edytuj kod]Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 36 / 48 prostokątne karty w 4 kolorach:
-
Tarcza (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest pik) -
Róża (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest kier) -
Żołądź (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest trefl)
-
Dzwonek (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest karo)
Każdy kolor posiada 7 / 4 blotki numerowane od 3 / 6 do 9
oraz 5 figury:
Figury według starszeństwa
| S |  |
|
 |
 |
 |
|---|---|---|---|---|---|
| Tuz (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest as) | Król (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest król) | Wyżnik (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dama) | Niżnik (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest walet) | Chorągiew (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dziesiątka) |
W taliach typu łacińskiego
[edytuj | edytuj kod]W taliach podtypu północnowłoskiego
[edytuj | edytuj kod]Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 40 / 52 prostokątne karty w 4 kolorach:
-
Miecz (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest pik) -
Kielich (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest kier) -
Maczuga (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest trefl) -
Moneta (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest karo)
Każdy kolor posiada 7 / 10 blotek numerowanych od 1 do 7 / 10
oraz 3 figury:
Figury według starszeństwa
| W | |
 |
 |
|---|---|---|---|
| Król (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest król) | Jeździec (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dama) | Walet (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest walet) |
Inne
| W |  |
 |
|---|---|---|
| Jedynka (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest as) | Dziesiątka (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dziesiątka) |
W taliach typu: południowowłoskiego, hiszpańskiego i u Rdzennych Amerykanów
[edytuj | edytuj kod]Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 40 / 48 prostokątne karty w 4 kolorach:
-
Miecz (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest pik) -
Kielich (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest kier) -
Maczuga (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest trefl) -
Moneta (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest karo)
Każdy kolor posiada 7 / 9 blotek numerowanych od 1 do 7 / 9
oraz 3 figury:
Figury według starszeńtwa
| H | |
 |
 |
|---|---|---|---|
| Król (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest król) | Jeździec (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dama) | Walet (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest walet) |
| H |  |
 |
|---|---|---|
| Jedynka (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest as) | Dziesiątka (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dziesiątka) |
W taliach podtypu portugalskiego
[edytuj | edytuj kod]Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 48 prostokątne karty w 4 kolorach: Miecz, Kielich, Maczuga, Moneta
Każdy kolor posiada 8 blotek numerowanych od 2 do 9
oraz 4 figury:
Figury według starszeństwa
| P |  |
|
 |
 |
|---|---|---|---|---|
| Smok (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest as) | Król (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest król) | Jeździec (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dama) | Księżniczka (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest walet) |
W taliach podtypu japońskiego
[edytuj | edytuj kod]W taliach tarotowych
[edytuj | edytuj kod]Standardowy zestaw kart do gry (talia) zawiera 56 prostokątnych kart w 4 kolorach:
| T |  |
 |
 |
 |
|---|---|---|---|---|
| T | Miecz (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest pik) | Kielich (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest kier) | Maczuga (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest trefl) | Moneta (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest karo) |
Każdy kolor posiada 10 blotek numerowanych od 1 do 10
oraz 4 figury:
Figury według starszeństwa
| T |  |
 |
 |
 |
|---|---|---|---|---|
| Król (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest król) | Dama (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dama) | Jeździec (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dama) | Walet (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest walet) |
Inne
| W |  |
|
 |
|---|---|---|---|
| Głupiec (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest joker) | Jedynka (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest as) | Dziesiątka (jego odpowiednikiem w typie francuskim jest dziesiątka) |
Wielkie Arkana
| 0 Głupiec |
I Kuglarz |
II Papieżyca |
III Cesarzowa |
IV Cesarz |
V Papież |
VI Kochankowie |
VII Rydwan |
II Junona | |
VIII Sprawiedliwość |
IX Eremita |
X Koło Fortuny |
XI Siła |
XII Wisielec |
XIII Śmierć |
XIV Powściągliwość |
V Jowisz | ||
XV Diabeł |
XVI Wieża |
XVII Gwiazda |
XVIII Księżyc |
XIX Słońce |
XX Sąd Ostateczny |
XXI Świat |
W talii znajduje się również 22 wielkich arkanów
Tichu
[edytuj | edytuj kod]Dostępne są również chińskie karty zwane Tichu, w którym kolorami są czerwone gwiazdy, zielone jadeity, niebieskie pagody i czarne miecze.
Liczba kart w talii
[edytuj | edytuj kod]Pełna talia kart zwykłego typu liczy 52 karty (od dwójek do asów). Zależnie od gry używa się części talii, np. 24 karty (mała talia kartowana od dziewiątek do asów) w tysiącu, 32 karty w pikiecie i skacie (najczęściej w wersji niemieckiej), jednej talii, np. brydż, lub dwóch pełnych talii, np. kanasta. Używa się także całkowicie odmiennych zestawów kart, np. 25 kart do gry w Piotrusia czy 78 kart w tarocie.
Joker
[edytuj | edytuj kod]Dodatkowo w większości talii dołącza się karty zwane dżokerami. Dżoker może służyć w grach np. w remiku, gdzie może zastępować kartę o danej wartości lub kolorze, jak również jako karta zapasowa – w przypadku zgubienia konkretnej karty w talii dżoker może ją zastąpić. Zwykle do każdej talii dodaje się po 2 lub 3 dżokery.
Inne zastosowania
[edytuj | edytuj kod]
Poza grami kart do gry używa się także do innych celów, na przykład takich jak wróżenie (częściej używa się kart tarota wróżbiarskiego) czy triki iluzjonistyczne (iluzja karciana).
Są też wywodzące się z RPG i planszowych gier strategicznych gry karciane, w których używa się specjalnych kart oznaczających różne elementy świata gry. Do bardziej popularnych gier tego typu należą Magic: The Gathering i Doomtrooper.
Karty w kulturze
[edytuj | edytuj kod]Popularność kart do gry przyczyniła się również do tego, że odwoływało się do nich w swoich dziełach wielu twórców i to nie tylko kompozytorów rosyjskiej opery jak Piotr Czajkowski (Dama pikowa), Siergiej Prokofjew (Miłość do trzech pomarańczy) czy Dmitrij Szostakowicz (Gracze). Ważną rolę w operze pełnią one także u Bizeta (Carmen) oraz Verdiego (La Traviata). Jednym z najbardziej znanych odwołań w literaturze jest Alicja w Krainie Czarów Lewisa Carrolla. Istnieje również polski serial animowany Baśnie i Waśnie, który przedstawia karty.
Wersje do sprzedaży
[edytuj | edytuj kod]W zależności od sytuacji karty mogą być dostępne pojedynczo. W zestawach składających się z dwóch talii zwykłych (zwykle każda talia ma inny kolor „koszulki”) lub tematycznej np.: dotyczącej danego miasta lub tematu. Taki zestaw może posiadać opakowanie z różnego materiału. Ponadto w sprzedaży hurtowej używa się również kartonów zawierających w zależności od wielkości opakowania 12 (dla talii 54/55 kart) lub 24 (dla talii 24 karty) pojedyncze talie mające zwykle opakowania w dwóch kolorach gdzie każdy stanowi połowę wszystkich opakowań. W kartonie karty są zwykle układane w dwa rzędy każdy z opakowaniami w jednym kolorze. W przypadku opakowań posiadających trzy rzędy gdzie też występują dwa kolory opakowań wówczas talie układa się przemiennie w każdym rzędzie.
Producenci kart do gry
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ludus cartorum. W: Jan Witold Suliga: Biblia Szatana. Łódź: Krajowa Agencja Wydawnicza w Łodzi, 1991, s. 12. ISBN 83-03-03220-8.
- ↑ a b c d Anna Dąbrowska: Język polski. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1998, s. 93. ISBN 83-7023-647-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- World Web Playing Card Museum. mxat.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-11-18)].
- Krótka historia kart do gry z uwzględnieniem polskich producentów
| Kolory w talii typu francuskiego i taroku francuskim | |
|---|---|
| Wartości w talii typu francuskiego | |
| Wartości w taroku | |
| Kolory w talii typu polskiego i niemieckiego | |
| Kolory w talii typu szwajcarskiego | |
| Wartości w talii typu polskiego, niemieckiego i szwajcarskiego | |
| Kolory w talii typu włoskiego, hiszpańskiego i w tarocie | |
| Wartości w talii typu włoskiego i hiszpańskiego | |
| Wartości w tarocie | |
| Pojęcia |
Kontrola autorytatywna (sprzęt do gry):