Izosporoza: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Misiolekar (dyskusja | edycje) →Rozpoznanie: ilustracja, zobacz też |
Misiolekar (dyskusja | edycje) →Epidemiologia: rozbudowa, jęz. |
||
| Linia 19: | Linia 19: | ||
== Epidemiologia == |
== Epidemiologia == |
||
Choroba występuje [[Endemia|endemicznie]] w obszarach o gorącym klimacie, lecz spotyka się ją na całym świecie<ref name=":1" /><ref name=":3">{{Cytuj |autor = N. Ud Din, P. Torka, R. E. Hutchison, S. W. Riddell, J. Wright |tytuł = Severe Isospora (Cystoisospora) belli Diarrhea Preceding the Diagnosis of Human T-Cell-Leukemia-Virus-1-Associated T-Cell Lymphoma |czasopismo = Case Reports in Infectious Diseases |data = 2012 |data dostępu = 2018-05-25 |issn = 2090-6633 |wolumin = 2012 |s = 640104 |doi = 10.1155/2012/640104 |pmid = 22953083 |pmc = PMC3431052 |url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22953083}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Pedro Legua, Carlos Seas |tytuł = Cystoisospora and cyclospora |czasopismo = Current Opinion in Infectious Diseases |data = 2013-10 |data dostępu = 2018-05-25 |issn = 1473-6527 |wolumin = 26 |numer = 5 |s = 479–483 |doi = 10.1097/01.qco.0000433320.90241.60 |pmid = 23982239 |url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23982239}}</ref>. |
Choroba występuje [[Endemia|endemicznie]] w obszarach o gorącym klimacie, lecz spotyka się ją na całym świecie<ref name=":1" /><ref name=":3">{{Cytuj |autor = N. Ud Din, P. Torka, R. E. Hutchison, S. W. Riddell, J. Wright |tytuł = Severe Isospora (Cystoisospora) belli Diarrhea Preceding the Diagnosis of Human T-Cell-Leukemia-Virus-1-Associated T-Cell Lymphoma |czasopismo = Case Reports in Infectious Diseases |data = 2012 |data dostępu = 2018-05-25 |issn = 2090-6633 |wolumin = 2012 |s = 640104 |doi = 10.1155/2012/640104 |pmid = 22953083 |pmc = PMC3431052 |url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22953083}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Pedro Legua, Carlos Seas |tytuł = Cystoisospora and cyclospora |czasopismo = Current Opinion in Infectious Diseases |data = 2013-10 |data dostępu = 2018-05-25 |issn = 1473-6527 |wolumin = 26 |numer = 5 |s = 479–483 |doi = 10.1097/01.qco.0000433320.90241.60 |pmid = 23982239 |url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23982239}}</ref>. Izosporoza jest rzadko spotykana u pacjentów z AIDS mieszkających w [[Stany Zjednoczone|Stanach Zjednoczonych]] i [[Europa|Europie]], ale występuje często u chorych w [[Czarna Afryka|Afryce subsaharyjskiej]]<ref name=":9">{{Cytuj |autor = M. Guiguet, A. Furco, P. Tattevin, D. Costagliola, J.-M. Molina |tytuł = HIV-associated Isospora belli infection: incidence and risk factors in the French Hospital Database on HIV |czasopismo = HIV medicine |data = 2007-3 |data dostępu = 2018-05-25 |issn = 1464-2662 |wolumin = 8 |numer = 2 |s = 124–130 |doi = 10.1111/j.1468-1293.2007.00441.x |pmid = 17352769 |url = https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17352769}}</ref>. Często występują zarażenia rodzinne{{Odn|Dziubek|Duszczyk|2017|s=490}}. |
||
== Etiopatogeneza == |
== Etiopatogeneza == |
||
| Linia 32: | Linia 32: | ||
== Leczenie == |
== Leczenie == |
||
Lekami stosowanymi w leczeniu izosporozy są [[pirymetamina]] lub [[Trimetoprym|trymetoprym]]<ref name=":3" /><ref name=":6" /> z [[Sulfonamidy|sulfonamidami]] (np. [[Sulfametoksazol|sulfametoksazolem]]<ref name=":6" />; stosowane przez 7–10 dni szybko prowadzą do poprawy<ref name=":3" />) lub [[Kotrimoksazol|kotrimoksazol]]{{Odn|Dziubek|Duszczyk|2017|s=490}}<ref name=":8" />. U pacjentów z AIDS często występują nawroty biegunki, aby im zapobiec, zaleca się stosowanie połączenia pirymetaminy i [[Sulfadoksyna|sulfadoksyny]] lub trymetoprymu z sulfametoksazolem<ref name=":3" />. |
Lekami stosowanymi w leczeniu izosporozy są [[pirymetamina]] lub [[Trimetoprym|trymetoprym]]<ref name=":3" /><ref name=":6" /> z [[Sulfonamidy|sulfonamidami]] (np. [[Sulfametoksazol|sulfametoksazolem]]<ref name=":6" />; stosowane przez 7–10 dni szybko prowadzą do poprawy<ref name=":3" />) lub [[Kotrimoksazol|kotrimoksazol]]{{Odn|Dziubek|Duszczyk|2017|s=490}}<ref name=":9" /><ref name=":8" />. U pacjentów z AIDS często występują nawroty biegunki, aby im zapobiec, zaleca się stosowanie połączenia pirymetaminy i [[Sulfadoksyna|sulfadoksyny]] lub trymetoprymu z sulfametoksazolem<ref name=":3" />. |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
Wersja z 13:44, 25 maj 2018
| {{{nazwa naukowa}}} | |
| |
| Synonimy |
{{{synonimy}}} |
|---|---|
| Specjalizacja |
{{{specjalizacja}}} |
| Objawy |
{{{objawy}}} |
| Powikłania |
{{{powikłania}}} |
| Początek |
{{{początek}}} |
| Czas trwania |
{{{czas trwania}}} |
| Typy |
{{{typy}}} |
| Przyczyny |
{{{przyczyny}}} |
| Czynniki ryzyka |
{{{czynniki ryzyka}}} |
| Rozpoznanie |
{{{rozpoznanie}}} |
| Różnicowanie |
{{{różnicowanie}}} |
| Zapobieganie |
{{{zapobieganie}}} |
| Leczenie |
{{{leczenie}}} |
| Leki |
{{{leki}}} |
| Rokowanie |
{{{rokowanie}}} |
| Zapadalność |
{{{zapadalność}}} |
| Śmiertelność |
{{{śmiertelność}}} |
| Klasyfikacje | |
| ICD-11 |
{{{ICD11}}} |
| ICD-10 | |
| DSM-5 |
{{{DSM-5}}} |
| DSM-IV |
{{{DSM-IV}}} |
Izosporoza (także cystoizosporoza[1], łac. isosporosis) – choroba pasożytnicza układu pokarmowego, której czynnikiem etiologicznym jest pierwotniak Isospora belli[2][3]. Jest ona jedną z najczęstszych przyczyn przewlekłej biegunki u osób chorych na AIDS[3][4][5].
Epidemiologia
Choroba występuje endemicznie w obszarach o gorącym klimacie, lecz spotyka się ją na całym świecie[3][6][7]. Izosporoza jest rzadko spotykana u pacjentów z AIDS mieszkających w Stanach Zjednoczonych i Europie, ale występuje często u chorych w Afryce subsaharyjskiej[8]. Często występują zarażenia rodzinne[2].
Etiopatogeneza
Chorobę wywołuje należący do gromady kokcydiów kosmopolityczny pierwotniak Isospora (inaczej Cystoisospora) belli[1][2]. Występuje on jedynie u ludzi[2][9]; zaliczany jest do patogenów oportunistycznych[10][11][12]. Do zarażenia dochodzi po spożyciu oocyst, które są wydalane przez chorych razem z kałem[2][10]. Następnie dochodzi do uwolnienia sporozoitów z oocyst[2]. W nabłonku jelitowym dochodzi do ich dalszego rozwoju, który prowadzi do powstania schizontów[2]. Choroba najczęściej rozwija się u chorych z upośledzoną odpornością, ale może ona występować także u osób immunokompetentnych[10]. Biegunka i bóle brzucha są wtedy bardziej nasilone, może pojawić się znaczne chudnięcie,
Objawy i przebieg
U pacjentów z prawidłową odpornością izosporoza rozwija się stopniowo i objawia się najczęściej wodnistą biegunką (niezawierającą krwi[6], niekiedy tłuszczową), ogólnym osłabieniem, brakiem łaknienia, rozlanymi bólami brzucha i gorączką[1][2][3][13]. W badaniach laboratoryjnych można stwierdzić eozynofilię[3][14]. W przypadku wystąpienia infestacji u osoby z niedoborem odporności (najczęściej chorej na AIDS) lub dziecka izosporoza przebiega znacznie ciężej, a nawet piorunująco[6]. Wtedy biegunka oraz bóle brzucha są bardziej nasilone[2][15], może wystąpić znaczna utrata masy ciała[6] (nawet o kilkadziesiąt kilogramów[9]), nudności i wymioty[16], odwodnienie oraz zespół złego wchłaniania[3]. Choroba nieleczona może trwać nawet kilka lat[2].
Rozpoznanie
Podstawową metodą rozpoznawania choroby jest wykrycie oocyst w kale lub bioptacie dwunastnicy, choć pierwsze badanie często daje fałszywie ujemne wyniki, natomiast drugie jest czulsze, ale nie zawsze dostępne[2][4]. Wydalanie oocyst z kałem występuje okresowo i dlatego jego badanie musi być powtarzane[17]. Próbki barwione są z użyciem auraminy lub metodą Ziehla-Nielsena, a następnie oglądane w UV[2][16]. Opracowano metodę wykrywania DNA Isospora belli w kale, lecz brakuje badań potwierdzających jej skuteczność[4].
Leczenie
Lekami stosowanymi w leczeniu izosporozy są pirymetamina lub trymetoprym[6][12] z sulfonamidami (np. sulfametoksazolem[12]; stosowane przez 7–10 dni szybko prowadzą do poprawy[6]) lub kotrimoksazol[2][8][17]. U pacjentów z AIDS często występują nawroty biegunki, aby im zapobiec, zaleca się stosowanie połączenia pirymetaminy i sulfadoksyny lub trymetoprymu z sulfametoksazolem[6].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c Deisy V. Resende i inni, Ultrastructural aspects of Cystoisospora belli (syn. Isospora belli) in continuous cell lines, „Microscopy Research and Technique”, 77 (6), 2014, s. 472–478, DOI: 10.1002/jemt.22372, ISSN 1097-0029, PMID: 24771702 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Dziubek i Duszczyk 2017 ↓, s. 490.
- ↑ a b c d e f M. Nateghi Rostami i inni, Isospora belli associated recurrent diarrhea in a child with AIDS, „Journal of Parasitic Diseases: Official Organ of the Indian Society for Parasitology”, 38 (4), 2014, s. 444–446, DOI: 10.1007/s12639-013-0272-y, ISSN 0971-7196, PMID: 25320501, PMCID: PMC4185026 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ a b c Tom H Boyles i inni, Failure to Eradicate Isospora belli Diarrhoea Despite Immune Reconstitution in Adults with HIV - A Case Series, „PLoS ONE”, 7 (8), 2012, DOI: 10.1371/journal.pone.0042844, ISSN 1932-6203, PMID: 22880120, PMCID: PMC3412810 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ Mekonnen Girma i inni, Cryptosporidiosis and Isosporiasis among HIV-positive individuals in south Ethiopia: a cross sectional study, „BMC Infectious Diseases”, 14, 2014, s. 100, DOI: 10.1186/1471-2334-14-100, ISSN 1471-2334, PMID: 24559235, PMCID: PMC3936862 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ a b c d e f g N. Ud Din i inni, Severe Isospora (Cystoisospora) belli Diarrhea Preceding the Diagnosis of Human T-Cell-Leukemia-Virus-1-Associated T-Cell Lymphoma, „Case Reports in Infectious Diseases”, 2012, 2012, s. 640104, DOI: 10.1155/2012/640104, ISSN 2090-6633, PMID: 22953083, PMCID: PMC3431052 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ Pedro Legua, Carlos Seas, Cystoisospora and cyclospora, „Current Opinion in Infectious Diseases”, 26 (5), 2013, s. 479–483, DOI: 10.1097/01.qco.0000433320.90241.60, ISSN 1473-6527, PMID: 23982239 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ a b M. Guiguet i inni, HIV-associated Isospora belli infection: incidence and risk factors in the French Hospital Database on HIV, „HIV medicine”, 8 (2), 2007, s. 124–130, DOI: 10.1111/j.1468-1293.2007.00441.x, ISSN 1464-2662, PMID: 17352769 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ a b Min Jae Kim i inni, Isospora belli Infection with Chronic Diarrhea in an Alcoholic Patient, „The Korean Journal of Parasitology”, 51 (2), 2013, s. 207–212, DOI: 10.3347/kjp.2013.51.2.207, ISSN 0023-4001, PMID: 23710089, PMCID: PMC3662065 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ a b c F. Gruz i inni, Isospora belli infection after isolated intestinal transplant, „Transplant Infectious Disease: An Official Journal of the Transplantation Society”, 12 (1), 2010, s. 69–72, DOI: 10.1111/j.1399-3062.2009.00439.x, ISSN 1399-3062, PMID: 19708892 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ Selma Usluca i inni, Isospora belli in a patient with liver transplantation, „Turkiye Parazitolojii Dergisi”, 36 (4), 2012, s. 247–250, DOI: 10.5152/tpd.2012.58, ISSN 2146-3077, PMID: 23339948 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ a b c M. Atambay i inni, A rare diarrheic parasite in a liver transplant patient: Isospora belli, „Transplantation Proceedings”, 39 (5), 2007, s. 1693–1695, DOI: 10.1016/j.transproceed.2007.02.080, ISSN 0041-1345, PMID: 17580223 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ Abhilasha Kochhar i inni, Isospora belli infection in a malnourished child, „The Journal of Communicable Diseases”, 39 (2), 2007, s. 141–143, ISSN 0019-5138, PMID: 18338696 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ Udayakumar Navaneethan i inni, Isospora belli superinfection in a patient with eosinophilic gastroenteritis--a diagnostic challenge, „Journal of Crohn's & Colitis”, 6 (2), 2012, s. 236–239, DOI: 10.1016/j.crohns.2011.08.010, ISSN 1876-4479, PMID: 22325178 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ Nevzat Ünal i inni, [Isosporiasis in an elderly patient with chronic diseases: case report], „Turkiye Parazitolojii Dergisi”, 37 (3), 2013, s. 222–224, DOI: 10.5152/tpd.2013.50, ISSN 2146-3077, PMID: 24192629 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ a b Süleyman Yazar i inni, [Isospora belli infection in a patient with a renal transplant], „Turkiye Parazitolojii Dergisi”, 30 (1), 2006, s. 22–24, ISSN 1300-6320, PMID: 17106849 [dostęp 2018-05-25].
- ↑ a b M. Lagrange-Xélot i inni, Isosporiasis in patients with HIV infection in the highly active antiretroviral therapy era in France, „HIV medicine”, 9 (2), 2008, s. 126–130, DOI: 10.1111/j.1468-1293.2007.00530.x, ISSN 1464-2662, PMID: 18257775 [dostęp 2018-05-25].
Bibliografia
- Zdzisław Dziubek, Ewa Duszczyk: Choroby zakaźne i pasożytnicze. Wyd. IV. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 490. ISBN 978-83-200-4534-5.