Pokłon Trzech Króli (obraz Gentile da Fabriano)
Gentile da Fabriano (ur. ok. 1370, zm. 1427) - włoski malarz.
Jego sztuka zaliczana jest do okresu przełomu gotyku i renesansu; z jednej strony wpisuje się w nurt zwany gotykiem międzynarodowym, a z drugiej jego skłonność do realizmu zapowiada już czasy nowożytne.
Pochodził z umbryjskiego Fabriano. Pracował w Wenecji i Bresci, by w 1420 przybyć do Florencji. Trzy lata później ukończył swoje najważniejsze dzieło - ołtarz Pokłon trzech króli, namalowany dla Palli Strozziego do kaplicy św. Onufrego przy kościele Santa Trinità we Florencji. Na pierwszym planie trzej królowie składają hołd Chrystusowi, siedzącemu na kolanach Maryi. Obok stoi Józef i dwie służące. Tuż za najmłodszym królem stoi sam zleceniodawca, Palli Strozzi z synem Lorenzem, tej samej wielkości, co reszta przedstawionych osób. Jest to przeciwieństwo średniowiecznego sposobu ukazywania fundatora w pomniejszonej skali. Dalej tłoczy się świta królów wraz z końmi i psami. Za nimi rozciąga się panorama, która posłużyła malarzowi do przedstawienia wcześniejszych wydarzeń - wypatrywanie przez królów gwiazdy, podróż do Jerozolimy i przybycie do Betlejem. Całość jest zatłoczona, gwarna i żywa.
Malarz na obrazie zastosował różne techniki - oprócz farb temperowych używał złota i srebra, a niektóre elementy przedstawił w sposób plastyczny, niemal trójwymiarowy, przy pomocy specjalnej masy z gipsu i kleju zw. pastiglii. Złote tło, rama, złocenia, dekoracyjność, trzy łuki będące pozostałością po formie tryptyku są śladami gotyku; na sposób renesansowy malarz ukazał sceny rodzajowe i próbował uchwycić rzeczywistość. Na predelli ołtarza znajdują się trzy mniejsze obrazy: Boże narodzenie, Ucieczka do Egiptu i Ofiarowanie w świątyni.
Bibliografia
- Bochnak Adam, Historia sztuki nowożytnej, t.I, Warszawa-Kraków: PWN, 1985.
- Waźbiński Zygmunt, Malarstwo quattrocenta, Warszawa: Wyd. Artystyczne i Filmowe, 1972.