Siemianice (województwo wielkopolskie)
Siemianice (dawniej Slup, Słup, Słupowo) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kępińskim, w gminie Łęka Opatowska. W skład wsi wchodzą przysiółki Granice i Klasak.
| wieś | |
 Pałac Szembeka | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
777 |
| Strefa numeracyjna |
62 |
| Kod pocztowy |
63-645[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PKE |
| SIMC |
0203128 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kępińskiego  | |
Położenie na mapie gminy Łęka Opatowska  | |
 51°10′47″N 18°08′35″E/51,179722 18,143056[1]
| |
| Strona internetowa | |
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kaliskim.
Historia
edytujWieś z początku nosiła nazwę Siemianowice. Jeszcze przed 1149 r. Siemianice zostały darowane przez Piotra Włostowica z rodu Duninów klasztorowi benedyktynów pw. św. Wincentego we Wrocławiu. Przed rokiem 1360 wieś należała do biskupa wrocławskiego, po czym otrzymał ją w dożywocie Stefan Gromassy, kanonik poznański. W 1295 w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis miejscowość wymieniona jest jako Semianowitz[3]. W XV wieku Siemianice przeszły w ręce prywatne. Wśród nich m.in. Siemiańskich, Siemieńskich, Tarnowskich i Warszyckich. W końcu XVII wieku Siemianice przeszły w posiadanie Aleksandra Szembeka łowczego łęczyckiego. Około 1739 roku Siemianicami władał syn Aleksandra, Józef Szembek, cześnik i łowczy ostrzeszowski, poseł na sejm, kawaler Orderu Orła Białego. W następstwie rozbiorów wieś znalazła się pod zaborem pruskim. Później właścicielem został Piotr Szembek, generał dywizji wojsk polskich z 1831 roku, kawaler Krzyża Virtuti Militari, założyciel Ligi Polskiej w powiecie kępińskim. Po nim wsią władali: Aleksander i Piotr Szembek, ożeniony z Marią z hr. Fredrów wnuczką Aleksandra Fredry.
W 1885 roku wieś liczyła 997 mieszkańców[4], a w 1905 roku wieś liczyła 652 mieszkańców, w tym: 618 katolików, 28 protestantów i 6 żydów.
Na przełomie XIX i XX wieku we wsi odkryto ciałopalne cmentarzysko z okresu rzymskiego.
W czasie pobytu grenzschutzu w 1919 roku doszło do strzelaniny pomiędzy wojskiem niemieckim a młodzieżą kongresową z drugiej strony Prosny. W maju 1921 roku umieszczono w Siemianicach rannych z nieudanego ataku górnośląskich powstańców na pobliski Kostów na niemieckim Śląsku. 17 stycznia 1920 do Siemianic wkroczyło Wojsko Polskie.
W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Siemianice”[5].
W 1940 podczas okupacji Niemcy zmienili historyczną nazwę niemiecką Simianitz / Schimianitz sztuczną i ahistoryczną formą Schemmingen.
W latach osiemdziesiątych w Siemianicach hodowano dropie – jedne z największych polskich ptaków. 13 grudnia 1980 roku nieznani sprawcy wtargnęli do woliery, w której trzymano ptaki i zatłukli pałką 9 z 14 ptaków. Dwa lata później dobito jeszcze dwa osobniki. Populacja dropi w Polsce ostatecznie wymarła w 1989 roku.[6]
Zabytki
edytujPałac
edytujWzniesiony w 1835 roku przez Piotra Szembeka. W 1894 roku został całkowicie przebudowany w stylu neorenesansowym. W pałacu znajdowały się cenne zbiory rodzinne z XVII-XIX w.: stare meble, szafy gdańskie, obrazy szkoły francuskiej z XVII wieku, jak również włoskiej i niderlandzkiej, akwarele Juliusza Kossaka, zbiory starej broni. Miejsce działalności Marii z Fredrów Szembekowej. To ona miała znaczący udział w tworzeniu tutaj ośrodka kultury polskiej. Zgromadziła większość pamiątek odziedziczonych po Fredrach. Pamiątki te zaginęły niestety w czasie okupacji niemieckiej. W latach 1951 – 2020 w pałacu znajdował się Leśny Zakład Doświadczalny Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. W otoczeniu pałacu znajduje się zabytkowy park krajobrazowy i klasycystyczna wozownia. Park o powierzchni 4,49 ha jest chronionym prawem pomnikiem przyrody. Znajduje się tutaj cenny drzewostan oraz bogata awifauna.
Zbudowany w stylu klasycystycznym w I poł. XIX wieku. Spichlerz jest murowany, tynkowany, piętrowy, na rzucie prostokąta. Ściany posiadają podział ramowy, dach jest mansardowy z naczółkami i dymnikami. Spichlerz zdobią drzwi klepkowe.
Kościół pw. św. Idziego Opata
edytujW Siemianicach pierwotny kościół był konstrukcji drewnianej, zbudowany przez Jana Siemiańskiego w 1553 roku. Krótko potem został zajęty przez husytów, kacerzy czeskich, którzy wypędzeni z Czech zajęli kościoły w okolicy z wyjątkiem kościoła w Opatowie. Po ich wypędzeniu z Polski stan dawniejszy przywrócił w 1621 roku ówczesny patron kościoła Joachim hr. z Tarnowa. Biskup wrocławski poświęcił kościół ponownie w 1623 roku. Świątynię powiększono w 1836 roku, a w 1858 rozebrano. Obecny murowany, neoromański kościół został wzniesiony w latach 1856-58 z fundacji Piotra Szembeka. W 1891 roku kościół został konsekrowany przez biskupa Likowskiego, a w 1906 roku wymalowany przez poznańskiego malarza Lisieckiego. Kościół ma 58 łokci długości, 20 łokci szerokości z babińcem, dwiema zakrystiami i grobowcem pod prezbiterium do chowania zmarłych hrabiów Szembeków. Kościół ma 3 ołtarze, w których znajdują się obrazy olejne pędzla mistrza wrocławskiego Schneidera z 1858 roku przedstawiające św. Idziego, św. Józefa i Matkę Boską Różańcową.
Pochodzi z 1807 roku. Została wzniesiona w stylu klasycystycznym, jest murowana, tynkowana, na planie kwadratu. Ściany posiadają podziały ramowe, hełm piramidalny. Dzwon odlany został przez Piotra Boczka z Brzegu.
Przez miejscowość przebiegają: linia kolejowa 272 Kluczbork – Poznań oraz droga krajowa nr 11 Kołobrzeg – Bytom.
W miejscowości bierze początek Transwielkopolska Trasa Rowerowa.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 122163
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1160 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ Deutsche Verwaltungsgeschichte Provinz Posen, Kreis Kempen i. Posen. [dostęp 2012-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-04)].
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 23. ISBN 83-87424-77-3.
- ↑ Zazdrość. Drop Wielki - Jestem na pTak! [online], jestemnaptak.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- historia Słupowa. spsiemianice0.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-30)].
- Historia pałacu i kościoła św. Idziego w biogramie Piotra Szembeka, hr na stronie internetowej Izby pamięci przy Bibliotece Publicznej w Kępnie
- Siemianice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 539.