Rasswiet
Mały Moduł Badawczy nr 1 „Rasswiet” (także MRM 1 lub Rasswiet, pol. dosł. Świt) (ros. Малый исследовательский модуль «Рассвет» lub МИМ-1/MIM-1[1], ang. Mini-Research Module 1) – rosyjski moduł Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (MSK, ang. ISS). Wykorzystywany przede wszystkim do przechowywania ładunków oraz jako moduł dokujący do stacji. Został dostarczony na MSK w misji STS-132 promu kosmicznego Atlantis w maju 2010 r.
Rasswiet, przystosowany do wyniesienia za pomocą amerykańskiego wahadłowca na podstawie umów barterowych, został ukończony w 2009 roku i dostarczony na Florydę 17 grudnia celem ostatnich testów i przygotowania do lotu[2][3]. Wypakowany zapasami[2] moduł został wyniesiony wraz z pozostałym ładunkiem i załogą misji z kompleksu startowego nr 39 Centrum Kennedy’ego 14 maja 2010 r.[4][5] Zgodnie z planem[6], w piątym dniu misji (18 maja 2010) Rasswiet został przez załogę STS-132 połączony ze stacją, wyprowadzony z ładowni promu kosmicznego przy pomocy ramienia promu Atlantis, a następnie zadokowany do dolnego (nadirowego, skierowanego ku Ziemi) węzła modułu Zaria za pomocą manipulatora Canadarm2[7]. Właz łączący nowy moduł ze stacją został po raz pierwszy otwarty 20 maja. Specjalnie zabezpieczeni kosmonauci weszli do Rasswiet[8], aby usunąć zauważone opiłki metalu[9].
Budowa
edytujModuł pod względem budowy jest łudząco podobny do modułu cumowniczego dla wahadłowców pracującego od 1995 do 2001 na stacji Mir. Jego wczesny projekt, pod nazwą SGM (Stykowoczno-Gruzowoj Modul)/DCM (Docking and Cargo Module)[1] był gotowy w 2006 roku[3]. Rasswiet został wyposażony w dwa węzły cumownicze (dokujące): jednym dołączony jest do Zarii, drugi (oznaczany jako SO-3/DC-3)[1] służy do dokowania pojazdów Sojuz i Progress[10], co było utrudnione po dołączeniu do stacji modułu Tranquility. Zastosowane węzły (typu SSWP G4000) umożliwiają przetoczenie paliwa z przyłączonego Progressa do modułu Zwiezda[3]. Ponadto moduł ma niewielką śluzę powietrzną i chłodnicę dla planowanego rosyjskiego Wielozadaniowego Modułu Laboratoryjnego Nauka[10] oraz przedłużenie manipulatora European Robotic Arm, który miał być wystrzelony w 2015 roku[11][12].
Rasswiet został zbudowany w dwa lata przez firmę „Energia” im. S.P. Korolowa[12] z wykorzystaniem hermetycznego przedziału urządzeń z niezrealizowanego elementu rosyjskiej części ISS – modułu naukowo-energetycznego NEP[10][2].
Mały Moduł Badawczy nr 1 ma zawierać pięć wielozadaniowych stanowisk roboczych do prowadzenia badań w części hermetycznej, w tym cztery wyposażone w pomocne oprzyrządowanie naukowe: komorę rękawicową, wielozadaniowe biotechnologiczne termostaty: niskotemperaturowy oraz wysokotemperaturowy oraz platformę izolującą wibracje. Piąte stanowisko ma być wyposażone w adaptery umożliwiające podłączenie specjalistycznego sprzętu naukowego (specjalne przesuwne, modularne półki)[13]. Przed startem planowano kilka eksperymentów[3]. Wewnątrz ma się znajdować jedno stanowisko robocze do przeprowadzania eksperymentów na powierzchni zewnętrznej modułu[10].
Parametry techniczne
edytujOpracowano na podstawie materiału źródłowego[14].
| Masa modułu | 5075 kg |
| Całkowita masa startowa | 8015 kg |
| Maksymalna średnica kadłuba | 2,35 m |
| Wysokość kadłuba pomiędzy płaszczyznami zespołów dokujących | 6 m |
| Objętość hermetyzowana | 17,4 m3 |
| Objętość użyteczna | 5,85 m3 |
Statki cumujące
edytuj
28 czerwca 2010 r. do MRM 1 po raz pierwszy dokowanie przeprowadził statek Sojuz TMA-19 (wykonano przecumowanie z modułu Zwiezda)[15]. Od tego czasu moduł był regularnie wykorzystywany przez rosyjskie kapsuły załogowe Sojuz.
| Emblemat misji | Statek | Przyłączenie | Odłączenie |
| Sojuz TMA-19 | 28 czerwca 2010 03:38 UTC |
26 listopada 2010 01:23 UTC | |
| Sojuz TMA-20 | 17 grudnia 2010 20:12 UTC |
23 maja 2011 21:35 UTC | |
| Sojuz TMA-02M | 9 czerwca 2011 21:18 UTC |
21 listopada 2011 23:00 UTC | |
| Sojuz TMA-03M | 23 grudnia 2011 15:19 UTC |
1 lipca 2012 04:48 UTC | |
| Sojuz TMA-05M | 17 lipca 2012 04:51 UTC |
18 listopada 2012 22:26 UTC | |
| Sojuz TMA-07M | 21 grudnia 2012 14:09 UTC |
13 maja 2013 23:08 UTC | |
| Sojuz TMA-09M | 29 maja 2013 02:10 UTC |
1 listopada 2013 | |
| Sojuz TMA-11M | 7 listopada 2013 10:27 UTC |
13 maja 2014 22:36 UTC | |
| Sojuz TMA-13M | 29 maja 2014 19:57 UTC |
10 listopada 2014 00:31 UTC | |
| Sojuz TMA-15M | 23 listopada 2014 01:01 UTC |
11 czerwca 2015 10:20 UTC | |
| Sojuz TMA-17M | 23 lipca 2015 02:45 UTC |
11 grudnia 2015 09:49 UTC | |
| Sojuz TMA-19M | 15 grudnia 2015 17:33 UTC |
18 czerwca 2016 5:52 UTC | |
| Sojuz MS-01 | 9 lipca 2016 04:12 UTC |
30 października 2016 03:58 UTC | |
| Sojuz MS-03 | 19 listopada 2016 21:58 UTC |
2 czerwca 2017 10:47 UTC | |
| Sojuz MS-05 | 28 lipca 2017 21:54 UTC |
14 grudnia 2017 05:14 UTC | |
| Sojuz MS-07 | 19 grudnia 2017 8:39 UTC |
3 czerwca 2018 09:16 UTC | |
| Sojuz MS-09 | 8 czerwca 2018 13:01 UTC |
20 grudnia 2018 01:42 UTC | |
| Sojuz MS-12 | 15 marca 2019 01:01 UTC |
3 października 2019 07:37 UTC |
Zobacz też
edytuj
- Poisk – Mały Moduł Badawczy nr 2 (MRM 2)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Waldemar Zwierzchlejski, Rasswiet (Świt) / ISS-ULF4 [online], Loty Kosmiczne [dostęp 2018-04-27] (pol.).
- ↑ a b c Justin Ray, Russian space module set for American launch aboard the shuttle Atlantis [online], spaceflightnow.com, 25 marca 2010 [dostęp 2018-04-22] (ang.).
- ↑ a b c d Anatolij Zak, Mini-Research Module 1 (MIM1) Rassvet (MRM-1) [online], russianspaceweb.com [dostęp 2018-04-22].
- ↑ Krzysztof Kanawka, STS-132: próba startu na żywo, „Kosmonauta.net”, 14 maja 2010 [dostęp 2018-04-22] (pol.).
- ↑ Chris Bergin, STS-132: Atlantis launches on opening attempt – NASASpaceFlight.com [online], www.nasaspaceflight.com, 13 maja 2010 [dostęp 2018-04-22] (ang.).
- ↑ Chris Gebhardt, STS-132: PRCB baselines Atlantis’ mission to deliver Russia’s MRM-1 [online], www.nasaspaceflight.com, 9 kwietnia 2009 [dostęp 2018-04-22] (ang.).
- ↑ NASA - STS-132 MCC Status Report #09 [online], www.nasa.gov, 20 kwietnia 2018 [dostęp 2018-04-22] (ang.).
- ↑ NASA - STS-132 MCC Status Report #13 [online], www.nasa.gov, 20 kwietnia 2018 [dostęp 2018-04-22] (ang.).
- ↑ NASA - STS-132 MCC Status Report #15 [online], www.nasa.gov, 21 maja 2010 [dostęp 2018-04-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-03] (ang.).
- ↑ a b c d Waldemar Zwierzchlejski, ISS - Rasswiet [online], lk.astronautilus.pl [dostęp 2018-04-22] (pol.).
- ↑ Dutch ISS robot arm delayed by Russian team. nltimes.nl, 2014-05-05. [dostęp 2014-06-27]. (ang.).
- ↑ a b Michał Moroz, Moduł Rasswiet pokazano światu [online], Kosmonauta.net, 27 marca 2010 [dostęp 2018-04-22] (pol.).
- ↑ S.P. Korolev RSC Energia - ISS - ISS Russian Segment [online], www.energia.ru [dostęp 2018-04-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-07-04] (ang.).
- ↑ SPACE SHUTTLE MISSION STS-132 Finishing Touches. [w:] STS-132 Press Kit [on-line]. NASA, maj 2010. [dostęp 2014-06-27]. (ang.).
- ↑ Waldemar Zwierzchlejski, Sojuz TMA-19 [online], lk.astronautilus.pl [dostęp 2018-04-22] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Anatoly Zak: Mini-Research Module, MIM1, Rassvet. [w:] RussianSpaceWeb.com [on-line]. [dostęp 2017-01-24]. (ang.).