Poland (Kiribati)
Poland – miejscowość w Kiribati położona na atolu Kiritimati w archipelagu wysp Line. Jest jedną z czterech zamieszkałych osad na wyspie obok Tabwakea, London i Banana. W 2020 roku miejscowość miała 404 mieszkańców.
 Położenie wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rada wyspiarska | |
| Wysokość |
7 m n.p.m. |
| Populacja (2020) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Kiribati  | |
 1°51′52″N 157°33′07″W/1,864444 -157,551944
| |
Nazwa
edytuj
Według legendy wioska została tak nazwana dla uczczenia Polaka Stanisława Pełczyńskiego z amerykańskiego statku handlowego przewożącego koprę, który trafił na wyspę, gdy jej mieszkańcy mieli problemy z nawadnianiem plantacji palmowych. Pełczyński pomógł im rozwiązać problem i stworzył zmodyfikowany system nawadniania, pomagając w jego budowie i ucząc korzystania z niego. Na jego cześć osadę nazwano obecnym mianem, zbudowano w niej kościół pod wezwaniem św. Stanisława, a zatokę w lagunie nazwano Zatoką Świętego Stanisława[1][2].
W rzeczywistości wyspa nie miała rdzennych mieszkańców przed okresem zachodniej kolonizacji. Nazwa miejscowości prawdopodobnie związana jest z Charlesem Malinowskim, Francuzem o polskich korzeniach, który był jednym z zarządców wyspy w okresie, gdy ta była dzierżawiona przez Emmanuela Rougiera. Wpływ na taką nazwę mogło mieć również to, że miejscowość położona jest w pobliżu zatoki św. Stanisława, która swoją nazwę z kolei zawdzięcza bratu ówczesnego dzierżawcy Stanislasowi Rougierowi. Nazwy te wpisują się w trend nazewniczy, jaki cechował Emmanuela Rougiera, który obiektom geograficznym na wyspie, takim jak zatoki czy półwyspy nadawał nazwy związane z członkami swojej rodziny, a zakładanym osadom i plantacjom nazwy związane z miejscami pochodzenia zatrudnianych pracowników (np. London, Paris, Tahiti, Asia)[2].
Położenie
edytujOsada znajduje się w najbardziej wysuniętej na zachód części wyspy, współrzędne geograficzne 1°53' N i 157°51' W. Od południowego zachodu miejscowość jest oblewana przez otwarty Ocean Spokojny, natomiast od północnego wschodu przylega do południowej części Wielkiej Laguny, nazwanej Zatoką Św. Stanisława. Poland jest jedynym osiedlem zlokalizowanym po południowej stronie Wielkiej Laguny. Większość komunikacji z pozostałymi miejscowościami odbywa się drogą lądową dookoła laguny o długości kilkudziesięciu kilometrów, co skutkuje względną izolacją miejscowości[2].
Historia
edytuj
Dowody archeologiczne potwierdzają okresową obecność ludzi na Kiritimati przed odkryciem wyspy przez Jamesa Cooka w 1777 roku. W późniejszym czasie wyspa bywała odwiedzana przez różne statki w celu uzupełnienia zapasów, a także dawała schronienie rozbitkom, jednak aż do lat 80. XIX wieku nie stała się miejscem stałego osadnictwa i działalności gospodarczej. Pierwsza działalność ludzka w miejscu obecnego Poland miała miejsce pomiędzy 1902 a 1905 rokiem, gdy ówcześnie dzierżawiąca wyspę firma Levers Pacific Plantations założyła w okolicy przyszłej miejscowości małą plantację palm kokosowych. Na skutek suszy, która zniszczyła większość zasadzeń, wyspa została porzucona i pozostawała bezludna od 1905 do 1914 roku. Po raz pierwszy nazwa Poland pojawia się w 1927 roku w liście Margarette Rougier, bratanicy ówczesnego dzierżawcy wyspy Emmanuela Rougiera. Nazwa Poland początkowo odnosiła się jedynie do plantacji istniejącej w tym miejscu, w której pobliżu z czasem powstało sezonowo zamieszkiwane przez pracowników osiedle. Poland w stałą osadę przekształciła się dopiero w latach 60. XX wieku. W 1995 roku w miejscowości powstała parafia katolicka pw. św. Stanisława Kostki[2].
Demografia
edytujWedług spisu z 2020 roku w Poland w 73 gospodarstwach domowych mieszkały 404 osoby, w tym 223 mężczyzn i 181 kobiet[3]. Miejscowość cechuje wysoki wskaźnik maskulinizacji. Na 100 kobiet przypada 123 mężczyzn. Względem poprzedniego spisu z 2010 roku liczba mieszkańców miejscowości spadła o 37 osób[4].
Architektura
edytujWe wsi znajduje się katolicki kościół pw. św. Stanisława Kostki, „polska” szkoła podstawowa[5] oraz klinika.
Przypisy
edytuj- ↑ R. Antoszewski, Pacyficzna Polska, „Kurioza naukowe/Scientific curiosities”, Titirangi, Auckland, Nowa Zelandia, ISSN 1176-7545 [zarchiwizowane z adresu 2017-04-05] (pol.).
- ↑ a b c d Wojciech Piestrak: Poland na Pacyfiku. Świat Wciąga. [dostęp 2022-02-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-22)]. (pol.).
- ↑ 2020 Kiribati Population and Housing Census. Kiribati National Statistics Office. [dostęp 2022-02-13]. (ang.).
- ↑ Report on the Kiribati 2010 Census of Population and Housing. Vol 1: Basic Information and Tables. Part B: Personal (Population) Tables. Table 3: Population by Village, Sex and Age Group - 2010. S. 50. [online] [dostęp 2013-09-30] [zarchiwizowane z adresu 2013-09-30].
- ↑ Filip Jurzyk i inni, I CARE FOR POLAND - Film o wiosce na Kiribati [online], Film zrealizowany dla Ministerstwa Środowiska na inaugurację Konferencji Klimatycznej ONZ COP19., 30 listopada 2013, MAKING-OF filmu.
Bibliografia
edytuj- R. Antoszewski: „Pacyficzna Polska”, Kurioza naukowe/Scientific curiosities, ISSN 1176-7545; rok VI; No 1033. Kwiecień 2005, v.55. W sieci: 29.5.2005. Titirangi, Auckland, Nowa Zelandia. Link sprawdzony 2007-10-04.
- Strona o wsi Poland. travelbit.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-09)]..
- Wojciech Dąbrowski: „Od Kiribati do Nauru”. Link sprawdzony 2007-10-04.
- Wojciech Dąbrowski: Własna strona internetowa podróżnika Wojciecha Dąbrowskiego. Link sprawdzony 2007-10-04. (pol. • ang.)