Pałac Rudolfa Kellera
Pałac Rudolfa Kellera z 1890 r. przy ul. Gdańskiej 49/53 (dawniej Długa) w Łodzi
 nr rej. A/299 z 20.12.1983[1]
| |
 Pałac (widok z 2006 roku) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Gdańska 49/53 |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy | |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
Emil Eisert, „Spółka Akcyjna Emila Eisterta i Braci Schweikertów”, "Sara" sp. z o.o., Marta Gierszanin |
| Obecny właściciel |
Brian Jonathan Egan |
Położenie na mapie Łodzi  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
 51°46′13,79″N 19°26′54,71″E/51,770497 19,448531
| |
Luksusowa willa wzniesiona została według projektu Hilarego Majewskiego, na zlecenie Rudolfa Kellera. Był to imigrant z terenów pruskich, który początkowo, w roku 1882, wzniósł na tej parceli zabudowania fabryki wstążek, tasiemek i koronek. W 1907 roku, wraz z przylegającą fabryką, pałac został sprzedany Emilowi Eisertowi, a od 1922 do wybuchu wojny był własnością „Spółki Akcyjnej Emila Eiserta i Braci Schweikertów”.
Budynek został zbudowany w stylu neorenesansu północnego z wpływem francuskiego przez firmę Otto Gehliga z Łodzi. Detal architektoniczny renesansowo-manierystyczny wzorowany był na przykładach francuskich i niderlandzkich. Sztukaterię i wnętrza wykonane przez N. Gunzela, ukończono w 1892 roku. W 1907 po zmianie właściciela nastąpiły również pewne zmiany w wystroju wnętrz i wówczas zamówiono w nieznanej wytwórni łódzkiej lub niemieckiej dwa witraże krajobrazowe o secesyjnej stylistyce do reprezentacyjnej klatki schodowej. Willa ta jest wolno stojąca, podpiwniczona z mansardowym poddaszem, na planie zbliżonym do kwadratu, w układzie trzytraktowym z reprezentacyjną klatką schodową w części południowo-zachodniej.
Elewacja frontowa jest najbardziej urozmaicona, w narożniku północno-zachodnim na parterze znajduje się murowana weranda z zejściem do ogrodu, a nad nią obszerny taras z kutą żelazną balustradą. Okna parteru zamknięte są łukiem odcinkowym, na piętrze zaś prostokątne ujęte w edykuły, flankowane półkolumnami. W narożniku północno-wschodnim znajduje się ukośnie dostawiona wieżyczka.
Układ wnętrz jest amfiladowy z wielopoziomowym westybulem na parterze oraz obszernym korytarzem – hallem na pierwszym piętrze. We wnętrzach tych dominuje wystrój o motywach włoskiego renesansu i manieryzmu. Na szczególną uwagę zasługują unikalne na terenie Łodzi rozwiązania stropów sztukatorskich, występuje tzw. faseta podwinięta przysłaniająca częściowo strop, oraz zastosowanie łuku pięciolistnego pomiędzy pomieszczeniami w południowo-wschodniej części pierwszego piętra.
W okresie PRL przez wiele lat w pałacu mieścił się przyzakładowy żłobek Zakładów Przemysłu Pasmanteryjnego „Lenora” (d. fabryki Kellera). Po roku 1989 został zlikwidowany, a obiekt kupiła włoska spółka prawa handlowego. Na początku 2005 pałac wyceniany był na kwotę 400 tys. euro[2]. Według opinii publicznej obiekt nabył amerykański aktor Max Ryan z zamiarem przeprowadzenia kapitalnego remontu budowli i uruchomienia w niej pensjonatu[3][4][5], jednak według księgi wieczystej numer LD1M/00086278/9 właścicielem działki jest Gmina Łódź; użytkownikiem wieczystym nie jest Max Ryan, a Brian Jonathan Egan (poprzednimi zaś – "Sara" sp. z o.o., Marta Gierszanin)[6].
W nocy z 31 marca na 1 kwietnia 2010 w niszczejącym od lat zabytku wybuchł pożar, który pochłonął część dachu oraz uszkodził charakterystyczną wieżyczkę. Od połowy 2012 użytkownik wieczysty próbuje sprzedać zniszczony w coraz większym stopniu obiekt[7][8].
11 marca 2020 roku Łodzianie mieszkający w sąsiedztwie wilii Rudolfa Kellera zauważyli, że wieżyczka wilii chwieje się[9]. We wrześniu 2020 roku Straż Pożarna przy udziale Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego i Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zdjęła uszkodzoną wieżyczkę[10].
Od 2020 roku działa cały ruch społeczny, którego celem jest podejmowanie działań na rzecz ratowania zabytku willi Rudolfa Kellera[11]. Ruch społeczny, w którego skład bierze kilka stowarzyszeń i nieformalnych grup, skupia się wokół stowarzyszenia KelleReakcja[12].
Budynek wpisany jest do rejestru zabytków pod numerem A/299 z 20.12.1983[1] oraz do Gminnej Ewidencji Zabytków pod numerem 167 (zespół willowy Rudolfa Kellera; od 1907 r. Emila Eiserta) oraz 168 (stróżówka, ogrodzenie z bramą, ogród przywillowy)[13].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2020-02-07].
- ↑ Willa Kellera na sprzedaż. [w:] Portal Nasze Miasto - Łódź. lodz.naszemiasto.pl [on-line]. Polskapresse Sp. z o.o., 2005-01-03. [dostęp 2014-11-11].
- ↑ Wiesław Pierzchała, Cenna furtka z zabytkowej willi Kellera czeka na... gwiazdora z Hollywood, Dziennik Łódzki, 9 sierpnia 2015 [dostęp 2020-11-08].
- ↑ Wiesław Pierzchała, Aktor Max Ryan kupił zabytkową willę Rudolfa Kellera i o niej zapomniał?, Dziennik Łódzki, 25 października 2014.
- ↑ MAJ, Willa Kellera w Łodzi umiera. Max Ryan poruszony [online].
- ↑ Księga wieczysta numer LD1M/00086278/9 [online].
- ↑ Wiesław Pierzchała: Pałacyk Kellera znów na sprzedaż. [w:] Portal „Dziennika Łódzkiego”. dzienniklodzki.pl > Aktualności [on-line]. Polskapresse Sp. z o.o., 2012-08-07. [dostęp 2014-11-11].
- ↑ Wiesław Pierzchała: Aktor Max Ryan kupił zabytkową willę Rudolfa Kellera i o niej zapomniał?. [w:] Portal „Dziennika Łódzkiego”. dzienniklodzki.pl > Aktualności [on-line]. Polskapresse Sp. z o.o., 2014-10-25. [dostęp 2014-11-11].
- ↑ Artykuł [online] [dostęp 2020-11-08].
- ↑ Artykuł [online] [dostęp 2020-11-08].
- ↑ Radio Łódź, Społecznicy chcą zająć się zabytkową willą Rudolfa Kellera [online], Radio Łódź [dostęp 2021-03-03] (pol.).
- ↑ Zaloguj się do Facebooka [online], Facebook [dostęp 2021-03-03] (pol.).
- ↑ Oficjalna strona internetowa Urzędu Miasta Łodzi, na której została zamieszczona Gminna Ewidencja Zabytków. [online] [dostęp 2021-04-15].
Bibliografia
edytuj- Willa Rudolfa Kellera w Łodzi. ziemialodzka.pl. [dostęp 2012-03-24].