Ostrawa

miasto (kraj morawsko-śląski, Czechy)

Ostrawa (cz. Ostrava, niem. Ostrau) – miasto w Czechach przy północnym krańcu Bramy Morawskiej, na granicy Śląska Cieszyńskiego, Śląska Opawskiego i Moraw, u ujścia do Odry dwóch rzek: Opawy i Ostrawicy.

Ostrawa
Ostrava
Ilustracja
Rynek w Ostrawie
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Czechy

Kraj

 morawsko-śląski

Powiat

Ostrawa-miasto

Prawa miejskie

między 1267 a 1278

Burmistrz

Tomáš Macura (ANO 2011)

Powierzchnia

214,23 km²

Wysokość

200–335 m n.p.m.

Populacja (1.01.2024)
• liczba ludności
• gęstość


284 765[1]
1 329,2 os./km²

Nr kierunkowy

59

Kod pocztowy

70000-71000

Tablice rejestracyjne

OS, OT, OV, T

Podział miasta

23 dzielnice
(39 gmin) Moravská Ostrava a Přívoz, Poruba, Slezská Ostrava, Vítkovice, Svinov, Mariánské Hory a Hulváky, Lhotka, Pustkovec, Martinov, Třebovice, Polanka nad Odrou, Proskovice, Stará Bělá, Nová Bělá, Nová Ves, Radvnice a Bartovice, Hrabová, Michálkovice, Hošťálkovice, Petřkovice, Plesná, Krásné Pole, Ostrava-Jih

Położenie na mapie kraju morawsko-śląskiego
Mapa konturowa kraju morawsko-śląskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ostrawa”
Położenie na mapie Czech
Mapa konturowa Czech, po prawej znajduje się punkt z opisem „Ostrawa”
Ziemia49°50′30,30″N 18°17′29,55″E/49,841750 18,291542
Strona internetowa

Stolica kraju morawsko-śląskiego i powiatu Ostrawa-miasto. Ważny ośrodek komunikacyjny i gospodarczy Czech. Na początku 2024 roku, z liczbą mieszkańców wynoszącą ponad 284 tys., Ostrawa zajmowała trzecie miejsce pod względem liczby ludności (po Pradze i Brnie) w Czechach[1].

W mieście rozwinął się przemysł energetyczny, maszynowy, chemiczny, materiałów budowlanych, papierniczy oraz spożywczy[2].

Historia

edytuj

Przez teren osady od najdawniejszych czasów biegł szlak bursztynowy, a następnie szlak handlowy z Moraw na Górny Śląsk. W VIII pojawiły się osiedla słowiańskie, a w X gród Gołęszyców.

Granica Śląska z Morawami została uregulowana na rzece Ostrawica w grudniu 1261 co potwierdzono w specjalnym dokumencie wystawionym przez nowego króla czeskiego Przemysła Ottokara II. Akt lokacyjny miasta nie zachował się, a pierwsza pisemna wzmianka pochodzi z 1279, mówiąca o spotkaniu praskiego biskupa Tobiasza z Bechyně z biskupem ołomunieckim Brunonem ze Schauenburku mającym mieć miejsce w biskupim mieście Ostrawie leżącym za opawską prowincją. Historycy domniemują, że prawa miejskie udzielono Ostrawie pomiędzy 1268 a 1278. Postępująca kolonizacja miasta odznaczyła się rosnącą liczbą rodzin niemieckich, która stopniowo zmieniała czysto słowiański charakter miasta.

W 1290 roku prawobrzeżna Ostrawa leżąca na terenie Śląska (w odróżnieniu od części morawskiej) stała się własnością książąt cieszyńskich, w związku z podziałem księstwa opolskiego. Z 1380 roku pochodzi pierwsza wzmianka o dwóch oddzielnych Ostrawach. Obecna Śląska Ostrawa nazywała się wówczas Wendyjską (Słowiańską), naprzeciw niej Morawską Ostrawę oznaczono jako Niemiecką pod koniec XV wieku, mimo że właśnie wówczas w mieście zaczęła wyraźniej zaznaczać swoją obecność społeczność czeska. W końcu XIV zamek w Polskiej Ostrawie przeszedł w ręce szlacheckie, stając się ośrodkiem dóbr, zwanych „państwem polskoostrawskim”, natomiast Morawska Ostrawa w skład dóbr hukwaldzkich. W średniowieczu Morawska Ostrawa zasiedlona została przez osadników z Niemiec. Przez całe wieki była małym miasteczkiem, którego ludność trudniła się rzemiosłem. Od 1714 Polska Ostrawa była własnością rodu Wilczków. W 1763 w okolicach miasta odkryto znaczne złoża węgla kamiennego. Od tego czasu, aż do 1994 kiedy zaniechano wydobycia, datuje się intensywny rozwój miasta jako ośrodka górniczego i przemysłowego. Po kryzysie gospodarczym w latach 70. XIX wieku przemysł górniczy rozwinął się w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim jako najważniejsza gałąź przemysłu w regionie. Otwierano szereg nowoczesnych kopalń, a miejscowa ludność nie była już w stanie spełnić zapotrzebowanie na tanią siłę roboczą, stąd w rejon sprowadzono dziesiątki tysięcy imigrantów z Galicji. W 1900 roku usamodzielnił się powiat polityczny Morawskiej Ostrawy a Polacy otworzyli Dom Polski. W 1910 liczba mieszkańców polskojęzycznych wyniosła 12849 (ponad 10%, a w północnych zurbanizowanych gminach ponad 20%)[3], o ile w rzeczywistości nie była większa – w powstałym w 1904 roku powiecie sądowym polsko-ostrawskim było to w 1910 ponad 20%, ale w wielu gminach wskutek nacisku czeskiej administracji odsetek deklaracji języka polskiego drastycznie spadł w porównaniu do 1900 roku[4]. Była to część konfliktu narodowościowego jaki wybuchł na dobre na początku XX wieku. Już wtedy czescy aktywiści zabiegali o zmianę nazwy Polskiej Ostrawy na Śląską, co jednak doszło do skutku dopiero 27 listopada 1919, po uzyskaniu niepodległości przez Czechosłowację.

 
Dom Polski w Ostrawie

Po powstaniu państwa czechosłowackiego powstała idea stworzenia Wielkiej Ostrawy. Projekt z 1919 przewidywał połączenie 15 gmin: Morawska Ostrawa, Przywóz, Witkowice, Mariánské Hory, Zábřeh nad Odrou, Nová Ves, Hrabůvka, Svinov, Kunčice nad Ostravicí, Malé Kunčice, Polska Ostrawa, Muglinov, Hruszów, Radwanice i Michałkowice. Po szeregu wydanych ustaw i rozwiązaniu szeregu punktów spornych o przynależność nowego tworu administracyjnego do Moraw lub Śląska projekt odchudzono tylko do 7 morawskich gmin: Morawskiej Ostrawy, Przywozu, Witkowic, Mariánskich Hor, Zábřehu nad Odrou, Novej Vsi i Hrabůvky, które miały zostać połączone w jedno miasto o nazwie Morawska Ostrawa. Nowa ustawa weszła w życie 1 stycznia 1924. Pierwszym komisarzem został Jan Prokeš. Komisja administracyjna składała się z 31 Czechów, 9 Niemców i 2 Żydów. Nowe miasto miało 4029 hektarów i 113 709 mieszkańców. W sąsiedniej Śląskiej Ostrawie powstał konkurencyjny projekt przyłączenia do niej Hruszowa, Muglinowa, Michałkowic i Radwanic, jednak nie zgodziły się na to Radwanice i Muglinów.

Po zajęciu Czechosłowacji przez wojska niemieckie doszło do zrealizowania pierwotnego planu Wielkiej Ostrawy. 1 lipca 1941 do Morawskiej Ostrawy przyłączono Śląską Ostrawę, Hruszów, Kończyce Wielkie, Kończyce Małe, Michałkowice, Muglinów i Radwanice z powiatu frydeckiego, oraz Hrabovą, Novą Bělę, Starą Bělę i Výškovice z powiatu morawskoostrawskiego. Kres drugiej wojny światowej w okolicach Ostrawy nadszedł wraz z nadejściem Armii Czerwonej w kwietniu 1945 roku. Wiele z miejscowości przyłączonych przez Niemców do Morawskiej Ostrawy czasowo się usamodzielniło. W dniu 10 maja 1945 roku w Ostrawie uruchomiono dla Niemców obóz Hanke, w którym życie straciło co najmniej 231 osób[5]. W latach 50. w pobliskiej Porubie zaczęło powstać nowe osiedle socjalistyczne. Do Ostrawy przyłączono je w 1957. Kolejne osiedla z wielkiej płyty powstały w następnych dziesięcioleciach w południowej części miasta.

Obecnie Ostrawa zmienia swój wizerunek i nastawia się na turystów, inwestując w kolejne atrakcje miejskie oraz w renowację zabytkowych obiektów, których na jej terenie znajduje się znaczna liczba.

Ostrawa jest stolicą kraju morawsko-śląskiego (cz. Moravskoslezský kraj). Wraz z Boguminem (cz. Bohumín) tworzy ważny węzeł kolejowy. Ostrawa ma także międzynarodowy port lotniczy Ostrawa-Mošnov. Znajduje się tam także polski konsulat generalny.

Kalendarium historii Ostrawy

edytuj
 
Katedra Boskiego Zbawiciela
  • 1245–1281 – Morawska Ostrawa majątkiem biskupa ołomunieckiego
  • 1267–1278 – prawa miejskie dla Morawskiej Ostrawy
  • 1297 – pierwsza pisemna wzmianka o kościele św. Wacława i zamku w Śląskiej Ostrawie
  • 1362 – król Karol IV nadaje Morawskiej Ostrawie prawo organizowania dorocznych targów
  • lata 70. XIV wieku – budowa murów miejskich
  • 1428 – okoliczny teren zajęty przez husytów
  • 1539 – pierwsza wzmianka o Starym Ratuszu w Morawskiej Ostrawie
  • 1556 – pożar zniszczył sporą część Morawskiej Ostrawy
  • w czasie wojny trzydziestoletniej miasta i zamek okradły wojska duńskie, szwedzkie i habsburskie
  • 1625 – epidemia dżumy – zginęła połowa okolicznych mieszkańców
  • 1747 – otwarto pierwszą pocztę w Morawskiej Ostrawie
  • 1763 – odkrycie pokładów węgla w dolinie Burnia
  • 1828 – otwarcie Huty Rudolfa (obecnie Huta Witkowice)
  • 1847 – Morawska Ostrawa uzyskała połączenie kolejowe z Wiedniem i Krakowem (K.u.K. Privilegierte Kaiser-Ferdinands-Nordbahn)
  • 1869 – rusza pierwsza gazownia oraz telegraf
  • 1879 – budowa synagogi w Morawskiej Ostrawie
  • 1894 – otwarcie Domu Narodowego czeskiego
  • 1895 – otwarcie Domu Niemieckiego
  • 1900 – otwarcie Domu Polskiego
  • 1901 – na ulice Morawskiej Ostrawy wyjechał pierwszy tramwaj elektryczny (od 1894 jeździły parowe)
  • 1907 – rozpoczął działalność pierwszy teatr niemiecki
  • 1919 – w pierwszym roku Czechosłowacji władze zmieniły nazwę Polskiej Ostrawy na Śląską Ostrawę
  • 1924 – powstała tzw. Wielka Ostrawa – do Morawskiej Ostrawy władze czechosłowackie przyłączają sześć okolicznych morawskich gmin
  • 1930 – zakończono budowę modernistycznego Nowego Ratusza
  • 1939–1945 – podczas okupacji niemieckiej większość ostrawskich Żydów zostało wymordowanych; w 1941 do Wielkiej (Morawskiej) Ostrawy dołączono 8 śląskich (w tym Śląska Ostrawa) i 4 morawskie gminy
  • 1945 – uruchomienie obozu koncentracyjnego Hanke dla Niemców[5]
  • 1945 – przeniesienie do Ostrawy Wyższej Szkoły Górniczej
  • 1949–1951 – budowa ogromnej Nowej Huty
  • 1955 – powstało studio telewizyjne, drugie w Czechach (i Czechosłowacji)
  • 1976 – przyłączono kolejne gminy podmiejskie – łącznie od 1924 roku 33 gminy, które tworzą obecnie 23 dzielnice
  • okres między II wojną światową do 1989 – gwałtowny rozwój miasta i napływ ludności z Czech, Moraw i Słowacji
  • 1991 – powstał Uniwersytet Ostrawski
  • 1994 – koniec wydobycia węgla w mieście
  • 1996 – miasto zostało siedzibą nowej diecezji ostrawsko-opawskiej
  • 1997 – zalanie części miasta podczas powodzi tysiąclecia
  • 1998 – zakończenie wytopu żelaza w Witkowicach
  • 2012 – zakończenie pierwszego etapu rewitalizacji Dolnych Witkowic i nowego centrum miasta
  • 2015 – miasto organizuje wspólnie z Pragą Mistrzostwa świata w hokeju na lodzie

Demografia[6][7]

edytuj
  • Wykres ludności miasta Ostrawa w latach 1869–2024, dane w latach 1941–2010 oznaczają liczbę ludności w środku roku:

W 2001 roku miasto zamieszkiwało 316744 osób z czego 283955 (89,6%) narodowości czeskiej, 11016 (3,5%) słowackiej, 7278 (2,3%) morawskiej, 950 (0,3%) polskiej, 915 (0,3%) śląskiej, 776 (0,2%) wietnamskiej, 658 (0,2%) romskiej, 574 (0,2%) niemieckiej i 276 (0,1%) ukraińskiej. Pod względem religii jedynie 93400 (29,5%) stanowiły osoby wierzące, w tym największą grupę wyznaniową stanowili katolicy – 75637 (80,1% wierzących)[8].

W 2023 roku miasto zamieszkiwało 283 504 osób[9], rok później populacja wynosiła 284 765[1].

Podział administracyjny

edytuj
 
Dzielnice Ostrawy
 
Gminy katastralne Ostrawy

Miasto Ostrawa podzielone jest na 23 dzielnice (cz. městské obvody), 37 gmin miejskich (cz. částí obcí) i 39 gmin katastralnych (cz. katastrální území)[10]:

Flaga Dzielnica miasta Gminy miejskie Gminy katastralne Region Historyczny
  Hošťálkovice (Hościałkowice)   Hošťálkovice Górny Śląsk
  Hrabová (Hrabowa)   Hrabová Morawy
  Krásné Pole (Krasne Pole)   Krásné Pole Śląsk Opawski
  Lhotka   Lhotka u Ostravy Górny Śląsk
  Mariánské Hory a Hulváky Hulváky, Mariánské Hory (Mariańskie Góry) Mariánské Hory, Zábřeh-Hulváky Morawy
  Martinov   Martinov ve Slezsku Śląsk Opawski
  Michálkovice (Michałkowice)   Michálkovice Śląsk Cieszyński
  Moravská Ostrava a Přívoz (Ostrawa Morawska i Przywóz) Moravská Ostrava, Přívoz Moravská Ostrava, Přívoz Morawy
  Nová Bělá   Nová Bělá Morawy
  Nová Ves (Nowa Wieś)   Nová Ves u Ostravy Morawy
  Ostrava-Jih (Ostrawa-Południe) Bělský Les, Dubina, Hrabůvka, Výškovice, Zábřeh Dubina u Ostravy, Hrabůvka, Výškovice u Ostravy, Zábřeh nad Odrou Morawy
  Petřkovice (Pietrzkowice)   Petřkovice u Ostravy Górny Śląsk
  Plesná   Nová Plesná, Stará Plesná Śląsk Opawski
  Polanka nad Odrou (Polanka nad Odrą)   Polanka nad Odrou Śląsk Opawski
  Poruba (Poręba)   Poruba, Poruba-sever (Poręba-Północ) Śląsk Opawski
  Proskovice   Proskovice Morawy
  Pustkovec   Pustkovec Śląsk Opawski
  Radvanice a Bartovice (Radwanice i Bartowice) Bartovice, Radvanice Bartovice, Radvanice Śląsk Cieszyński
  Slezská Ostrava
(Ostrawa Śląska)
Antošovice (Antoszowice), Heřmanice (Herzmanice), Hrušov (Gruszów), Koblov (Koblów), Kunčice (Kończyce Wielkie), Kunčičky (Kończyce Małe), Muglinov (Muglinów), Slezská Ostrava (Ostrawa Śląska) Antošovice*, Heřmanice, Hrušov, Koblov*, Kunčice nad Ostravicí, Kunčičky, Muglinov, Slezská Ostrava Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk*
  Stará Bělá   Stará Bělá Morawy
  Svinov (Świnów)   Svinov Śląsk Opawski
  Třebovice (Trzebowice)   Třebovice ve Slezsku Śląsk Opawski
  Vítkovice (Witkowice)   Vítkovice, Zábřeh-VŽ Morawy
Zmiany administracyjne w składzie Ostrawy od 1924 roku[11]:
Obszar czes. niem. 1924 1941 1954 1957 1960 1961 1966 1975 1976
Morawska Ostrawa Moravská Ostrava Mährisch-Ostrau                  
Przywóz Přívoz Oderfurt                  
Mariańskie Góry Mariánské Hory Marienberg                  
Nowa Wieś Nová Ves Neudorf                  
Witkowice Vítkovice Witkowitz                  
Zabrzeg Zábřeh Heinrichsdorf                  
Grabówka Hrabůvka Klein-Hrabova                  
Gruszów Hrušov Hruschau                
Herzmanice Heřmanice Herzmanitz                
Muglinów Muglinov Muglinau                
Śląska Ostrawa Slezská Ostrava Schlesisch-Ostrau                
Michałkowice Michálkovice Michalkowitz                
Radwanice Radvanice Radwanitz                
Kończyce Małe Kunčičky Klein-Kuntschitz                
Kończyce Wielkie Kunčice Groß-Kunzendorf                
Grabowa Hrabová Groß-Hrabova              
Wyszkowice Výškovice Wischkowitz        
Stara Biała Stará Bělá Alt-Biela      
Nowa Biała Nová Bělá Neu-Biela      
Świniów Svinov Schönbrunn            
Trzebowice Třebovice Trzebowitz            
Poręba Poruba Hannersdorf            
Pustkowiec Pustkovec Puskowetz            
Bartowice Bartovice Bartelsdorf          
Marcinów Martinov Martinau        
Proskowice Proskovice Proskowitz    
Polanka nad Odrą Polanka nad Odrou Polanka an der Oder  
Krasne Pole Krásné Pole Schönfeld  
Pleśna Plesná Pleßna  
Hoszczalkowice Hošťálkovice Hoschialkowitz  
Ligotka Lhotka Ellguth-Hultschin  
Pietrzkowice Petřkovice Petershofen  
Koblów Koblov Koblau  
Antoszowice Antošovice Antoschowitz  

Transport

edytuj
 
Tramwaj Inekon 01 Trio na ulicach Ostrawy

Ostrawa stanowi ważny ośrodek komunikacyjny łączący Morawy z Górnym Śląskiem. Przez miasto przebiega Autostrada D1, łącząca się w pobliskim Boguminie z polską Autostradą A1. Transport lotniczy zapewnia Port lotniczy Ostrawa, a kolejowy stacja Ostrava hlavní nádraží oraz szereg przystanków kolejowych. W Ostrawie istnieje także rozbudowana sieć trolejbusowa i tramwajowa.

Zabytki i atrakcje turystyczne

edytuj

Ostrawa dynamicznie rozwija swoją ofertą turystyczną przyciągając wiele turystów krajowych i zagranicznych, przede wszystkim Polaków, Słowaków, Niemców czy Austriaków. Za rozwój turystyczny miasta odpowiada spółka miejska Černá louka[12], która jest odpowiedzialna za markę VisitOstrava oraz sieć punktów informacji turystycznej OSTRAVAINFO!!![13]. Oficjalną turystyczną stroną miejską jest portal visitostrava.eu. W wakacje i święta państwowe czeskie i polskie odbywają się cykliczne wycieczki z przewodnikiem w języku czeskim lub polskim[14].

Miasto posiada również liczną bazę noclegową i kempingową. Cała Ostrawa połączona jest gęstą siecią ścieżek rowerowych a na terenie miasta jest wiele punktów wypożyczalni rowerów i hulajnóg[15].

 
Bolt Tower w Dolnym obszarze Witkowic

Do największych ostrawskich atrakcji turystycznych należy przede wszystkim Dolní oblast Vítkovice. Niegdyś kompleks huty „Witkowice” (dawniej „Rudolf”) oraz kopalni Hlubina z XIX w., od 2002 zabytek myśli technicznej, od 2008 na liście Dziedzictwa Europejskiego[16]. W 2018 roku Dolne Witkowice był najczęściej odwiedzaną atrakcją turystyczną w Czechach zaraz po Praskich zabytkach[17]. Największą atrakcją Dolnych Witkowic jest Wielki Piec nr 1, na który nasadzona jest wieża widokowa z kawiarnią – Bolt Tower, oprócz tego na terenie dawnego kompleksu znajduje się:

  • Wielki Świat Techniki – interaktywne muzeum podzielone na różne tematyczne strefy;
  • Mały Świat Techniki – interaktywne eksponaty poprowadzone tematyczną linią czasu od rewolucji przemysłowej do współczesności;
  • Muzeum art. spożywczych i maszyn rolniczych – jeden z siedmiu oddziałów Narodowego Muzeum Rolnictwa, które mieści się w dawnym składzie rudy żelaza;
  • Gong – niegdyś zbiornik na gaz wielkopiecowy, obecnie służy jako sala koncertowa oraz galeria sztuki pop art. W środku mieści się pizzeria oraz punkt informacji turystycznej;
  • Strefa kopalni Hlubina – na terenie dawnej kopalni mieści się kawiarnia, kino, klub muzyczny, strefa sportowa z ścianką wspinaczkową i parkiem trampolin oraz galeria sztuki.

W Dolnych Witkowicach co roku odbywają się liczne koncerty i festiwale. Do tych najbardziej znanych zalicza się:

  • Colours of Ostrava – jeden z największych festiwali wielogatunkowych w Europie, co roku przyciągając ponad 35 tys. osób[18];
  • Beats for Love – festiwal muzyki elektronicznej, przyciągając ponad 30 tys. osób na wielu scenach (w roku 2022 przygotowano 12 scen);
  • Ostrawa w płomieniach (cz. Ostrava v plamenech) – festiwal muzyki heavymetalowej i punkowej[19];
  • Rainbow Fest – festiwal kolorów (Holi) połączony z maratonem[20].
 
Pandka ruda w Zoo Ostrava

Drugą największą atrakcją Ostrawy jest Zoo Ostrava[17]. Drugi pod względem powierzchni ogród zoologiczny w Czechach o powierzchni 100 hektarów jest również częścią rezerwatu przyrody. Zoo powstało w 1948 r. i pełniło na początku funkcję minizoo, a za właściwą datę otwarcia uznaje się 26 października 1951 r. Zoo intensywnie się rozwijało, aż do lat 80. XX w., następnie po 20 latach stagnacji i ze zmianą ustroju politycznego, miasto ponownie zaczęło inwestować w ogród zoologiczny i rozwijać jego ofertę oraz polepszać warunki bytowe zwierząt[21].

Wybrane ekspozycje i pawilony w ostrawskim zoo:[22]

Oprócz tego Zoo Ostrava zamieszkuje wiele ssaków (lemury, gibony, alpaki, rysie, jelenie, jaki, pandki rude), ptaków (sowy, sępy, papugi, flamingi, orły), gadów (żółwie, jaszczurki, krokodyle, węże), ryb, płazów oraz zwierząt domowych.

Częścią zoo jest również park botaniczny z czterema ścieżkami tematycznymi: mokradła, ścieżka lasu, ścieżka cienia oraz ścieżka wody, a także szklarnie oraz ogrody azalii i różaneczników.

Na terenie zoo znajduje się kilka punktów gastronomicznych, parking, bankomat. W święta polskie odbywa się pokazowe karmienie zwierząt w języku polskim. Latem kursuje kolejka turystyczna.

W przyszłości ma pojawić się ekspozycja fok i pingwinów, które zostaną sprowadzone z opolskiego ogrodu zoologicznego[23].

 
Zamek w Śląskiej Ostrawie
 
Nowy ratusz

Inne popularne atrakcje turystyczne i zabytki

edytuj
  • Rynek (Plac Masaryka) – częściowo otoczony przez kamienice z XIX i początku XX w., z Maryjną kolumną morową z 1712 r. oraz eklektyczną zabudową; głównym budynkiem rynku jest Stary Ratusz (obecnie Muzeum Ostrawskie);
  • Modernistyczny Nowy Ratusz z 1930 z wnętrzami w stylu funkcjonalizmu; posiadający wieżę widokową o wysokości 85 metrów, na którą można wjechać windą z punktu informacji turystycznej; jest to najwyższy i największy ratusz w Czechach z czynnym paternostrem (tylko w godziny urzędowe);
  • Zamek Śląskoostrawski – dawna siedziba Książąt Cieszyńskich pochodząca z XIII w.;
  • Landek Park – wzgórze ze szlakiem turystycznym wraz z kopalnią Anselm, najstarszą w Ostrawie; obecnie największe muzeum górnictwa w Czechach położone w dzielnicy Pietrzkowice[24];
  • Kopalnia Michał - drugie muzeum górnictwa w Ostrawie położone w dzielnicy Michałkowice; muzeum nie oferuje zjazdów, a jedynie zwiedzanie budynków dawnej kopalni;
  • Hałda Ema - dawna hałda kopalni Trojice (Świętej Trójcy), 315 m n.p.m. położone w dzielnicy Śląska Ostrawa[25];
  • Galeria Sztuk Pięknych w Domu Sztuki w Ostrawie - główna galeria sztuki w kraju morawsko-śląskim, położona w ścisłym centrum miasta[26];
  • Planetarium Ostrawa - trzecie największe planetarium w Czechach i jedyne w kraju morawsko-śląskim; założone w 1980 r. i zarządzane jest przez Politechnikę Ostrawską;

Miejskie obszary zabytkowe (cz. Městká památková zóna)

  • Morawska Ostrawa (cz. Moravská Ostrava)[27] - historyczne centrum Ostrawy z prostokątnym rynkiem z secesyjną zabudową; do chronionego obszaru utworzonego w 1992 r. zalicza się teren od Nowego ratusza, wzdłuż Nabrzeża Havlička przy rzece Ostrawicy, aż do centrum handlowego Nowa Karolina i Domu Polskiego.
  • Przywóz[28] (cz. Přívoz) - dawniej osobne miasto a w 1924 r. dołączone do Morawskiej Ostrawy; do obszaru zabytkowego zalicza się kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, archiwum miasta Ostrawy, Muzeum Straży Pożarnej oraz secesyjne kamienice wokół placu Svatopluka Čecha;
  • Witkowice[29] (cz. Vítkovice) - zespół zabudowań przemysłowych z XIX w.: kolonie robotnicze, ratusz, koszary, hale, pływalnie, hotel zakładowy – zaprojektowane przez architektów wiedeńskich;
  • Poruba[30] - dzielnica i jednocześnie osiedle w stylu realnego socjalizmu z lat 50 i 60 XX w. (w tym brama Oblouk), od 2003 miejski obszar zabytkowy; do zabytków dzielnicy zalicza się również Pałac Porubski z 1573, później przebudowany, zachowały się elementy renesansowe[31];
 
Kościół Ewangelicki w Ostrawie

Zabytki sakralne

  • Kościół św. Wacława (Morawska Ostrawa) – najstarsza świątynia w Ostrawie, którego początki sięgają XIII w. Po pożarze odbudowany w XIV w.; pierwotnie gotycki, w XIX w. przebudowany w stylu klasycystycznym;
  • Katedra Boskiego Zbawiciela (Morawska Ostrawa) z 1889, najbardziej charakterystyczny kościół dzielnicy, od 1996 siedziba diecezji ostrawsko-opawskiej;
  • Kościół ewangelicki (Morawska Ostrawa) z 1907, wybudowany w stylu holenderskiego renesansu, obecnie służy Śląskiemu Kościołowi Ewangelickiemu Augsburskiego Wyznania oraz Ewangelickiemu Kościołowi Czeskobraterskiemu;
  • Kościół św. Józefa (Śląska Ostrawa) z XVIII, cel licznych pielgrzymek;
  • Drewniany kościół św. Katarzyny (Hrabowa) – zrekonstruowany po pożarze z 2002, oryginał pochodził z XVI w.;
  • Kościół pw. Maryi Panny Królowej (Mariańskie Góry) - neobarokowy kościół wybudowany w latach 1905–1908;
  • Kościół św. Mikołaja (Poruba) - wybudowany w XV w.; swój obecny wygląd uzyskał po rekonstrukcji z początku XX w.;
  • Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny (Przywóz);
  • Kościół św. Pawła (Witkowice) - neogotycka świątynia wybudowana w 1886 r.; stojąca obok wieża była pierwotnie przeznaczona do celów przeciwpożarowych.
 
Zrekonstruowany kościół św. Katarzyny w Hrabowej
 
Teatr w Ostrawie im. Antonína Dvořáka

Zabytki architektoniczne

  • Dom Polski w Ostrawie – z lat 1899–1901 zbudowany ze składek miejscowych Polaków pod nadzorem architekta Stanisława Bandrowskiego z Krakowa; związki z Polską symbolizują piastowskie orły i wmurowane kamienie z murów obronnych Krakowa, ul. Poděbradova 53; obecnie budynek jest zamknięty i niepełni żadnej funkcji;
  • Teatr Antonína Dvořáka (dawniej Narodowy Teatr Morawskośląski) z lat 1906–1907, wybudowany w stylu neobarokowym, w późniejszych latach kilkukrotnie przebudowany;
  • Czeski Dom Narodowy, obecnie Teatr Jiřího Myrona; mieszany styl neobarokowy i neorenesansowy, w latach 80. wyremontowany od zewnątrz po pożarze z 1976;
  • Wieża wydobywcza szybu Jindřich (Henryk); szyb pochodzi z 1846, natomiast wieża i budynek z 1913;
  • Dom Książki Librex – funkcjonalistyczny dom handlowy z 1928 r.;
  • Dom „Slavia” – zachowany w nienaruszonym stanie secesyjny budynek (dawniej hotel) z 1898, zaprojektowany przez Otokara Böhma;
  • Kolonia robotnicza Jubilejní kolonie z początku XX w. w dzielnicy Ostrawa-Południe (część Hrabůvka).

Muzea[32]

  • Muzeum Zabawek;
  • Muzeum Straży Pożarnej;
  • Morawsko-śląskie Muzeum Kolei przy stacji kolejowej Ostrava střed;
  • Wojskowe Muzeum;
  • Babylon – Muzeum historii ostrawskich wodociągów;

Zamknięte lub nieistniejące już atrakcje turystyczne

  • Park miniatur MINIUNI - park zamknięto pod koniec 2018 r.; miał być przeniesiony w stronę Zamku Śląskoostrawskiego, ostatecznie całą ekspozycję rozebrano;
  • Muzeum Browarnictwa przy browarze Ostravar - zamknięte w 2020 r. z powodu pandemii Covid-19; obecnie (stan na marzec 2023) muzeum nie planuje ponownie otworzyć się dla odwiedzających;
  • Muzeum Czarownic oraz Muzeum Szlaku Jedwabnego na Zamku Śląskoostrawskim.

Edukacja

edytuj

Uczelnie:

 
Ostravar Aréna

W Ostrawie od 1961 odbywa się rokrocznie prestiżowy mityng lekkoatletycznyZlatá Tretra. Miasto gościło – w 2001 – siatkarskie mistrzostwa Europy. W 2007 w Ostrawie odbywały się lekkoatletyczne mistrzostw świata kadetów, a w 2011 mistrzostwa Europy w lekkoatletyce dla sportowców do lat 23.

Kluby sportowe

Urodzeni w mieście

edytuj

Miasta partnerskie

edytuj

Miasta partnerskie Ostrawy[33]:

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b c Počet obyvatel v obcích České republiky k 1. 1. 2024, Český statistický úřad, 17 maja 2024 [dostęp 2024-10-03] (ang. • cz.).
  2. Ostrawa, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-04].
  3. Specialortsrepertorium von Mähren. Bearbeitet auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 31. Dezember 1910. Wien: Verlag der k. k. Hof- und Staatsdruckerei, 1917.
  4. Kazimierz Piątkowski: Stosunki narodowościowe w Księstwie Cieszyńskiem. Cieszyn: Macierz Szkolna Księstwa Cieszyńskiego, 1918, s. 288. (pol.).
  5. a b Mariusz Surosz „Zemsta Czechów”, [w:] alehistoria, nr 42 (92), Poniedziałek 21.10.2013, Tygodnik Historyczny Gazety Wyborczej, s. 9.
  6. Databáze demografických údajů za vybraná města ČR – Ostrava.
  7. Český statistický úřad: Historický lexikon obcí ČR 1869 – 2005 – 1. díl. 20 sierpnia 2008. s. 736–737. [dostęp 2010-10-13]. (cz.).
  8. Sčítaní lidu, domů a bytů 2001. [dostęp 2010-09-26]. (cz.).
  9. Počet obyvatel v obcích České republiky k 1. 1. 2023 [online] [dostęp 2023-07-30].
  10. Územně identifikační registr ČR: Obce. [dostęp 2010-09-19]. (cz.).
  11. Historický lexikon obcí České republiky - 1869 - 2005
  12. Černá, O nás | Černá louka Ostrava [online], www.cerna-louka.cz [dostęp 2023-03-21] (cz.).
  13. Punkty informacji turystycznej OSTRAVAINFO!!! [online], www.ostravainfo.cz [dostęp 2023-03-21] (pol.).
  14. Poznaj Ostrawę po polsku! [online], www.ostravainfo.cz [dostęp 2023-03-21] (pol.).
  15. Ścieżki rowerowe miasta Ostrawy [online], mapy.ostrava.cz [dostęp 2023-03-21] (cz.).
  16. O Dolnych Vitkovicach [online], Dolní Vítkovice [dostęp 2023-03-22] (pol.).
  17. a b Prvenství Dolních Vítkovic v návštěvnosti | Moravian-Silesian Tourism [online], Mstourism [dostęp 2023-03-21] (cz.).
  18. Colours of Ostrava [online] (pol.).
  19. Ostrava v plamenech [online], www.ostravavplamenech.cz [dostęp 2023-03-21].
  20. Festival, který vám obarví život [online], Rainbow Run [dostęp 2023-03-21] (cz.).
  21. Historia [online], www.zoo-ostrava.cz [dostęp 2023-03-22] (pol.).
  22. Ekspozycje i zwierzęta [online], www.zoo-ostrava.cz [dostęp 2023-03-22] (pol.).
  23. Ovanet, ZOO Ostrava – Expozice tučňáků [online], Fajnova [dostęp 2023-03-22] (cz.).
  24. Landek Park [online], www.ostravainfo.cz [dostęp 2023-03-21] (pol.).
  25. Góra Ema w Ostrawie. Czeski wulkan, który ciągle dymi
  26. GALERIA SZTUK PIĘKNYCH W OSTRAWIE [online], Galerie výtvarného umění v Ostravě [dostęp 2023-03-21] (pol. • cz. • ang.).
  27. Moravská Ostrava - Památkový Katalog [online], www.pamatkovykatalog.cz [dostęp 2023-03-21].
  28. Ostrava - Přívoz - Památkový Katalog [online], www.pamatkovykatalog.cz [dostęp 2023-03-22].
  29. Ostrava - Vítkovice - Památkový Katalog [online], www.pamatkovykatalog.cz [dostęp 2023-03-22].
  30. Ostrava - Poruba - Památkový Katalog [online], pamatkovykatalog.cz [dostęp 2023-03-22].
  31. Historie zámku [online], Zámek Poruba [dostęp 2023-03-21] (cz.).
  32. Atrakcje i zabytki [online], www.ostravainfo.cz [dostęp 2023-03-22] (pol.).
  33. Mezinárodní vztahy. www.ostrava.cz. [dostęp 2021-04-26]. (cz.).

Bibliografia

edytuj
  • D. Kezmerova, Mały przewodnik po dużej Ostrawie, Ostrava 2007

Linki zewnętrzne

edytuj