Następca tronu
Następca/następczyni tronu – osoba będąca pierwszą w linii sukcesji tronu monarszego.
Opis
edytujZajmuje miejsce władcy na tronie po jego śmierci lub abdykacji. W zależności od panującego prawa sukcesyjnego jest nim zazwyczaj najstarsze dziecko monarchy lub kolejny zstępny. Może to być osoba wyznaczona przez monarchę lub wybrana przez parlament. W niektórych krajach, na mocy prawa salickiego kobiety nie mogą dziedziczyć i tym samym nie mogą być następcami tronu. Następca tronu nie występuje w monarchiach elekcyjnych, chyba że za życia monarchy dojdzie do wyboru jego następcy (łac. vivente rege).
Następca tronu, w momencie gdy monarcha np. z powodu choroby czy nieobecności w kraju nie może wypełniać swojej roli, obejmuje urząd regenta. Współcześnie w niektórych krajach (np. Holandii i Wielkiej Brytanii) następca tronu może brać udział w wykonaniu obowiązków monarchy po osiągnięciu odpowiedniego wieku.
Dawniej następca tronu zostawał z woli panującego monarchy, współwładcą (koregentem). Przysługiwały mu wówczas wszystkie tytuły należne monarsze. Nie posiadał zazwyczaj jednak realnej władzy. Sytuacja ta miała miejsce najczęściej w sytuacji gdy najstarszy syn monarchy nie miał w pełni zagwarantowanej sukcesji tronu, a także w monarchiach elekcyjnych, gdy dochodziło do wyboru jego następcy (vivente rege).
W Belgii pełnoletni potomkowie panującego monarchy wchodzą, na mocy prawa, w skład senatu (izby wyższej parlamentu federalnego).
Tytuły następców tronu
edytujNastępca tronu, co do zasady nosi osobliwy dla tej funkcji i tradycyjny dla danej monarchii tytuł arystokratyczny.
Istniejące monarchie
edytuj- Książę Koronny – Królestwo Danii, Królestwo Norwegii, Królestwo Szwecji, Królestwo Arabii Saudyjskiej, Sułtanat Brunei, Królestwo Tajlandii,
- Dziedziczny Wielki Książę – Wielkie Księstwo Luksemburga
- Dziedziczny Książę – Księstwo Monako, Księstwo Liechtensteinu
- Książę Asturii – Królestwo Hiszpanii (poprzednio Kastylia), obecny następca tronu nosi także tradycyjne tytuł:
- Książę Girony – następca tronu Aragonii,
- Książę Viany – następca tronu Nawarry,
- Pan na Balaguer – następca tronu Katalonii,
- Książę Oranii – Królestwo Holandii
- Książę Brabancji – Królestwo Belgii,
- Książę Walii – Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (poprzednio Królestwo Anglii),
- Książę Rothesay – następca tronu Szkocji,
- Kōtaishi (następca tronu lub książę koronny, gdy cesarzem jest ojciec) lub kōshi (cesarski dziedzic pierwszy w sukcesji do tronu, gdy cesarzem jest starszy brat, jak obecnie od 2020 r.) – Japonia (Państwo Japońskie)
- Tupoutoʻa – Królestwo Tonga (ściślej tytuł szlachecki przypisany następcy tronu)
Historyczne monarchie
edytuj- Aetheling – Anglosasi
- Edling – Walijczycy
- Cezar – w okresie tetrarchii tytuł współwładców i następców Augustów
- Król Rzymian – Święte Cesarstwo Rzymskie,
- Królewicz i Wielki Książę – Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie (i następnie Rzeczpospolita Obojga Narodów)
- Cesarzewicz – Imperium Rosyjskie,
- Książę koronny – nowożytne Królestwo Serbii (i następnie Królestwo Jugosławii), Królestwo Albanii, Królestwo Czarnogóry
- niem. Kronprinz – Cesarstwo Niemieckie, Królestwo Prus, Cesarstwo Austrii, Królestwo Bawarii, Królestwo Saksonii, Królestwo Wirtembergii
- Delfin – Królestwo Francji,
- Król Rzymu – I Cesarstwo Francuskie,
- Książę cesarski – II Cesarstwo Francuskie, Cesarstwo Brazylii, Cesarstwo Meksyku
- Książę Piemontu/Książę Neapolu – Królestwo Włoch,
- Książę Brazylii – Królestwo Portugalii w latach 1645–1815, następnie
- Książę królewski Portugalii i Alarve (por. Príncipe Real de Portugal e dos Algarves) 1815-1910
- Książę Beiry (por. Príncipe da Beira) – tytuł otrzymywał przez pewien okres najstarsze dziecko następcy tronu portugalskiego
- Książę królewski Portugalii i Alarve (por. Príncipe Real de Portugal e dos Algarves) 1815-1910
- Książę Grão-Para – Cesarstwo Brazylii,
- Książę Turnovo – III Carstwo Bułgarii,
- Książę Alba Julia – Królestwo Rumunii,
- Wielki Książę Grahavo – Królestwo Czarnogóry,
- Książę Kalabrii – Królestwo Obojga Sycylii,
- Diadochos (διάδοχος) (dosłownie następca, tytuł odnosi się do starożytnych diadochów, tłumaczony także jako książę koronny) – Królestwo Grecji
- Książę Sparty – w 1868 r. król Jerzy I wydał dekret, zgodnie z którym jego nowo narodzony syn Konstantyn, a także każdy przyszły dziedzic korony greckiej, będzie nosić tytuł księcia Sparty. Dekret był sprzeczny z grecką konstytucją, ponieważ zakazywała ona tytułów szlacheckich. Tytuł stał się więc wyłącznie nieformalnym i kurtuazyjnym.
Obecni następcy tronu
edytuj
Uwagi
edytuj
Nie wszystkie wymienione powyżej osoby są pewnymi następcami tronu. Część z nich będzie musiała ustąpić miejsca, gdy urodzi się osoba mająca wedle zasad sukcesji większe prawa do tronu:
- Eleonora, księżna Asturii – przestanie być następczynią tronu w momencie urodzenia się jej brata
- Książę Akishino – przestanie być następcą tronu w momencie, gdy jego bratu urodzi się syn