Majdan Królewski
Majdan Królewski[5] – wieś (dawniej miasto) w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie kolbuszowskim, siedziba gminy Majdan Królewski[4].
| wieś | |
 Kościół z 1792 r. w Majdanie Królewskim, 2010 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
2872[2] |
| Strefa numeracyjna |
15 |
| Kod pocztowy |
36-110[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RKL |
| SIMC |
0799405[4] |
Położenie na mapie gminy Majdan Królewski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu kolbuszowskiego  | |
 50°22′35″N 21°44′47″E/50,376389 21,746389[1]
| |
Majdan Królewski uzyskał lokację miejską przed 1763 rokiem, zdegradowany w 1785 roku[6].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0799411 | Ciułak | część wsi |
| 0799428 | Grabina | część wsi |
| 0799434 | Miasto | część wsi |
| 0799440 | Poręby Majdańskie | część wsi |
| 0799457 | Stawek | część wsi |
Od nazwy miejscowości pochodzi nazwa dawnej stacji, obecnie przystanku kolejowego Majdan Królewski, położonego na terenie sąsiedniej wsi Huta Komorowska.
Historia
edytujPoczątki Majdanu Królewskiego sięgają końca XVII wieku, kiedy to wójtowie pobliskiego Komorowa i leśniczowie tamtejszego królewskiego leśnictwa założyli obok wcześniejszej huty szkła „Potażnię alias Maydan”. Z czasem rozwinęła się obok huty wieś Majdan, zamieszkiwana przez jej pracowników (wówczas 59 mieszkańców). W 1743 w Majdanie wystawiono drewnianą kaplicę, zaś w 1765 August III ufundował tu za wstawiennictwem starosty sandomierskiego Józefa Kajetana Ossolińskiego parafię, którą erygował biskup Kajetan Ignacy Sołtyk. Cztery lata wcześniej, w 1761, rozpoczęto budowę obecnego, murowanego kościoła pod wezwaniem Świętego Bartłomieja, kontynuowaną potem staraniem proboszcza parafii Szymona Wątróbskiego. Świątynię ukończono i poświęcono w 1792. Konsekracji dokonał biskup przemyski Antoni Gołaszewski. W końcu XVIII wieku świątynię otoczono murowanym ogrodzeniem z bramą - dzwonnicą (1794).
Pod koniec XVIII wieku Majdan otrzymał prawa miejskie. Nie zachował się ani akt erekcyjny, ani wiarygodne źródła piśmiennicze, kto podniósł go do tej godności, daty wskazywałyby jednak, że nie – jak podają niektórzy, m.in. T. Opos w książce „Miasta regionu w XVII i XVIII wieku” – August III Sas, który zmarł w 1763, lecz Stanisław Poniatowski.
Jako prężny ośrodek handlowy, ściągał z odległych stron cotygodniowe targi tłumy ludzi, których nie mógł pomieścić obszerny rynek. W 1857 pobliska Kolbuszowa, od dawna będąca miastem, awansowała na stolicę powiatu. W jego skład wchodziły trzy miasta: Kolbuszowa, Sokołów Małopolski i Majdan, który w tym czasie otrzymał „przydomek” kolbuszowski, przy którym pozostał aż do 1938, gdy Sejm Rzeczypospolitej przyznał mu nazwę Królewski motywując zmianę „historycznym pochodzeniem”.
Przed II wojną światową Majdan liczył 2200 mieszkańców. W latach 1941–1942 ludność Majdanu wysiedlono i urządzono tutaj obóz jeniecki żołnierzy sowieckich – Niemcy wymordowali wówczas 10000 jeńców. Na wystawionym w 1962 pomniku, stojącym w rynku, w Majdanie Królewskim, umieszczona jest tablica z napisem: „Nigdy nie zapomnimy barbarzyństwa faszystów niemieckich, którzy w latach 1941–1942 w obozie na terenie Majdanu, głodową śmiercią pozbawili życia 10 tys. jeńców radzieckich”.
Lata powojenne to czas powrotu wysiedlonej ludności i odbudowy domostw urzędów publicznych oraz szkoły. Lata dziewięćdziesiąte to okres największych inwestycji podjętych na terenie Gminy Majdan Królewski i jego największy rozkwit[8].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.
Wspólnoty wyznaniowe
edytuj- Kościół rzymskokatolicki – parafia św. Bartłomieja Apostoła[9]
- Chrześcijańska Wspólnota Ewangeliczna – placówka misyjna w Majdanie Królewskim[10]
Fundacja Kardynała Kozłowieckiego
edytujW Majdanie od 2008 działa Fundacja im. Księdza Kardynała Adama Kozłowieckiego – „Serce bez granic”, której celem jest rekonstrukcja pałacu Kozłowieckich w Hucie Komorowskiej z przystosowaniem na centrum pamięci o Kardynale Adamie Kozłowieckim oraz utworzenie Diecezjalnego Centrum Misyjnego o charakterze formacyjno-edukacyjnym.
Edukacja
edytujNa terenie wsi funkcjonują następujące placówki: Publiczna Szkoła Podstawowa im. Marii Skłodowskiej Curie, przy ulicy Jagiellońskiej i Podlasek. Przedszkole na osiedlu Podlasek oraz przedszkole przy ul. Jagiellońskiej[11].
Sport
edytuj| Pełna nazwa |
Klub Sportowy Korona Majdan Królewski | |
|---|---|---|
| Barwy |
żółto-niebieskie | |
| Data założenia | ||
| Liga | ||
| Państwo | ||
| Adres |
ul. Bachnat 3 | |
| Stadion |
Stadion w Majdanie Królewskim | |
| Prezes |
Jacek Wójcik | |
| Trener |
Michał Franczyk | |
| ||
W roku 1954 w Majdanie Królewskim powstało koło LZS, dzięki czemu piłkarze ze wsi i okolic mogli spotykać się z regionalnymi zespołami piłkarskimi występującymi w ówczesnej klasie C. Z czasem nazwa „LZS Majdan Królewski” przekształciła się w „LZS Korona Majdan Królewski”. Na początku XX wieku człon „LZS” zamieniono w „KS”. Drużyna przez większość czasu w swojej historii potykała się na B-klasowym froncie. Jednak w sezonie 2002/2003 nastąpił awans do klasy A, a po dwóch sezonach do klasy okręgowej. Mimo spadku drużyna z Majdanu na krótko znalazła się ponownie w A-klasie i aktualnie znów gra klasę wyżej.
Lokalnym rywalem tego klubu jest drużyna Stal Nowa Dęba. Dotychczasowe spotkania tych drużyn, na V-ligowym froncie cieszyły się dużym zainteresowaniem. Na mecz przychodziło blisko 1000 widzów (co jak na tak niską grupę nie jest często spotykane)[12].
Sukcesy
edytuj- Najwyższy poziom ligowy – klasa okręgowa (8. miejsce w sezonie 2009/2010)[13].
Ostatnie sezony
edytuj| Sezon | Szczebel rozgrywkowy | Pozycja | Uwagi |
|---|---|---|---|
| 2011/2012 | klasa A | 3. miejsce | — |
| 2010/2011 | klasa okręgowa | 16. miejsce | spadek do klasy A |
| 2009/2010 | klasa okręgowa | 8. miejsce | — |
| 2008/2009 | klasa A | 2. miejsce | awans do klasy okręgowej |
| 2007/2008 | klasa A | 6. miejsce | — |
| 2006/2007 | klasa okręgowa | 15. miejsce | spadek do klasy A |
| 2005/2006 | klasa okręgowa | 10. miejsce | — |
| 2004/2005 | klasa A | 1. miejsce | awans do klasy okręgowej |
| 2003/2004 | klasa A | 4. miejsce | — |
| 2002/2003 | klasa B | 1. miejsce | awans do klasy A |
Zabytki
edytujLudzie związani z Majdanem Królewskim
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 75537
- ↑ O gminie. Stan ludności w dn. 21.12.2021. www.majdankrolewski.pl. [dostęp 2022-01-05].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 766 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 17 czerwca 1939 r. o ustaleniu nazw niektórych miejscowości w powiecie drohobyckim, gródeckim, kolbuszowskim i łańcuckim w województwie lwowskim (M.P. z 1939 r. nr 144, poz. 338).
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 50-51.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Trochę historii [online], www.majdankrolewski.eu [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2011-09-09] (pol.).
- ↑ Majdan Królewski – Św. Bartłomieja Ap [online], diecezjasandomierska.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Zbory i placówki [online], chwe.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Publiczne Przedszkole w Majdanie Królewskim – otwarte. majdankrolewski.pl, 2009-09-03. [dostęp 2011-06-03]. (pol.).
- ↑ KS Korona Majdan Królewski. [dostęp 2009-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-25)].
- ↑ Grzegorz Bober: Klasa okręgowa 2009/2010, grupa: Stalowa Wola. 90minut.pl. [dostęp 2011-11-02]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Urzędowe nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych - 59 - Powiat kolbuszowski. Warszawa: Urząd Rady Ministrów - Komisja Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych, 1965.
Linki zewnętrzne
edytuj- Majdan (3), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 916.
- Majdan Królewski - oficjalny serwis
- Majdan Królewski - aktualności i nowiny z terenu
- Klub Sportowy Korona Majdan Królewski - oficjalny serwis. koronamk.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-25)].
- Ochotnicza Straż Pożarna Majdan Królewski - oficjalny serwis