Leonard Skierski
Leonard Kazimierz[1] Skierski (ur. 26 kwietnia 1866 w Stopnicy, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – generał-major Armii Imperium Rosyjskiego i generał dywizji Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
| |
 generał dywizji
| |
| Pełne imię i nazwisko |
Leonard Kazimierz Skierski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
26 kwietnia 1866 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
7 Dywizja Piechoty |
| Stanowiska |
d-ca dywizji piechoty |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
                  
| |
Życiorys
edytujLeonard Kazimierz Skierski urodził się 26 kwietnia 1866 w Stopnicy, w starej rodzinie szlacheckiej herbu Puchała, wyznania kalwińskiego (ewangelicko-reformowanego) jako syn Henryka Skierskiego i Heleny z Hassmanów. Jego młodszy brat Stefan Skierski (1873–1948) był pastorem i wieloletnim superintendentem (biskupem) Kościoła Ewangelicko-Reformowanego.
Uczył się w Męskim Gimnazjum Rządowym w Kielcach[2]. W związku z wyznaniem ewangelickim, nie dotyczyło go ograniczenie imperatorskie o ograniczeniu służby w armii carskiej Polaków wyznania katolickiego, wstąpił ochotniczo do wojska. Ukończył Woroneski Korpus Kadetów i Michajłowską Szkołę Artyleryjską w Petersburgu w 1887. Mianowany do stopnia oficerskiego w 1888 w 3 Brygadzie Artylerii Gwardii. W 1906 awansował na pułkownika artylerii.
W początkach I wojny światowej dowodził II dywizjonem 3 Brygady Artylerii Gwardii. 11 lutego 1915 został awansowany na generała majora ze starszeństwem z dniem 29 września 1914. Od 10 marca 1915 dowodził VII Brygadą Artylerii. Następnie był szefem sztabu XXI Korpusu Armijnego. 28 kwietnia 1917 został inspektorem artylerii V Korpusu Armijnego. Po wybuchu rewolucji lutowej 1917 zorganizował w 5 Korpusie Stowarzyszenie Żołnierzy Polaków, z zamiarem tworzenia IV Korpusu Polskiego w Rosji. Był aresztowany przez bolszewików, ale udało mu się zbiec na Ukrainę, gdzie wstąpił do II Korpusu Polskiego w Rosji generała Eugeniusza de Henning-Michaelisa. Po rozbrojeniu Korpusu przez wojska austro-węgierskie, Skierski uniknął aresztu i walczył w oddziałach „białych”.
15 maja 1919 został mianowany dowódcą 7 Dywizji Piechoty[3], a 20 maja 1919 został oficjalnie przyjęty do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia generała podporucznika i starszeństwa z dniem 29 września 1914 roku[4]. 25 lipca 1919 został zwolniony z czynnej służby i zaliczony do I Rezerwy. 26 sierpnia 1919 został ponownie powołany do czynnej służby w Wojsku Polskim i przydzielony do armii generała Hallera[5]. Absolwent IV kursu w Centrum Studiów Artyleryjskich w Warszawie.
W 1920, w czasie wojny polsko-bolszewickiej, w trakcie działań pościgowych, rozpoczętych pod stolicą po Bitwie Warszawskiej, dowodził 4 Armią. Kierowany przez niego związek operacyjny i 2 Armia gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, 25 września zdobyły Grodno i rozbiły siły bolszewickie w jego rejonie. Przypieczętowało to sukces operacji niemeńskiej[6].
20 września 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu generała podporucznika, „w artylerii z grupy b. Korpusów Wschodnich i b. armii rosyjskiej”[7].
28 lutego 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu generała porucznika, „w artylerii z grupy b. Korpusów Wschodnich i b. armii rosyjskiej”[8]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu generała dywizji ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919 w korpusie generałów[9].
W dniach przewrotu majowego 1926 opowiedział się po stronie J. Piłsudskiego, aresztowany przez zwolenników rządu. Zwolniony, potem faworyzowany przez piłsudczyków. Był m.in.:
- dowódcą 7 Dywizji Piechoty V – VII 1919 w powstaniu śląskim,
- dowódcą 1 Dywizji Strzelców Polskich armii Hallera VII – IX 1919, walczył na Wołyniu,
- dowódcą 13 Dywizji Piechoty, IX – XII 1919,
- dowódcą 4 Dywizji Piechoty, XII 1919 – V 1920, udział w wyprawie kijowskiej,
- dowódca Grupy Operacyjnej V – VII 1920, w wojnie polsko-bolszewickiej,
- dowódcą 4 Armii VII 1920 – II 1921, udział w bitwie o Warszawę i kontruderzeniu Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej, 4 Armia w walkach osiągnęła rz. Słucz na Wołyniu. Za walki odznaczony Virtuti Militari drugiej klasy,
- inspektorem Armii nr III w Toruniu, II 1921 – X 1926,
- inspektorem armii w Warszawie, X 1926 – XII 1931.
Z dniem 31 grudnia 1931 został przeniesiony w stan spoczynku[10].
Na emeryturze osiadł w Warszawie. Działał w stowarzyszeniach Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Polsce. W 1936 został wybrany przewodniczącym Synodu Kościoła. W chwili agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 przebywał gościnnie z żoną Natalią i płk. Rajmundem Brzozowskim u generała Stanisława Sołłohuba-Dowoyno w majątku Ziołowo w powiecie kobryńskim[11][12]. 20 września gen. Sołłohub-Dowoyno został zastrzelony przez funkcjonariusza NKWD na oczach swej rodziny, a gen. Skierskiego aresztowano jak stał, nie pozwalając mu zabrać nawet płaszcza, po czym osadzono w więzieniu NKWD w Kobryniu[13][14]. 15 października 1939 przewieziono go do obozu w Starobielsku, a następnie w 1940 zamordowano w siedzibie NKWD w Charkowie.
Generał Leonard Skierski był najprawdopodobniej najstarszym wiekiem polskim jeńcem zamordowanym w ramach zbrodni katyńskiej. Pochowany został w Piatichatkach[15], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[16].
Postanowieniem nr 112-48-07 Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała broni[17][18]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[19][20].
Życie prywatne
edytujOd 1908 żonaty z Natalią z d. Goryn wyznania prawosławnego. Ich małżeństwo było bezdzietne, ale Leonard adoptował jej syna z pierwszego małżeństwa Waleriana (ur. 1909)[21]
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Virtuti Militari nr 13[22][21]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 81 (1921)[21][23]
- Wstęga Wielka Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1938)[24]
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (7 listopada 1925)[25][26]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[27]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz pierwszy w 1921)[28][21]
- Złoty Krzyż Zasługi (17 marca 1930)[21][29]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[22]
- Odznaka Honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża I klasy[22]
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (12 maja 1936)
- Odznaka pamiątkowa 37 pułku piechoty Ziemi Łęczyckiej (1931)[30]
- Krzyż Wielki Orderu św. Sawy (Jugosławia, 1926)[22][31]
- Wielki Oficer Orderu św. Sawy (Jugosławia)[22]
- Wielki Oficer Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja, 1926)[22][32]
- Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja, 1929)[33][22]
- Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja, 1921)[21][22][34]
- Order św. Stanisława z Mieczami I klasy (Imperium Rosyjskie, 30 kwietnia 1915)
- Order św. Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie, 1904)
- Order św. Anny II klasy (Imperium Rosyjskie, 1906)
- Order św. Włodzimierza z Mieczami II klasy (Imperium Rosyjskie, 26 marca 1916)
- Order św. Włodzimierza z Mieczami III klasy (Imperium Rosyjskie, dwukrotnie: 1913 i 3 stycznia 1915)
Upamiętnienie
edytuj15 sierpnia 2014, w 94. rocznicę bitwy warszawskiej, na Cmentarzu Poległych w Bitwie Warszawskiej w Ossowie została odsłonięta tablica upamiętniająca ośmiu dowódców polskich oddziałów uczestniczących w walkach, którzy w 1940 zostali ofiarami zbrodni katyńskiej; upamiętnieni zostali gen. dyw. Stanisław Haller, gen. dyw. Henryk Minkiewicz, gen. dyw. Leonard Skierski, gen. bryg. Bronisław Bohaterewicz, gen. bryg. Kazimierz Łukoski, gen. bryg. Mieczysław Smorawiński, płk dypl. Stefan Kossecki, ppłk Wilhelm Kasprzykiewicz[35][36].
Zobacz też
edytuj
Przypisy
edytuj- ↑ W źródle rosyjskim wskazanym w sekcji "Linki zewnętrzne" jako drugie imię jest podany "Wilhelm".
- ↑ A. Massalski, J. Szczepański, Słownik biograficzny zasłużonych nauczycieli i wychowanków. I Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Kielcach, Kielce 2010, s. 112.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 60 z 31 maja 1919 roku, poz. 1905.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 59 z 29 maja 1919 roku, poz. 1869.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych nr 90 z 25 września 1919 roku, poz. 3297.
- ↑ Piotr Szubarczyk: Operacja niemeńska. naszdziennik.pl, 26 września 2013. [dostęp 2013-09-26].
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 29 września 1920 roku, poz. 858.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 19 marca 1921 roku, poz. 317.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego M.S.Wojsk. nr 37 z 24 września 1921 roku, s. 3, 870.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 247.
- ↑ Archiwum Andrzeja Słowickiego, pasierbowanego wnuka gen. Stanisława Dowoyno-Sołłohuba. Frankfurt nad Menem
- ↑ Mieczysław Bielski: Generałowie Odrodzonej Rzeczypospolitej. Tom II. Toruń: Oficyna Wydawnicza Turpress, 1996, s. 130. ISBN 83-86781-08-4.
- ↑ Archiwum Andrzeja Słowickiego, pasierbowanego wnuka generała Stanisława Dowoyno-Sołłohuba. Frankfurt nad Menem.
- ↑ Stanisław Bielski: Generałowie Odrodzonej Rzeczypospolitej. Tom II. Toruń: Oficyna Wydawnicza – Turpress, 1996, s. 130. ISBN 83-86781-08-4.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 488.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ M.P. z 2007 r. nr 85, poz. 885
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 1 [dostęp 2024-08-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ a b c d e f Polak (red.) 1991 ↓, s. 132.
- ↑ a b c d e f g h Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 670.
- ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2763 z 15 marca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 13 poz. 409)
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za wybitne zasługi na polu pracy społecznej” .
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1081 „za wybitne zasługi na polu organizacji i wyszkolenia armji”.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 123 z 20 listopada 1925 roku, s. 661.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.
- ↑ „Za męstwo okazane w walce z nieprzyjacielem w obronie Ojczyzny”; Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1863 z 28 lipca 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. nr 31, poz. 1298)
- ↑ M.P. z 1930 r. nr 98, poz. 143 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”.
- ↑ Święto 37 P. P. Ziemi Łęczyckiej w Kutnie. „Wiarus”. Nr 40, s. 863, 4 października 1931. Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy.
- ↑ Zarządzenie Prezydenta RP G.M.I.L. 6094/1926 z 23 marca 1926 Dziennik Personalny z 1926 r. nr 16, s. 106
- ↑ Zarządzenie Prezydenta RP G.M.I.L. 3149/1926 z 30 stycznia 1926 Dziennik Personalny z 1926 r. nr 12, s. 70
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 19 z 12 grudnia 1929 roku, s. 360.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1717 z 28 maja 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. nr 29, poz. 1208)
- ↑ Odsłonięcie w Ossowie popiersi gen. Andrzeja Błasika i abp. Mirona Chodakowskiego. blogpress.pl/, 18 sierpnia 2015. [dostęp 2015-03-04].
- ↑ Piotr Czartoryski-Sziler. naszdziennik.pl/, 16 sierpnia 2015. [dostęp 2015-03-04].
Bibliografia
edytuj- Jadwiga Szulc, Eugeniusz Szulc: Cmentarz ewangelicko-reformowany w Warszawie. Warszawa: PIW, 1989. ISBN 83-06-01759-5.
- T. Kryska Karski S. Żurakowski: Generałowie Polski Niepodległej, wyd. Editions Spotkania, Warszawa 1991.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
- Henryk P. Kosk: Generalicja polska, t. 2, wyd. Oficyna Wydawnicza „Ajaks” Pruszków 2001, ISBN 83-87103-81-0.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939. Leonard Skierski. officersdatabase.appspot.com. [dostęp 2014-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 grudnia 2014)].
- Leonard Skierski. katyn-pamietam.pl. [dostęp 2014-12-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 grudnia 2014)].