Wikipedia

Kolbudy (gmina)

gmina wiejska w województwie pomorskim

Kolbudy (do końca 2001 gmina Kolbudy Górne) – gmina wiejska w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim. Gmina w całości znajduje się w aglomeracji trójmiejskiej. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie gdańskim.

Kolbudy
gmina wiejska
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

gdański

TERC

2204032

Wójt

Marek Goliński

Powierzchnia

82,8 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


18 580[1]

• gęstość

224,7 os./km²

Nr kierunkowy

58

Tablice rejestracyjne

GDA

Adres urzędu:
ul. Staromłyńska 1
83-050 Kolbudy
Szczegółowy podział administracyjny
Plan gminy Kolbudy
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Kolbudy”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kolbudy”
Ziemia54°16′N 18°28′E/54,269931 18,464528
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

W skład gminy wchodzi 15 sołectw: Babidół, Bąkowo, Bielkowo, Bielkówko, Buszkowy, Czapielsk, Jankowo Gdańskie, Kolbudy, Kowale, Lisewiec, Lublewo Gdańskie, Łapino, Otomin, Ostróżki, Pręgowo.

Siedziba gminy to Kolbudy (do 20 grudnia 1998 jako Kolbudy Górne[2]).

Według danych z 31 grudnia 2017 roku[3] gminę zamieszkiwało 16826 osób, a 31 grudnia 2023 18119 osób[4].

Położenie

edytuj
 
Gmina Kolbudy na tle powiatu gdańskiego oraz województwa pomorskiego

Gmina Kolbudy znajduje się w północno-zachodniej części powiatu gdańskiego. Gmina położona jest w strefie podmiejskiej Aglomeracji Gdańskiej. Graniczy z miastem Gdańsk oraz gminami: Trąbki Wielkie, Przywidz, Pruszcz Gdański oraz położoną w powiecie kartuskim gminą Żukowo.

Siedziba władz gminnych, znajdująca się w Kolbudach jest oddalona o 11 km od centrum Pruszcza i ok. 15 km od centrum Gdańska[5].

Gmina Kolbudy według podziału fizycznogeograficznego Kondrackiego znajduje się w całości na terenie mezoregionu Pojezierze Kaszubskie[6], jednakże granica pomiędzy Pojezierzem Kaszubskim a Starogardzkim nie jest jednoznaczna, stąd południowa część gminy bywa zaliczana również do Pojezierza Starogardzkiego[7].

Środowisko naturalne

edytuj
 
Las nad jeziorem Straszyńskim
 
Radunia w Bielkowie
 
Rezerwat Bursztynowa Góra

Geologia

edytuj

Na terenie gminy dominują utwory czwartorzędowe, głównie piaski i gliny. W dolinach rzecznych utworzyły się torfy[8].

Geomorfologia

edytuj

Przeważającą formą terenu jest wysoczyzna morenowa, moreny dennej falistej. Powierzchnia wysoczyzny jest poprzecinana dolinami rzecznymi. Najwyżej położona jest część południowa, natomiast najniżej północno-wschodnia. W północnej części gminy (w okolicy Jeziora Otomińskiego) rzeźba terenu jest bardziej urozmaicona[8].

Gleby

edytuj

Na terenie gminy gleby są średnie i słabe. Dominują gleby brunatne[9]. 70% terenu zajmują gleby 4 i 5 klasy przydatności rolniczej[10].

Sieć hydrologiczna

edytuj

Gmina Kolbudy leży w zlewni Motławy. Największymi rzekami na terenie gminy są Radunia i Reknica, niewielki fragment gminy leży w zlewni Kłodawy. Oprócz tego część gminy leży na terenach bezodpływowych[10].

Flora i fauna

edytuj

Lasy zajmują 34% powierzchni gminy[11]. Duży areał zajmują lasy liściaste bukowe oraz dębowo-bukowe[12], jednak najbardziej lasotwórczym gatunkiem jest sosna pospolita[13].

W 2017 w lasach Nadleśnictwa Kolbudy, zlokalizowanych w dużej części na terenie gminy, stwierdzono obecność 2437 jeleni, 7558 saren, 15 łosi, 1863 dzików, 922 lisów i 3 wilków, a także takich gatunków ptaków, jak bocian czarny, bielik, myszołów, jastrząb, kania ruda, żuraw[14].

Ochrona przyrody

edytuj

Różnorodność szaty roślinnej spowodowała objęcie znacznych obszarów różnymi formami ochrony przyrody[9]. Na terenie gminy znajdują się dwa rezerwaty przyrody: Bursztynowa Góra i Jar Reknicy[15], będące również atrakcją turystyczną, 3 obszary chronionego krajobrazu i 2 użytki ekologiczne[5]. Na terenie gminy znajdują się trzy obszary chronionego krajobrazu: Otomiński, Przywidzki i Dolnej Raduni[16] oraz 22 pomniki przyrody[17]. W obrębie gminy znajdują się także dwa obszary Natura 2000 – Dolina Reknicy (PLH 220008) oraz Pomlewo (PLH 220092)[18].

Historia

edytuj

Teren gminy Kolbudy do 1920 znajdował się częściowo w powiecie kartuskim, a częściowo w powiecie gdańskim. Podobnie jak teren gminy, w obu powiatach znajdował się teren miejscowości Kolbudy. Część zachodnia, nazywająca się Kolbudy Górne, leżała w powiecie kartuskim, a część wschodnia – Kolbudy Dolne – w powiecie gdańskim. Granicę stanowiła rzeka Radunia[19].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, utworzeniu Wolnego Miasta Gdańska oraz delimitacji granic, cały teren przyszłej gminy znalazł się w granicach Wolnego Miasta Gdańsk ze względu na znaczną przewagę ludności niemieckiej[20]. Obszar gminy włączono do powiatu Danziger Höhe. Siedzibą władz powiatowych był Gdańsk, który znajdował się poza terenem powiatu[21]. 1 września 1939, po przejęciu Wolnego Miasta Gdańska przez Niemcy, powiaty Gdańskie Wyżyny i Gdańskie Niziny zostały ze sobą połączone w powiat Gdańsk Wieś.

30 marca 1945 wszedł w życie Dekret o utworzeniu województwa gdańskiego. W skład nowego województwa wszedł teren gminy[22].

W 1975, po zmniejszeniu województwa gdańskiego, gmina Kolbudy Górne pozostała jego częścią. 20 grudnia 1998 wsie Kolbudy Górne i Kolbudy Dolne zostały oficjalnie połączone, mimo tego nazwa gminy nie została zmieniona[2]. W 1999 gmina Kolbudy Górne stała się częścią powiatu gdańskiego będącego częścią województwa pomorskiego.

Demografia

edytuj
 
Nowoczesne budownictwo mieszkaniowe w Kowalach

Gmina Kolbudy z racji podmiejskiego położenia odnotowała w ostatnich latach wzrost ludności. Szczególnie znaczny wzrost jest notowany w położonej w obrębie Obwodnicy Trójmiasta wsi Kowale, gdzie dynamika wzrostu w latach 2000 i 2010 wyniosła 361,4%. Duża dynamika jest obserwowana również w pozostałych miejscowościach obsługiwanych przez gdańską komunikację miejską – w Otominie w analogicznym okresie liczba ludności wzrosła 292,0%, a w Bąkowie 264,1%. Ponad dwukrotny wzrost w tym okresie nastąpił również w Lublewie Gdańskim – 214,8% i Jankowie Gdańskim – 200,7%. Jedyną wsią, która w tym okresie zanotowała spadek mieszkańców było Bielkówko-Kolonia, gdzie liczba ludności zmniejszyła się o 1 osobę[5].

51% ogółu ludności gminy stanowią kobiety. Nadwyżka kobiet występuje wśród osób w wieku 25-40 lat oraz powyżej 70[5].

Gmina Kolbudy charakteryzuje się społeczeństwem stosunkowo młodym z dużym udziałem osób w wieku 25-35 lat oraz 0-4. Gmina ma wysoki przyrost naturalny (w 2009 wskaźnik był sześć razy większy niż w Polsce). Saldo migracji jest również dodatnie. Do gminy przeprowadzają się głównie ludzie młodzi mieszkający wcześniej na terenie miasta. W latach 2000–2009 migracje z miasta stanowiły ok. 85% zameldowań, natomiast do miast około 70% wymeldowań. Migracje zagraniczne na pobyt stały były nieznaczne. Na ruch rzeczywisty większy wpływ ma saldo migracji[5].

  • Piramida wieku mieszkańców gminy Kolbudy w 2014 roku[23].


 

Miejscowości

edytuj

Gospodarka

edytuj

Rolnictwo i leśnictwo

edytuj
 
Pola uprawne w pobliżu Lublewa Gdańskiego

I sektor ma niewielki udział w zatrudnieniu w gminie Kolbudy[5], pomimo korzystnych warunków przyrodniczych[24]. Rozdrobnione rolnictwo jest dodatkową działalnością mieszkańców[25]. Przyczyną tego stanu jest: bliskość Trójmiasta, szczególnie Gdańska; rozwój usług, zwłaszcza turystyki. Suburbanizacja, zwłaszcza miejscowości leżących bliżej miasta, powoduje brak możliwości rozwoju rolnictwa na terenie znacznej części gminy[26]

Na terenie gminy swoją siedzibę ma Nadleśnictwo Kolbudy, które swym obszarem obejmuje powiat gdański oraz fragmenty ościennych powiatów[27].

Zbiorniki sztuczne elektrowni wodnych zlokalizowanych na terenie gminy nie są wykorzystywane rybacko[28].

Przemysł i budownictwo

edytuj
 
Elektrownia wodna w Bielkowie

Mimo iż Kolbudy są gminą wiejską, na jej terenie jest rozwinięty przemysł. Funkcjonujące tu podmioty nie są skierowane na zaspokojenie potrzeb endogenicznych, a ich działalność wykracza poza granice gminy. Najlepiej rozwinięty jest przemysł rolno-spożywczy. Największymi zakładami tej gałęzi przemysłu są: browar Amber, zakłady mięsne Nowak, piekarnia i cukiernia Czernis. Oprócz tej gałęzi istotną rolę w gospodarce odgrywają: przemysł elektroniczny i precyzyjny, przemysł elektromaszynowy, przemysł materiałów budowlanych. W 2009 według bazy REGON na terenie gminy Kolbudy swoją siedzibę miało ponad 200 podmiotów zajmujących się przemysłem oraz ok. 200 zajmujących się budownictwem[5].

Energetyka

edytuj

Na terenie gminy znajdują się dwie elektrownie wodne: Łapino i Bielkowo. Elektrownia w Bielkowie, wyposażona w dwie turbiny Francisa i jedną turbinę Peltona, ma łączną moc 7,2MW i jest największą elektrownią na Raduni. Łapino ma dwie turbiny Francisa mające moc 2,229 MW[29].

Usługi

edytuj

Handel i naprawy

edytuj

Największy udział w liczbie podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie gminy mają punkty handlowe i naprawcze[5]. Największym punktem handlowo-usługowym jest gdański oddział Scania Polska S.A. mający siedzibę w Kolbudach[30].

Turystyka

edytuj
 
Szlaki turystyczne PTTK w okolicy Otomina

Środowisko geograficzne, szczególnie przyrodnicze, charakteryzuje się znaczną atrakcyjnością turystyczną. W przeciwieństwie do większości terenów województwa, na terenie gminy znajduje się stosunkowo mało jezior, które stanowią podstawowe walory przyrodnicze obszarów młodoglacjalnych. Najbardziej atrakcyjny jest kompleks leśny z dominacją buczyn i lasów dębowo-bukowych z malowniczo położonym wśród lasów Jeziorem Otomińskim, objęty ochroną jako Otomiński Obszar Chronionego Krajobrazu. Na terenie gminy znajdują się dwa rezerwaty przyrody: Bursztynowa Góra i Jar Reknicy[15] będące również atrakcją turystyczną, 3 obszary chronionego krajobrazu i 2 użytki ekologiczne[5]. Z racji ochrony przyrody oraz małej odporności przyrodniczej tereny rezerwatów są dostępne w sposób ograniczony[31].

Przez teren gminy przechodzą 4 szlaki turystyczne PTTK:   Skarszewski,   Gór Szymbarskich,   Kartuski i   Bursztynowy. Wszystkie te szlaki przebiegają przez Otomin[32].

Baza noclegowa w 2009 składała się z 8 obiektów noclegowych. Po trzy znajdowały się w Otominie i Łapinie oraz po jednym w Kolbudach i Kowalach[5].

Transport

edytuj
 
Nieczynna stacja kolejowa Bielkowo

Transport kolejowy

edytuj

Przez teren gminy Kolbudy przechodzi nieczynna linia kolejowa nr 229. Na terenie gminy znajduje się jedna stacja kolejowa – Kolbudy oraz trzy przystanki: Bielkowo (przystanek znajduje się w Bielkówku), Pręgowo Gdańskie (w Pręgowie) oraz Łapino Kartuskie (w Łapinie).

Od 2003 na nieczynnej linii kolejowej nr 229 uruchamiane są turystyczne przewozy drezynowe. Baza Kolei Drezynowej znajduje się przy ul. Przemysłowej w Kolbudach obok dawnych zakładów Rugby[33].

 
Węzeł Kowale

Transport drogowy

edytuj

Przez teren gminy biegną: Droga krajowa nr 6 oraz Droga wojewódzka nr 221. Obie drogi krzyżują się na Węźle Kowale[5]. Droga wojewódzka nr 221 stanowi główną oś komunikacyjną gminy. Droga ta przechodzi przez Kowale, Bąkowo, Lublewo Gdańskie, Kolbudy oraz Czapielsk, dodatkowo łącząc te miejscowości z Gdańskiem[34].

Transport zbiorowy

edytuj
 
Autobus PKS Gdańsk w barwach ZTM Gdańsk na przystanku Otomin Pętla

ZTM Gdańsk obsługuje również trzy miejscowości położone na terenie gminy Kolbudy: Otomin (linie 174 i 574), Kowale (linie 156, 213, 255 i 256) oraz Jankowo (linie 255 i 256)[35].

Komunikacja miejska Gminy Pruszcz Gdański obsługuje Bielkowo (linia 846, 847), Bielkówko (linia 847), Kolbudy (linia 847) oraz Lublewo (linia 847)[36].

Infrastruktura techniczna

edytuj

Sieć elektryczna

edytuj

Przez obszar gminy przechodzą linie energetyczne: 400 kV – Jankowo – Lublewo, 220 kV – Lisewiec – Pręgowo – Łapino, 110 kV – Lisewiec – Pręgowo – Łapin, 110 kV – GPZ „Gdańsk I” – GPZ-I Straszyn Dolny, 110 kV – GPZ „Gdańsk Chełm” – GPZ-II Straszyn Górny[5].

Sieć wodnokanalizacyjna

edytuj

Woda dostarczana jest gospodarstwom domowym z głównych ujęć zlokalizowanych na terenie gminy oraz zakupywana jest z wodociągów należących do Saur Neptun Gdańsk. Ścieki odprowadzane są do oczyszczalni Wschód w Gdańsku[5].

Gospodarka odpadami

edytuj

Odpady komunalne są wywożone do wysypiska położonego w Szadółkach (Gdańsk-Jasień)[5].

Sieć gazowa

edytuj

Kolbudy, Lublewo, Bielkowo, Bielkówko, Łapino, Pręgowo, Otomin i Kowale są podłączone do sieci gazowej[37]

Kultura

edytuj
 
Dom Kultury w Kowalach

Na terenie gminy znajdują się trzy publiczne obiekty kulturowe: pomieszczenia Referatu Kultury w Kolbudach potocznie zwane „Domem Kultury”, Wiejski Dom Kultury Pręgowo oraz Dom Kultury w Kowalach[5]. Od 2011 na terenie gminy odbywa się festiwal ReFermata. W 2005 w Kolbudach powstała Społeczna Szkoła Muzyczna.

Oświata

edytuj

W roku 2009/10 w gminie Kolbudy funkcjonowały[5]:

  • 2 gimnazja (Kolbudy i Kowale), w tym 1 niepubliczne;
  • 6 szkół podstawowych (Kolbudy, Bielkówko, Lublewo Gdańskie, Pręgowo, Buszkowy i Kowale) w tym 2 niepubliczne;
  • 7 przedszkoli (Kolbudy, Bielkówko, Bąkowo, Lublewo Gdańskie, Pręgowo, Buszkowy i Kowale), w tym 4 niepubliczne, oraz 1 punkt przedszkolny niepubliczny (Kowale).

Sport

edytuj

Obiekty sportowe

edytuj

Na terenie gminy znajduje się 9 obiektów posiadających pełnowymiarowe boisko do piłki nożnej[5]:

  1. stadion Kolbudy, ul. Polna (budynek socjalny, boisko boczne oraz korty tenisowe). Pojemność trybun wynosi 330 miejsc siedzących[38],
  2. boisko piłkarskie w Kowalach, ul Glazurowa 1 (budynek socjalny i boisko),
  3. kompleks sportowy w Łapinie (boisko piłkarskie, boisko do koszykówki),
  4. boisko w Buszkowach,
  5. boisko w Czapielsku,
  6. boisko w Pręgowie,
  7. boisko typu ORLIK Kolbudach (teren ZKiW Kolbudy),
  8. kompleks sportowo-rekreacyjny w Bąkowie (boisko piłkarskie, boisko do siatkówki),
  9. boisko w Jankowie.

Oprócz tego istnieją obiekty niemające boiska piłkarskiego[39]:

  1. Paintball & Quady,
  2. siłownie,
  3. ośrodki jazdy konnej,
  4. kort tenisowy,
  5. parki wodne z basenami,
  6. strzelnica sportowa.

Piłka nożna

edytuj

Na terenie gminy swoją siedzibę mają trzy kluby piłkarskie z czego dwa występują w rozgrywkach ligowych organizowanych przez Pomorski Związek Piłki Nożnej z siedzibą w Gdańsku:

  • Gminne Towarzystwo Sportowe Kolbudy – IV liga (rezerwy grają w B klasie)[40],
  • Gminny Klub Sportowy Kowale – Klasa okręgowa[41],
  • Oldboys Kolbudy – Drużyna zgłaszana tylko do Pucharu Polski[42].

Sporty wodne

edytuj

Na terenie gminy funkcjonuje Klub Żeglarski z siedzibą w przystani nad Jeziorem Kolbudzkim[5].

Taekwondo

edytuj

W Kolbudach swoją siedzibę ma Klub Sportowy Taekwon Kolbudy, który jest członkiem Polskiego Związku Taekwon-do I.T.F.[43]

Zabytki

edytuj
 
Folwark w Bielkowie

Na terenie gminy znajdują się 4 obiekty figurujące na liście Narodowego Instytutu Dziedzictwa:

  • Kościół parafialny pw. NMP Królowej Polski w Lublewie,
  • Kościół filialny pw. św. Mikołaja Biskupa w Czapielsku,
  • Kościół parafialny pw. Bożego Ciała w Pręgowie,
  • Zespół parkowo-folwarczny w Bielkowie.

Ponadto w Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków znajdują się 102 obiekty położone na terenie gminy[44].

Religia

edytuj
 
Kościół św. Floriana w Kolbudach

Kościół rzymskokatolicki

edytuj

Gmina leży na terenie dekanatu Kolbudy i dekanatu Gdańsk-Łostowice, będącego częścią Archidiecezji gdańskiej. Na terenie gminy znajduje się pięć parafii rzymskokatolickich[45].

  1. Parafia św. Kingi w Kowalach – Kowale, plac św. Kingi 1
  2. Parafia Bożego Ciała w Pręgowie – Pręgowo, ul. Kościelna 3
  3. Parafia NMP Królowej Korony Polskiej w Lublewie Gdańskim – Lublewo Gdańskie, ul. Kościelna 6
  4. Parafia św. Floriana w Kolbudach – Kolbudy, ul. Wybickiego 34
  5. Parafia św. Mikołaja w Czapielsku – Czapielsk, ul. Jezuicka 2

Administracja i polityka

edytuj
 
Urząd Gminy w Kolbudach

Wójt i Rada Gminy

edytuj

Na czele gminy stoi wójt oraz piętnastoosobowa rada gminy. Przedstawiciele Rady Gminy są wybierani w 15-tu 1-mandatowych okręgach wyborczych: Kolbudy - okręgi nr 1,2,3, Babidół i Czapielsk - okręg nr 4, Lublewo Gdańskie - okręg nr 5, Pręgowo - okręg nr 6, Bielkówko - okręg nr 7, Buszkowy, Lisewiec, Ostróżki - okręg nr 8, Otomin - okręg nr 9, Bąkowo, Bielkowo - okręg nr 10, Jankowo Gdańskie - okręg nr 11, Kowale - okręgi nr 12, 13, 14, Łapino - okręg nr 15[46].

Wójtowie gminy Kolbudy

edytuj
  • Marek Nagórski (1990–1992)
  • Adam Wittstock (1992–1994)
  • Paweł Schwarzenberg-Czerny (1994–1998)
  • Maciej Szymański (1998–2000)
  • Paweł Schwarzenberg-Czerny (2000–2002)
  • Leszek Grombala (2002–2018)
  • Andrzej Chruścicki (2018–2024)
  • Marek Goliński (od 2024)

Okręgi wyborcze

edytuj

Mieszkańcy gminy Kolbudy wybierają przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w okręgu nr 1, przedstawicieli do Sejmu w okręgu nr 25[47] natomiast do Senatu w Okręgu nr 66[48]. Siedzibami komisji wyborczych wszystkich tych okręgów jest Gdańsk[49].

Gminy partnerskie

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Gmina Kolbudy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-12-31], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. ↑ a b Dz.U. z 1998 r. nr 156, poz. 1026.
  3. ↑ Gmina Kolbudy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-03-12], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  4. ↑ Urząd Gminy Kolbudy, Wykaz ilościowy mieszkańców wg miejscowości [online], 2024 [dostęp 2024-08-27] (pol.).
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Justyna Przeworska: Strategia rozwoju gminy Kolbudy. Diagnoza demograficzno-gospodarcza. kolbudy.gd.pl, Październik 2010. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  6. ↑ Jerzy Kondracki: Geografia Regionalna Polski. Warszawa: PWN, 2002, s. 74. ISBN 83-01-13897-1.
  7. ↑ Bolesław Augustowski (red.): Pojezierze Kaszubskie. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1976, s. 5-7.
  8. ↑ a b Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla gminy Kolbudy na lata 2004 – 2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008-2011 Część 1. RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA. Gdańsk: Gmina Kolbudy, 2004, s. 9.
  9. ↑ a b Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego 1999-2005. Kolbudy: Gmina Kolbudy Górne, 1999, s. 11.
  10. ↑ a b Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla gminy Kolbudy na lata 2004 – 2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008-2011. Gdańsk: Gmina Kolbudy, 2004, s. 7.
  11. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Zmiana Nr 2. [w:] Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XXXV/322/2006 Rady Gminy Kolbudy z dnia 29.08.2006 [on-line]. Urząd Gminy Kolbudy, 2006. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  12. ↑ Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla gminy Kolbudy na lata 2004 – 2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008-2011 Część 1. RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA. Gdańsk: Gmina Kolbudy, 2004, s. 10.
  13. ↑ Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla gminy Kolbudy na lata 2004 – 2007 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2008-2011 Część 1. RAPORT O STANIE ŚRODOWISKA. Gdańsk: Gmina Kolbudy, 2004, s. 11.
  14. ↑ Powiat gdański: Więcej wilków i łosi w powiecie. W okolicy Świńcza i Wojanowa widziano niewielką watahę
  15. ↑ a b Formy ochrony przyrody → Rezerwaty przyrody. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  16. ↑ Zmiana Nr 2 do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Kolbudy: Gmina Kolbudy, 2006, s. 17.
  17. ↑ Zmiana Nr 2 do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Kolbudy: Gmina Kolbudy, 2006, s. 25-26.
  18. ↑ Portal Mapowy Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Gdańsku. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  19. ↑ Historia Kolbud i okolic. kolbudy.pl. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  20. ↑ Eugeniusz Gołąbek: Dzieje okolic Gdańska i Gdyni. Wyd. Mer Rekowski, 2010, s. 214. ISBN 83-923671-4-6.
  21. ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de. gemeindeverzeichnis.de. [dostęp 2013-08-27]. (niem.).
  22. ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 11, poz. 57.
  23. ↑ Gmina Kolbudy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  24. ↑ Zmiana Nr 2 do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Kolbudy: Gmina Kolbudy, 2006, s. 12.
  25. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego 1999-2005. Kolbudy: Gmina Kolbudy Górne, 1999, s. 31.
  26. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego 1999-2005. Kolbudy: Gmina Kolbudy Górne, 1999, s. 33.
  27. ↑ Nadleśnictwo Kolbudy: Kilka słów o Nadleśnictwie Kolbudy – Informacje ogólne – Nadleśnictwo Kolbudy. gdansk.lasy.gov.pl. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  28. ↑ Maciej Mickiewicz (red.): Zrównoważone korzystanie z zasobów rybackich na tle ich stanu w 2009 roku. Olsztyn: Instytut Rybactwa Śródlądowego, 2010, s. 48. ISBN 978-83-60111-47-5.
  29. ↑ Piotr Sołowiej, Maciej Neugebauer. Przykład wykorzystania energii wodnej na terenie Polski północnej. „Inżynieria Rolnicza”. 9/2008. s. 277-282. 
  30. ↑ Scania Polska S.A., Oddział Gdańsk – scania.pl. scania.pl. [dostęp 2013-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-28)]. (pol.).
  31. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego 1999-2005. Kolbudy: Gmina Kolbudy Górne, 1999, s. 24.
  32. ↑ Tadeusz Gruszczyński: PTTK – Znakowane Szlaki Turystyczne Województwa Pomorskiego – Szlaki Piesze – Strona Główna. pomorskie.pttk.pl. [dostęp 2013-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-20)]. (pol.).
  33. ↑ Judyta Kurowska-Ciechańska, Ariel Ciechański: Koleje. Warszawa: Carta Blanca, 2008, s. 34-37. ISBN 978-83-60887-23-3.
  34. ↑ Mapa gmina kolbudy 10.09.gif. kolbudy.gd.pl. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  35. ↑ Schemat komunikacji miejskiej ZTM Gdańsk w strefie miasta Gdańska. ztm.gda.pl. [dostęp 2013-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-02)]. (pol.).
  36. ↑ Gmina Pruszcz Gdański – Autobusy. pruszczgdanski.pl. [dostęp 2013-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-27)]. (pol.).
  37. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju przestrzennego 1999-2005. Kolbudy: Gmina Kolbudy Górne, 1999, s. 12.
  38. ↑ Nasze Kolbudy - vortal mieszkańców gminy Kolbudy - sport - Stadion w Kolbudach. naszekolbudy.pl. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  39. ↑ Nasze Kolbudy - vortal mieszkańców gminy Kolbudy - sport - Hunter Extreme. naszekolbudy.pl. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  40. ↑ Skarb – GTS Kolbudy. 90minut.pl. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  41. ↑ Skarb – GKS Kowale. 90minut.pl. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  42. ↑ Skarb – Oldboys Kolbudy. 90minut.pl. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  43. ↑ Nasze Kolbudy - vortal mieszkańców gminy Kolbudy - sport - Klub Sportowy Taekwon Kolbudy. naszekolbudy.pl. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  44. ↑ Wojewódzka Ewidencja Zabytków. ochronazabytkow.gda.pl. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  45. ↑ Archidiecezja Gdańska. diecezja.gda.pl. [dostęp 2013-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-06-15)]. (pol.).
  46. ↑ Wybory 2018 - Rada Gminy Kolbudy. [dostęp 2018-10-24]. (pol.).
  47. ↑ Wybory 2011 – Geografia. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  48. ↑ Wybory 2011 – Geografia. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
  49. ↑ Wybory 2011 – Okręgowe Komisje Wyborcze. [dostęp 2013-08-27]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kolbudy_(gmina)&oldid=74625782”