Kazimierz Świtała
Kazimierz Czesław Świtała (ur. 21 kwietnia 1923 w Rakoniewicach, zm. 6 marca 2011 w Warszawie) – polski prawnik i polityk. Minister spraw wewnętrznych w latach 1968–1971, członek KC PZPR (1968–1971), szef Kancelarii Sejmu (1972–1986).
| |
| Data i miejsce urodzenia |
21 kwietnia 1923 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 marca 2011 |
| Minister spraw wewnętrznych | |
| Okres |
od 15 lipca 1968 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
             
| |
Życiorys
edytujSyn Wacława i Marii[1]. W sierpniu 1944 wstąpił do Wojska Polskiego. Został przydzielony do 37 Pułku Artylerii, następnie skierowany do Oficerskiej Szkoły Artylerii przy 2 Armii WP[2]. Ukończył ją pod koniec 1944 w stopniu podporucznika. Brał udział w walkach 2 Armii WP, jako dowódca plutonu ogniowego i oficer łącznikowy sztabu artylerii. Zdemobilizowany został w 1946 w stopniu porucznika[2].
W 1951 ukończył studia prawnicze w Wyższej Szkole Prawniczej w Warszawie, a następnie na Uniwersytecie Poznańskim, uzyskując dyplom magistra praw.
Od 1951 był sędzią Sądu Powiatowego i Sądu Wojewódzkiego w Poznaniu oraz Wojewódzkim Kierownikiem Szkolenia Ideologiczno-Zawodowego (od 1952). W latach 1955–1958 prezesem Sądu Wojewódzkiego w Katowicach. Od 1958 był wiceprezesem Sądu Wojewódzkiego dla miasta stołecznego Warszawy, a następnie prezesem Sądu Wojewódzkiego dla województwa warszawskiego. W latach 1960–1961 dyrektor Departamentu Nadzoru Sądowego w Ministerstwie Sprawiedliwości, w 1961 prezes Sądu Wojewódzkiego dla miasta stołecznego Warszawy, a w latach 1961–1965 zastępca Prokuratora Generalnego. W latach 1965–1967 był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Od 1967 był wiceministrem spraw wewnętrznych (jednym z zastępców gen. Mieczysława Moczara), a od 15 lipca 1968 do 13 lutego 1971 był ministrem tegoż resortu w czwartym rządzie Józefa Cyrankiewicza oraz rządzie Józefa Cyrankiewicza i Piotra Jaroszewicza. Jako minister spraw wewnętrznych nie odgrywał decydującej roli w kierowaniu resortem (a w szczególności pionem bezpieczeństwa), gdyż nie wywodził się z aparatu bezpieczeństwa.
W grudniu 1970 uczestniczył w naradzie w gabinecie I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułki, podczas której podjęto decyzję o użyciu broni wobec protestujących na Wybrzeżu. Po wydarzeniach grudniowych 1970 został usunięty ze stanowiska ministra spraw wewnętrznych i przeniesiony na stanowisko szefa Kancelarii Sejmu, które sprawował w latach 1972–1986.
W marcu 1948 wstąpił do Polskiej Partii Robotniczej[2], a następnie do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Był członkiem egzekutywy podstawowej organizacji partyjnej PZPR przy Wyższej Szkole Prawniczej im. Teodora Duracza (do 1949) i przy Sądzie Wojewódzkim w Poznaniu, a także I sekretarzem POP przy Sądach Poznańskich (1952–1954), w latach 1968–1971 był członkiem Komitetu Centralnego PZPR.
Członek Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, w latach 1979–1990 członek prezydium Zarządu Głównego ZBoWiD[3], od 1985 przewodniczący Komisji Weryfikacyjnej ZG ZBoWiD. Od 1951 był także członkiem Związku Prawników Polskich (od 1968 wiceprezes). Wieloletni prezes Towarzystwa Polska – Turcja.
W 1995 oskarżony o sprawstwo kierownicze masakry robotniczej na Wybrzeżu w 1970. Ze względu na zły stan zdrowia został wyłączony z postępowania sądowego w tej sprawie.
Mieszkał w Warszawie. Był żonaty z Urszulą Marią z domu Stróżyk (1926–2004). Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera B35-2-5)[4].
Odznaczenia (wybrane)
edytuj- Order Sztandaru Pracy I klasy
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1978)[5]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Złoty Krzyż Zasługi
- Srebrny Krzyż Zasługi (1955)[6]
- Medal 40-lecia Polski Ludowej
- Medal 30-lecia Polski Ludowej
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)[7]
- Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
- Order Czerwonego Sztandaru (Związek Radziecki, 1968)
- Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1985)
- Honorowy Medal Międzynarodowej Federacji Bojowników Ruchu Oporu (1986)[8]
Przypisy
edytuj- ↑ Dane osoby z katalogu funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa. ipn.gov.pl. [dostęp 2019-04-04].
- ↑ a b c Dane osoby z katalogu kierowniczych stanowisk partyjnych i państwowych PRL. ipn.gov.pl. [dostęp 2019-04-04].
- ↑ Wierni tradycjom walki o wolność i demokrację – wierni Polsce Ludowej, „Trybuna Robotnicza”, nr 104, 6 maja 1985, s. 1–2.
- ↑ Wyszukiwarka grobów w Warszawie. [dostęp 2020-05-15].
- ↑ Lista odznaczonych, „Trybuna Robotnicza”, nr 166, 22–23 lipca 1978, s. 2.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 115, poz. 1480.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 50, poz. 493.
- ↑ W Warszawie trwa posiedzenie Biura FIR, „Dziennik Polski”, 11 września 1986, s. 1.
Bibliografia
edytuj- Z. Branach, Pierwszy grudzień Jaruzelskiego, Wydawnictwo Cetera, 1998
- Dzieje Sejmu Polskiego (opracowanie zbiorowe), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997
- W. Jaruzelski, Przeciwko bezprawiu, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004
- Kto jest kim w Polsce 1984. Informator encyklopedyczny, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984, str. 985
- H. Kula, Grudzień 1970: „oficjalny” i rzeczywisty, Wydawnictwo L&L, 2006
- Leksykon Historii Polski, Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1996
- T. Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991
- P. Pytlakowski, Republika MSW, Wydawnictwo Andy Grafik, 1991
- B. Seidler, Kto kazał strzelać: Grudzień ’70, Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, Warszawa 1991
- Tajne dokumenty Biura Politycznego. Grudzień 1970, Wyd. „Aneks”, Londyn 1991
- A. Walicki, Polskie zmagania z wolnością: widziane z boku, Biblioteka „Kuźnicy”, Universitas, 2000
- „Za Wolność i Lud”, 1985, nr 21 (1118), str. 5
- VI Kongres ZBoWiD Warszawa 7–8 maja 1979, Wydawnictwo ZG ZBoWiD, Warszawa 1979
- VII Kongres ZBoWiD, Wydawnictwo ZG ZBoWiD, Warszawa 1985