Jerzy Kronhold
Jerzy Antoni Kronhold (ur. 24 stycznia 1946 w Cieszynie, zm. 13 listopada 2022[1] w Żorach[2]) – polski poeta, dyplomata i działacz kultury; dwukrotnie konsul generalny w Ostrawie (1991–1995, 2007–2011) oraz dyrektor Instytutu Polskiego w Bratysławie (2000–2006).
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Konsul Generalny RP w Ostrawie | |
| Okres |
od 1991 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dyrektor Instytutu Polskiego w Bratysławie | |
| Okres |
od 2000 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Konsul Generalny RP w Ostrawie | |
| Okres |
od 2007 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życiorys
edytujStudiował polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie[2], absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. A. Zelwerowicza w Warszawie na wydziale reżyserii dramatu (1984)[3]. Debiutował w roku 1965 w almanachu Łódzkiej Wiosny Poetów. Należał do krakowskiej grupy poetyckiej „Teraz”.
Organizator zjazdów poetyckich w Cieszynie w latach 1970–1972, w których uczestniczyła czołówka poetów Nowej Fali (był jej współtwórcą).
Na krótko związany z Teatrem Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach jako reżyser, a później kierownik literacki. W latach osiemdziesiątych prowadził w Cieszynie antykwariat im. Juliana Przybosia.
Aktywista i przejściowo rzecznik Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej. Pomysłodawca (wspólnie z Jakubem Mátlem) Festiwalu Teatralnego „Na Granicy” w Cieszynie i Czeskim Cieszynie, którym kierował przez dwa sezony. Organizator głośnych protestów przeciwko budowie koksowni w Stonawie (w 1989 r.).
Dwukrotnie konsul generalny RP w Ostrawie (w latach 1991–1996 i 2007–2011), a także dyrektor Instytutu Polskiego w Bratysławie (2000–2006). Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich do sierpnia 2020 roku[4].
Wśród oddanych do użytku 19 października 2018 roku na krakowskich Plantach literackich ławeczek opatrzonych imiennymi tabliczkami twórców związanych z Krakowem znalazła się również ławka Jerzego Kronholda[5].
Pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Cieszynie (sektor VI, rząd 1, numer 10[6]).
Poezja
edytujJest autorem następujących tomów poetyckich:
- Samopalenie (1972) WL
- Baranek lawiny (1980) WL
- Oda do ognia (1982) Bielsko-Biała
- Niż (1990) Cieszyn
- Wiek brązu (2000) a5 Kraków
- Epitafium dla Lucy (2012) Fundacja Zeszytów Literackich
- Szlak jedwabny (2014)[7] Warstwy Wrocław
- Wybór wierszy (2014)[8] a5 Kraków
- Skok w dal (2016) WL
- Stance (2017)[9] Convivo Warszawa
- Adres w ciemnościach (2017) Muzeum Drukarstwa Cieszyn
- Pali się moja panienko (2019) WL
- Długie spacery nad Olzą (2020) WL
Odznaczenia
edytuj- Złoty Krzyż Zasługi[10] (2005)
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[11] (2008)
- Złoty Laur Umiejętności i Kompetencji[12] (2010)
- Krzyż Wolności i Solidarności[13] (2015)
Nagrody
edytuj- Nagroda im. Karola Miarki[14] (1993)
- Nagroda im. ks. Leopolda Jana Szersznika[15] (2016)
- Nagroda Literacka m.st. Warszawy[16] za tom Skok w dal (2017)
- Nagroda im. Krystyny i Czesława Bednarczyków[17] za tom Skok w dal (2018)
Nominacje
edytuj- 2013 - nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia za tom Epitafium dla Lucy[18]
- 2016 - nominacja do Nagrody Literackiej im. Juliana Tuwima
- 2017 - cztery nominacje: do Nagrody Literackiej „Nike”, do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius”, do Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej oraz do Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego (finał nagrody) za tom Skok w dal[19][20][21][22]
- 2018 - trzy nominacje: do Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego, do Nagrody Literackiej Gdynia oraz do Nagrody Literackiej „Nike” za tom Stance[23][24][25]
- 2020 - nominacja do Nagrody Poetyckiej im. Kazimierza Hoffmana „KOS” za tom Pali się moja panienko[26]
- 2021 - dwie nominacje: do Nagrody Literackiej „Nike” i do Nagrody Poetyckiej im. Kazimierza Hoffmana „KOS” za tom Długie spacery nad Olzą, ilustrowany na okładce obrazem Zbigniewa Bielawki[27][28][29]
Przypisy
edytuj- ↑ Słowem malował świat. Jerzy Kronhold nie żyje [online], zwrot.cz [dostęp 2022-11-14].
- ↑ a b Zmarł Jerzy Kronhold (1946–2022) [online], Biblioteka Narodowa [dostęp 2022-11-15] (pol.).
- ↑ Komisja Łączności z Polakami za Granicą /nr 31/ Biuletyn nr 2192/V [online], 4 lipca 2007.
- ↑ Janusz Anderman i inni: Rezygnujemy z członkostwa w Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich. „Zeszyty Literackie”, 2020-08-14. [dostęp 2020-08-21].
- ↑ Kody Miasta 2018 - nowe literackie ławki na Plantach [online] [dostęp 2019-03-19] (pol.).
- ↑ Grobonet - Cmentarze Komunalne [online] [dostęp 2022-11-19] (pol.).
- ↑ Janusz Drzewucki, Wszystko jest inaczej, „Twórczość nr 5”, 2015.
- ↑ ''Wszystko jest inaczej według Jerzego Kronholda'', [w:] Janusz Drzewucki, ''Środek ciężkości. Szkice o współczesnej liryce polskiej'', Mikołów: Instytut Mikołowski, 2016, ISBN 978-83-65250-20-9.
- ↑ „Twórczość” nr 6, [w:] Janusz Drzewucki, Gramatyka konkretu, 2017.
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 8, poz. 109
- ↑ M.P. z 2008 r. nr 87, poz. 763
- ↑ Regionalna Izba Gospodarcza w Katowicach: Laureaci Laurów Umiejętności i Kompetencji 2010. [dostęp 2019-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-03)].
- ↑ M.P. z 2016 r. poz. 127
- ↑ Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Wyróżnieni Nagrodą im. Karola Miarki [online] [dostęp 2016-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-03].
- ↑ gazetacodzienna.pl: Nagrody dla ludzi kultury. [dostęp 2019-08-18].
- ↑ Miasto Stołeczne Warszawa: Przyznano laury 10. edycji Nagrody Literackiej m.st. Warszawy. [dostęp 2017-04-28].
- ↑ Wydawnictwo Literackie: Nagroda im. Bednarczyków dla Jerzego Kronholda. [dostęp 2019-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-03)].
- ↑ Nominowani 2013 | Nagroda Literacka Gdynia [online], nagrodaliterackagdynia.pl [dostęp 2015-12-07] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-20].
- ↑ Nike 2017 - nominacje [online], wyborcza.pl, 18 maja 2017 [dostęp 2017-05-18].
- ↑ Agnieszka Kołodyńska, Silesius 2017 dla Andrzeja Sosnowskiego [online], www.wroclaw.pl, 12 kwietnia 2017 [dostęp 2017-04-15] (pol.).
- ↑ Nominowani w V edycji [online], nagrodaszymborskiej.pl [dostęp 2017-04-28] (pol.).
- ↑ Orfeusz - Nagroda Poetycka im. K. I. Gałczyńskiego - finaliści [online], www.orfeusz-nagroda.pl [dostęp 2018-04-11] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-08] (ang.).
- ↑ Znamy nominacje do Nagrody Orfeusza [online], wirtualnywydawca.pl, 25 kwietnia 2018 [dostęp 2018-04-25] (pol.).
- ↑ Nominowani 2018. Nagroda Literacka Gdynia [online], nagrodaliterackagdynia.pl [dostęp 2019-06-24] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-10] (pol.).
- ↑ 20 książek nominowanych do Nagrody Nike 2018 [online] [dostęp 2018-05-22] (pol.).
- ↑ Nominacje do Nagrody Poetyckiej im. Kazimierza Hoffmana „KOS” 2020 (za najlepszy tom 2019 roku) [online], KPCK, 8 maja 2020 [dostęp 2021-10-25] (pol.).
- ↑ ONET KULTURA, Nagroda Literacka Nike 2021. Oto lista nominowanych [online].
- ↑ Nominowani do Literackiej Nagrody Nike 2021 [online] [dostęp 2021-06-11] (pol.).
- ↑ Nominowani do Nagrody poetyckiej im. Kazimierza Hoffmana „KOS” 2021 (za najlepszy tom poetycki wydany w 2020 roku) [online], KPCK, 28 kwietnia 2021 [dostęp 2021-10-25] (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Utwory Jerzego Kronholda w bibliotece Polona