Hibbertia Andrews – rodzaj roślin należący do rodziny ukęślowatych (Dilleniaceae Salisb.). Obejmuje od ok. 225[4] do 313[5] gatunków. Rośliny te występują głównie w Australii, zwłaszcza zachodniej, pojedyncze obecne są na Madagaskarze, Nowej Kaledonii, Fidżi, Nowej Gwinei i w Malezji[4][6].

Hibbertia
Ilustracja
Hibbertia acerosa
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

ukęślopodobne

Rząd

ukęślowce

Rodzina

ukęślowate

Rodzaj

Hibbertia

Nazwa systematyczna
Hibbertia Andrews
Bot. Repos. 2: t. 126. Jan-Dec 1800[3]
Typ nomenklatoryczny

H. volubilis Andrews[3]

Hibbertia cuneiformis
Hibbertia commutata

Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne, poza Australią głównie jest to Hibbertia scandens o kwiatach osiągających 7 cm średnicy, sadzona wzdłuż ogrodzeń, a na terenach piaszczystych jako roślina okrywowa. Tylko nieliczne znoszą niewielki mróz, stąd uprawiane mogą być tylko w klimacie ciepłym (np. w Kalifornii)[6]. Inny gatunek częściej uprawiany to Hibbertia conspicua[4].

Nazwa naukowa upamiętnia angielskiego kupca Georga Hibberta (1757–1837), który sponsorował badania botaniczne i był właścicielem ogrodu botanicznego w Clapham[6].

Morfologia

edytuj
 
Hibbertia diamesogenos
 
Hibbertia fasciculiflora
Pokrój
Krzewy, zwykle niskie i wrzosopodobne[4] rzadziej okazałe, osiągające do 3,5 m wysokości oraz pnącza sięgające do 5 m wysokości[6]. Czasem rośliny z pędami zmodyfikowanymi i pełniącymi funkcje asymilacyjne – z fyllokladiami[4], często o pędach czerwono zabarwionych, z korą łuszczącą się[6].
Liście
Zimozielone, skrętoległe, pojedyncze, jajowate do wąskoeliptycznych[6].
Kwiaty
Rozwijają się zwykle tylko na jeden, czasem dwa dni. Zwykle są żółte, rzadziej pomarańczowe lub białe. Działek kielicha jest pięć w dwóch okółkach. Płatków korony jest także pięć[6]. Bardzo różnie rozwijają się pręciki – jest ich od jednego do ponad 200, tworzą jeden okółek lub grupują się wokół słupkowia (czasem w 15 wiązek), a u części gatunków skupione są po jednej jego stronie. Obok płodnych pręcików występują też prątniczki[6][4]. Nitki pręcików (i prątniczków) są wolne lub zrastają się w różnym stopniu. Słupkowie tworzone jest przez dwa do ośmiu wolnych owocolistków, często owłosionych[6].
Owoce
Pękające mieszki zawierające okazałe, brązowe nasiona, często z mięsistą osnówką[6].

Systematyka

edytuj
 
Hibbertia gracilipes
 
Hibbertia lasiopus
 
Hibbertia miniata
 
Hibbertia microphylla
 
Hibbertia mylnei
 
Hibbertia rostellata
 
Hibbertia rupicola
 
Hibbertia scandens
 
Hibbertia stellaris

Rodzaj ten należy do podrodziny Hibbertioideae J. W. Horn w obrębie rodziny ukęślowych[2].

Wykaz gatunków[5]

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-06] (ang.).
  3. a b Hibbertia. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2014-10-07]. (ang.).
  4. a b c d e f David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 420, DOI10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  5. a b Hibbertia Andrews. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-05-06].
  6. a b c d e f g h i j Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 132. ISBN 0-333-73003-8.