Hans von Euler-Chelpin

chemik szwedzki, noblista

Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin (ur. 15 lutego 1873 w Augsburgu, zm. 6 listopada 1964 w Sztokholmie) – szwedzki chemik organik, biochemik, pochodzenia niemieckiego, laureat Nagrody Nobla z chemii w 1929 roku.

Hans von Euler-Chelpin
Ilustracja
Hans Karl August Simon von Euler-Chelpin
Państwo działania

Szwecja

Data i miejsce urodzenia

15 lutego 1873
Augsburg

Data i miejsce śmierci

6 listopada 1964
Sztokholm

profesor
Specjalność: biochemia
Alma Mater

Uniwersytet w Lund

Uczelnia

Instytut Karolinska

Nagrody

Nagroda Nobla w dziedzinie chemii

Był synem oficera wojsk Królestwa Bawarii, większość dzieciństwa spędził w Wasserburgu am Inn. Uczęszczał do szkół w Monachium, Würzburgu i Ulm, następnie, w latach 1891–1893 studiował malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium pod kierunkiem Ludwiga Schmida-Reutte oraz Franza von Lenbacha[1]. Chęć głębszego zrozumienia kolorów skłoniła go do podjęcia studiów naukowych.

W latach 1893–1895 studiował chemię na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie. Jego wykładowcą chemii był m.in. Hermann Emil Fischer, a fizyki Emil Warburg i Max Planck[1]. W latach 1896–1897 pracował pod kierownictwem Walthera Nernsta na Uniwersytecie w Getyndze, a w 1897 roku został asystentem Svante Arrheniusa w Królewskim Instytucie Technicznym w Sztokholmie. W 1900 roku przeniósł się na Uniwersytet w Sztokholmie. W latach 1906–1941 był tam profesorem chemii ogólnej i organicznej, a od 1929 roku kierował nowo utworzonym Instytutem Biochemii przy tej uczelni[2].

Prowadził badania nad enzymami, witaminami i fermentacją cukrów. Wyjaśnił udział enzymów w fermentacji cukrów, za co został uhonorowany Nagrodą Nobla w 1929 roku, wspólnie z uczonym brytyjskim sir Arthurem Hardenem.

Jego syn Ulf von Euler (1905-1983) otrzymał medyczną Nagrodę Nobla w 1970 roku.

Przypisy

edytuj
  1. a b Hans von Euler-Chelpin Biographical. [w:] nobelprize.org [on-line]. [dostęp 2019-02-12]. (ang.).
  2. Hans von Euler-Chelpin, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2019-02-12] (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Wulf von Bonin, Erich Bagge, Robert Herrlinger: Laureaci nagrody Nobla. Chemia, fizyka, medycyna. Warszawa: 1969.
  • Nagrody Nobla. Leksykon PWN. Tarnowska Beata (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13393-7.