Fremontodendron

*Fremontodendron*
	; Fremontodendron californicum
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	ślazowce
Rodzina	ślazowate
Podrodzina	wełniakowe
Rodzaj	Fremontodendron
	Nazwa systematyczna
	Fremontodendron Coville; Contr. U.S. Natl. Herb. 4: 74. 29 Nov 1893
	Typ nomenklatoryczny
	F. californicum (Torrey) Coville
Synonimy
	Fremontia J. Torrey;
	Fremontia J. Torrey;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Fremontodendron – rodzaj drzew z rodziny ślazowatych. Obejmuje w zależności od ujęcia dwa^[4] lub trzy^[5]^[6]^[7] gatunki. Rośliny te występują w Ameryce Północnej – w Kalifornii (na południe od Hrabstwa Shasta) i w północno-zachodnim Meksyku (w Kalifornii Dolnej)^[5]^[6].

Rosną na suchych stokach wzniesień, w chaparralu i lasach dębowych^[6]. Bywają uprawiane jako ozdobne (także w odmianach)^[6]. Stosunkowo najbardziej mrozoodporny jest mieszaniec między F. californicum i F. mexicanum^[7]. W warunkach Polski możliwa jest uprawa roślin z tego rodzaju na obszarach o najłagodniejszym klimacie^[8]. W miejscach wilgotnych i zasobnych rośliny te rosną szybko i okazale, ale są bardzo krótkowieczne^[6].

Nazwa naukowa rodzaju upamiętnia Johna Frémonta – amerykańskiego wojskowego i odkrywcę^[6]^[5]. Przyrostek dendron pochodzi z greki i oznacza drzewo^[5].

Morfologia

Kwiat F. californicum

Pokrój: Krzewy i drzewa osiągające do 10 m wysokości^[6]^[5], o ciemnej korze^[6].
Liście: Zimozielone, skrętoległe, niemal całobrzegie do mniej lub bardziej dłoniasto klapowanych^[9] (mogą mieć od 3 do 7 klap)^[6]. Z wierzchu są ciemnozielone, od spodu gęsto, miękko owłosione^[6]. U nasady liści znajdują się odpadające przylistki^[5].
Kwiaty: Wyrastają pojedynczo^[6] naprzeciw liści^[9] i są obupłciowe^[6]. U ich nasady znajduje się szybko odpadający kieliszek^[5]. Okwiat tworzy pięć działek kielicha u dołu zrośniętych, barwy żółtej do pomarańczowej, u nasady nieco workowato rozszerzonych, z miodnikami. Od zewnątrz działki okryte są gwiazdkowatymi włoskami^[6]. Płatków korony kwiatu brak. Pręciki w liczbie 5, u nasady zrośnięte są w rurkę otaczającą zalążnię, wyżej z rozpostartymi nitkami. Zakończone są główkami pylników składającymi się z dwóch komór pyłkowych i z łącznika między nimi nieznacznie wyciągniętego na końcu. Zalążnia pięciokomorowa z licznymi zalążkami. Szyjka słupka cienka, zwieńczona całobrzegim znamieniem^[9]^[6].
Owoce: Wielonasienne torebki pokryte silnie drażniącymi włoskami, otulone papierzastymi po przekwitnieniu działkami kielicha^[6]. Nasiona czarne do brązowych, czasem owłosione^[9].

Systematyka

Pozycja systematyczna

W systemach APG z XXI wieku i końca XX jest to rodzaj z podrodziny wełniakowych Bombacoideae w obrębie ślazowatych Malvaceae^[2]^[10]. W dawniejszych systemach klasyfikacyjnych wełniakowe podnoszone były zwykle do rangi rodziny wełniakowatych Bombacaceae^[11].

Wykaz gatunków^[4]

Fremontodendron californicum (Torr.) Coult.
Fremontodendron mexicanum Davidson

W niektórych ujęciach wyróżniany jest Fremontodendron decumbens o pędach pokładających się i wysokości zwykle poniżej 1 m oraz kwiatach ciemno pomarańczowych do miedzianych^[5], alternatywnie takson ten ma rangę podgatunku F. californicum subsp. decumbens (R.M.Lloyd) Munz^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-07-21] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-07-21] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Fremontodendron. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-07-21].
↑ ^a ^b ^c Fremontodendron Coult.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-21].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h John L. Strother: Fremontodendron Coville. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-07-21].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 152. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 372, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ JerzyJ. Hrynkiewicz-Sudnik JerzyJ., BolesławB. Sękowski BolesławB., MieczysławM. Wilczkiewicz MieczysławM., Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3 popr. i uzup., Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2001, s. 439-440, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599 .
↑ ^a ^b ^c ^d K. Kubitzki, C. Bayer (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. V. Flowering Plants. Dicotyledons. Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag, 2003, s. 272. ISBN 3-540-42873-9.
↑ Genus: Fremontodendron. Germplasm Resources Information Network (GRIN), United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service. [dostęp 2010-02-24]. (ang.).
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 961. ISBN 83-214-1305-6.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-07-21] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-07-21] (ang.).

[ing-3] Fremontodendron. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-07-21].

[powo-4] Fremontodendron Coult.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-21].

[america-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h John L. Strother: Fremontodendron Coville. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-07-21].

[philips-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 152. ISBN 0-333-73003-8.

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 372, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[8] JerzyJ. Hrynkiewicz-Sudnik JerzyJ., BolesławB. Sękowski BolesławB., MieczysławM. Wilczkiewicz MieczysławM., Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3 popr. i uzup., Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2001, s. 439-440, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599 .

[kubitzki-9] K. Kubitzki, C. Bayer (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. V. Flowering Plants. Dicotyledons. Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag, 2003, s. 272. ISBN 3-540-42873-9.

[grin-10] Genus: Fremontodendron. Germplasm Resources Information Network (GRIN), United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service. [dostęp 2010-02-24]. (ang.).

[slownik-11] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 961. ISBN 83-214-1305-6.

[4]

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[3]

[8]

[9]

[10]

[11]