Wikipedia

Franz Josef Strauß

polityk niemiecki

Franz Josef Strauß (ur. 6 września 1915 w Monachium, zm. 3 października 1988 w Ratyzbonie) – niemiecki polityk, deputowany do Bundestagu, minister do spraw nadzwyczajnych (1953-1955), minister do spraw energii atomowej (1955-1956) minister obrony (1956-1962), minister finansów (1966-1969). W latach 1978–1988 premier Bawarii[1].

Franz Josef Strauß
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 września 1915
Monachium

Data i miejsce śmierci

3 października 1988
Ratyzbona

Premier Bawarii
Okres

od 6 listopada 1978
do 3 października 1988

Przynależność polityczna

CSU

Poprzednik

Alfons Goppel

Następca

Max Streibl

Minister finansów RFN
Okres

od 2 grudnia 1966
do 22 października 1969

Przynależność polityczna

CSU

Poprzednik

Kurt Schmücker

Następca

Alex Möller

Minister obrony RFN
Okres

od 16 października 1956
do 16 grudnia 1962

Przynależność polityczna

CSU

Poprzednik

Theodor Blank

Następca

Kai-Uwe von Hassel

podpis
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Zasługi RFN Order Bawarski Zasługi Krzyż Wielki I Klasy Odznaki Honorowej za Zasługi Wielki Krzyż Orderu Korony (Belgia) Krzyż Wielki Narodowego Orderu Zasługi (Ekwador) Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Gwiazdy Równika (Gabon) Krzyż Wielki Orderu Jerzego I (Grecja) Krzyż Wielki Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania) Rycerz Krzyża Wielkiego Orderu Oranje-Nassau (Holandia) Wielka Wstęga Orderu Gwiazdy Jordanii Wielki Komandor Orderu Gwiazdy Afryki (Liberia) Wielki Oficer Orderu Lwa (Malawi) Order Gorkha Dakshina Bahu I klasy (Nepal) Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Niger) Krzyż Wielki Orderu Chrystusa Krzyż Wielki Medalu Zasług Wojskowych (Portugalia) Krzyż Wielki Orderu Dobrej Nadziei (RPA) Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Gwiazdy Polarnej (1975–2022, Szwecja) Wielki Oficer Orderu Mono (Togo) Wielka Wstęga Orderu Republiki (Tunezja) Kawaler Orderu Świętego Sylwestra Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy (1951-2001) Wielki Oficer Narodowego Orderu Wybrzeża Kości Słoniowej
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

W 1945 współzałożyciel bawarskiej Unii Chrześcijańsko-Społecznej (CSU), w latach 1948-1952 jej sekretarz generalny, a od 1961 do 1988 przewodniczący[1]. W wyborach parlamentarnych w 1980 kandydat CDU/CSU na kanclerza[2].

Życiorys

edytuj

Urodził się w katolickiej rodzinie mistrza masarskiego Franza Josefa Straußa seniora (1875–1949) i jego żony Walpurgii Schießl (1877–1962) w monachijskiej dzielnicy Schwabing. Miał starszą siostrę Marię (1907–1997). Uczęszczał do renomowanego gimnazjum Maksymiliana w Monachium, gdzie w 1935 zdał egzamin maturalny z wyróżnieniem[3].

W październiku 1935 Strauß rozpoczął naukę na monachijskim Uniwersytecie Ludwika i Maksymiliana, gdzie studiował językoznawstwo, literaturoznawstwo, filologię klasyczną, historię i ekonomię[4].

W 1939 roku powołany do Wehrmachtu, początkowo służył w II Dywizji 43 Pułku Artylerii pod Trewirem[4]. W 1940 zdał pierwszy, a rok później drugi państwowy egzamin nauczycielski, zyskując uprawnienia do nauczania w gimnazjum. Równocześnie pracował jako asystent w Katedrze Filologii Klasycznej i Katedrze Historii Starożytnej macierzystej uczelni[3]. W 1941 został ponownie powołany do służby wojskowej i brał udział walkach na froncie wschodnim. W 1943 został oficerem szkoleniowym w szkole artylerii przeciwlotniczej w Altenstadt koło Schongau. W 1944 uzyskał stopień porucznika[5].

Pod koniec wojny trafił początkowo do niewoli. Amerykańskie władze okupacyjne zaklasyfikowały go jako nieobciążonego politycznie, a następnie powołały na starostę powiatu Schongau. W listopadzie 1945 wraz z Andreasem Langiem i Franzem Xaverem Bauerem utworzył Unię Chrześcijańsko-Społeczną (CSU)[3].

Od 1948 Strauss był członkiem Rady Gospodarczej Bizonii we Frankfurcie nad Menem. W 1949 został mianowany przez Hansa Eharda pierwszym sekretarzem generalnym CSU, w tym samym roku zdobył mandat deputowanego do Bundestagu, a od 1950 roku był wiceprzewodniczącym frakcji parlamentarnej CDU/CSU. W 1953 roku został powołany do II rządu kanclerza Adenauera, pełnił funkcje ministerialne w kolejnych gabinetach Adenauera aż do swojej rezygnacji w 1962 roku w związku z tzw. Aferą Spiegla[3][5]. Po odejściu z rządu do 1966 roku kierował pracami grupy parlamentarnej CSU. Po zawiązaniu Wielkiej Koalicji został ministrem finansów w rządzie Kurta Georga Kiesingera, pełniąc tę funkcję do 1969 roku[3].

Był mocno zaangażowany w zapoczątkowanie inwestycji w energetykę jądrową, doprowadzając do uchwalenia pierwszej niemieckiej ustawy o energii atomowej[6].

 
Franz Josef Strauss i Charles de Gaulle (1962)

Strauß był pierwszym zachodnioniemieckim politykiem, który z spotkał się z przywódcą Chin Mao Zedongiem. Mao przyjął Straussa na rozmowy 16 stycznia 1975 roku podczas jego wizyty w Chińskiej Republice Ludowej[7]. W listopadzie 1977 roku odwiedził Chile, gdzie spotkał się z generałem Augusto Pinochetem[8].

W 1978 roku został wybrany na premiera Bawarii[5].

W 1979 roku podczas głosowania w grupie parlamentarnej CDU/CSU stosunkiem głosów 135:102 Strauß zwyciężył jako kandydat CDU/CSU na kanclerza, pokonując Ernsta Albrechta, premiera Dolnej Saksonii, faworyzowanego przez Helmuta Kohla i startował jako główny konkurent kanclerza Helmuta Schmidta (SPD) podczas wyborów do Bundestagu w 1980[5].

W 1983 roku Strauss wywołał poruszenie zachodnioniemieckiej opinii publicznej, pośrednicząc w uzyskaniu miliardowej pożyczki dla NRD, w tym samym roku odbył spotkanie z Erichem Honeckerem w pałacyku myśliwskim Hubertusstock w Schorfheide[9].

1 października 1988 roku podczas wspólnego polowania w okolicach Altenthann z księciem Johannesem von Thurn und Taxis, stracił nagle przytomność, został przewieziony do szpitala w Ratyzbonie, gdzie zmarł dwa dni później[1]. Państwowe uroczystości pogrzebowe odbyły się w Katedrze Najświętszej Marii Panny w Monachium, były koncelebrowane przez kardynałów Josefa Ratzingera i Friedricha Wettera[10]. Strauß spoczął w krypcie rodzinnej na cmentarzu w Rott am Inn[11].

Życie prywatne

edytuj

Był mężem Marianne Zwicknagl (1930–1984). Mieli troje dzieci, w tym późniejszą europarlamentarzystkę Monikę Hohlmeier[12].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Stiftung Deutsches Historisches Museum, Stiftung Haus der Geschichte der Bundesrepublik Deutschland, Gerade auf LeMO gesehen: LeMO Biografie: Franz Josef Strauß [online], www.hdg.de [dostęp 2023-03-12] (niem.).
  2. ↑ Hanns-Seidel Stiftung, Bundestagswahl 1980 [online], www.fjs.de [dostęp 2023-03-12] (niem.).
  3. ↑ a b c d e Deutsche Biographie, Strauß, Franz Josef - Deutsche Biographie [online], www.deutsche-biographie.de [dostęp 2024-02-29] (niem.).
  4. ↑ a b Hanns-Seidel Stiftung, Ausbildung [online], www.fjs.de [dostęp 2024-02-29] (niem.).
  5. ↑ a b c d Stiftung Deutsches Historisches Museum, Stiftung Haus der Geschichte der Bundesrepublik Deutschland, Gerade auf LeMO gesehen: LeMO Biografie: Franz Josef Strauß [online], www.hdg.de [dostęp 2024-02-29] (niem.).
  6. ↑ Hanns-Seidel Stiftung, Energiepolitik [online], www.fjs.de [dostęp 2024-02-29] (niem.).
  7. ↑ Strauß und Mao – Gemeinsam den "großen Bären" bezwingen? [online], CSU Geschichte [dostęp 2024-02-29] (niem.).
  8. ↑ Hanns-Seidel Stiftung, Chile [online], www.fjs.de [dostęp 2024-02-29] (niem.).
  9. ↑ Klaus Wiegrefe, DDR: Wie Erich Honecker CSU-Chef Franz Josef Strauß austrickste, „Der Spiegel”, 19 stycznia 2017, ISSN 2195-1349 [dostęp 2024-02-29] (niem.).
  10. ↑ Die bewegten letzten Tage des Franz Josef Strauß [online], www.nordbayern.de [dostęp 2023-03-12].
  11. ↑ Ehemaliges Kloster Rott am Inn und Kirche St. Marinus und Anianus [online], www.chiemsee-alpenland.de [dostęp 2023-03-12] (niem.).
  12. ↑ Hanns-Seidel Stiftung, Marianne Strauß [online], www.fjs.de [dostęp 2023-03-12] (niem.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franz_Josef_Strauß&oldid=74538543”