Emeks ciernisty

Emeks ciernisty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	rdestowate
Rodzaj	szczaw
Podrodzaj	emeks
Gatunek	emeks ciernisty
	Nazwa systematyczna
	Rumex spinosus L.; Sp. Pl.: 337 (1753)
Synonimy
	Centopodium spinosum (L.) Burch.; Emex spinosa (L.) Campd.; Rumex glaber Forssk.; Vibo spinosa (L.) Medik.;
	Centopodium spinosum (L.) Burch.; Emex spinosa (L.) Campd.; Rumex glaber Forssk.; Vibo spinosa (L.) Medik.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Emeks ciernisty^[4] (Rumex spinosus L.) – gatunek rośliny z rodziny rdestowatych (Polygonaceae), tradycyjnie zaliczany do rodzaju Emex (stąd polska nazwa zwyczajowa). Występuje naturalnie w południowej Europie, północnej Afryce i południowo-zachodniej Azji, ale rozprzestrzeniony został na inne kontynenty w strefach od umiarkowanej ciepłej do tropikalnej^[3]^[5]^[6].

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje naturalnie w południowej Europie (w Portugalii, Hiszpanii, Włoszech (na Sardynii, Sycylii, w Kalabrii i Apulii) oraz Grecji^[7]), północnej Afryce (na południu po Mali, Etiopię i Somalię) oraz południowo-zachodniej Azji (na wschodzie po Iran)^[3]. Introdukowany został do różnych krajów w strefach od umiarkowanej ciepłej do tropikalnej^[5]^[6]. W Stanach Zjednoczonych jest spotykany w Teksasie, Kalifornii oraz na Hawajach^[8]. W Ameryce Południowej rośnie w Ekwadorze, Peru, Argentynie, Chile i Brazylii^[3]^[9]. Występuje także w południowej Azji i w Australii^[3].

Morfologia

Owoce

Ogonki liściowe

Pokrój: Roślina jednoroczna dorastająca do 30–60 cm wysokości. Ma wyprostowany pokrój^[6].
Liście: Blaszka liściowa ma trójkątny lub owalny kształt, o nasadzie od niemal uciętej do klinowej i wierzchołku od tępego do ostrego. Mierzy 3–13 cm długości oraz 1–12 cm szerokości. Ogonek liściowy jest nagi i osiąga 2–29 cm długości. Gatka jest naga^[6].
Kwiaty: Jednopłciowe, zebrane w kłosy, rozwijają się w kątach pędów lub na ich szczytach. Listki okwiatu mają kształt od owalnego do podłużnego i mierzą do 2–6 mm długości^[6].
Owoce: Trójboczne niełupki osiągające 4–5 mm długości^[6].

Biologia i ekologia

Jest rośliną jednopienną. Rośnie na murawach, w zaroślach oraz na terenach skalistych i piaszczystych. Występuje na wysokości do 500 m n.p.m.^[6] Kwitnie od stycznia do maja. Występuje od 9 do 10 strefy mrozoodporności^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Rumex spinosus L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-29].
↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 37.
↑ ^a ^b Discover Life: Point Map of Emex spinosa. Encyclopedia of Life. [dostęp 2016-12-12]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Emex spinosa. Plantes & botanique. [dostęp 2016-12-12]. (fr.).
↑ ^a ^b Emex spinosa [Spinaciastra comune]. [w:] Schede di Botanica [on-line]. Altervista. [dostęp 2016-12-12]. (wł.).
↑ Comprehensive Report Species - Emex spinosa. NatureServe. [dostęp 2016-12-12]. (ang.).
↑ Emex spinosa. Neotropical Flora - Google Map. [dostęp 2016-12-12]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).

[powo-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Rumex spinosus L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-29].

[ludmila-4] Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 37.

[eol-5] Discover Life: Point Map of Emex spinosa. Encyclopedia of Life. [dostęp 2016-12-12]. (ang.).

[peb-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Emex spinosa. Plantes & botanique. [dostęp 2016-12-12]. (fr.).

[altervista-7] Emex spinosa [Spinaciastra comune]. [w:] Schede di Botanica [on-line]. Altervista. [dostęp 2016-12-12]. (wł.).

[ns-8] Comprehensive Report Species - Emex spinosa. NatureServe. [dostęp 2016-12-12]. (ang.).

[9] Emex spinosa. Neotropical Flora - Google Map. [dostęp 2016-12-12]. (ang.).

[4]

[3]

[5]

[6]

[1]

[2]

[7]

[8]

[9]