Emeks[5] (Emex (Neck. ex Campd.) T.M.Schust. & Reveal) – w zależności od ujęcia systematycznego – dawniej zwykle rodzaj roślin z rodziny rdestowatych (Polygonaceae), współcześnie podrodzaj w obrębie rodzaju szczaw Rumex w tej samej rodzinie. Obejmuje dwa gatunki pochodzące z południa i północy Afryki oraz basenu Morza Śródziemnego[6], ale rozprzestrzenione na całym świecie w strefach od umiarkowanej ciepłej do tropikalnej. Oba na różnych obszarach bywają problematycznymi gatunkami inwazyjnymi i chwastami, zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych i Australii[7].

Emeks
Ilustracja
Emeks ciernisty
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

rdestowate

Rodzaj

szczaw

Podrodzaj

emeks

Nazwa systematyczna
Emex (Neck. ex Campd.) T.M.Schust. & Reveal
Taxon 64: 1203 (2015)[3]
Synonimy
  • Emex Neck. ex Campd.[3]
  • Vibo Medikus[4]

Morfologia

edytuj
Pokrój
Rośliny jednoroczne z korzeniem palowym i pędem nagim, pokładającym się do wyprostowanego[7].
Liście
Skrętoległe, ogonkowe. Gatka często odpadająca. Blaszka liściowa ma nieco strzałkowaty, trójkątny lub owalny kształt. Jest całobrzega, rzadko bardzo słabo karbowana lub ząbkowana[7].
Kwiaty
Jednopłciowe, zebrane w kłosokształtne kwiatostany, rozwijające się w kątach liści lub na szczytach pędów[7].
Owoce
Trójboczne niełupki okryte w trwałym okwiecie[7].

Systematyka

edytuj

Rodzaj tradycyjnie wyróżniany w obrębie plemienia Rumiceae i podrodziny Polygonoideae w rodzinie rdestowatych (Polygonaceae)[8]. Analizy molekularne wykazały zagnieżdżenie tego taksonu w obrębie rodzaju szczaw Rumex. Zaliczane tu dwa gatunki okazały się zajmować pozycję bazalną w stosunku do jednego z dwóch głównych kladów obejmujących gatunki z rodzaju szczaw (skupiającego podrodzaj Acetosa wraz z zagnieżdżonymi w nim i włączonymi do niego dawniej wyodrębnianymi podrodzajami Acetosella i Platypodium). Po ustaleniu takiej relacji Emex włączony został jako podrodzaj do rodzaju Rumex[3].

Wykaz gatunków

Aktualne nazwy według Plants of the World online[6][3] i tradycyjne, w ujęciu wyodrębniającym rodzaj Emex w randze rodzaju[9]:

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-07-07] (ang.).
  3. a b c d Tanja M. Schuster, James L. Reveal, Michael J. Bayly, Kathleen A. Kron. An updated molecular phylogeny of Polygonoideae (Polygonaceae): Relationships of Oxygonum, Pteroxygonum, and Rumex, and a new circumscription of Koenigia. „Taxon”. 64, 6, s. 1188-1208, 2015. DOI: 10.12705/646.5. 
  4. Emex. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2017-07-07].
  5. Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 37.
  6. a b Rumex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-29].
  7. a b c d e Flora of North America Editorial Committee: Flora of North America: Magnoliophyta: Caryophyllidae, part 2. Oxford University Press, 1993, s. 487. ISBN 0-19-522211-3.
  8. Genus: Emex Campd.. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2017-07-07].
  9. Emex. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-07-07].