Doryanthaceae
Doryanthaceae – monotypowa rodzina roślin jednoliściennych z rzędu szparagowców (Asparagales) z jednym rodzajem Doryanthes Correa (1802). Do rodzaju należą tylko dwa gatunki występujące we wschodniej Australii wzdłuż wybrzeży między 20° i 35° szerokości południowej[4]. Są to masywne rośliny, tworzące okazałe kępy lancetowatych liści. Liczne kwiaty zebrane są w okazały kwiatostan wyrastający na masywnym, ulistnionym pędzie. Kwiaty jaskrawo czerwone, promieniste, z dolną zalążnią[2].
 Doryanthes excelsa | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina |
Doryanthaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Doryanthaceae Dumort. Anal. Fam. Pl.: 58. 1829[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Doryanthes Correa (1802)[3] | |
| Zasięg | |
| |
Doryanthes excelsa jest uprawiany jako roślina ozdobna[5][4].
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Rośliny zielne osiągające wielkie rozmiary – ich gęste kępy osiągają do 5,5 m wysokości[5]. Łodyga jest krótka, pionowa i podziemna[4].
- Liście
- Skrętoległe, równowąskie do wąskolancetowatych[5], na szczycie walcowate[4]. Osiągają do 2,5 m długości[5]. U nasady z cienką pochwą otaczającą pęd[5] i tu też bulwiasto zgrubiałe[4]. Liście są całobrzegie, ale na szczycie strzępią się na włókna[2].
- Kwiaty
- Liczne, zebrane w okazały, wiechowaty kwiatostan wyrastający na masywnym, ulistnionej szypule. W obrębie kwiatostanu znajdują się okazałe, jaskrawo czerwone kwiaty o promienistym okwiecie oraz liczne drobne liście i czerwono zabarwione przysadki. Okwiat złożony z dwóch okółków po 3 listki, zrośniętych u nasady[2][5]. Osiągają one 18 cm długości[4]. Kwiaty są obupłciowe. Pręciki tworzą dwa okółki po 3. Ich pylniki mają 3 cm długości[4]. Zalążnia jest dolna, trójkomorowa. W każdej komorze znajdują się liczne anatropowe zalążki ułożone w dwóch rzędach. Na zalążni znajdują się także miodniki[2][5].
- Owoce
- Drewniejące torebki osiągające 10 cm długości i 5 cm średnicy[4], podzielone przegrodami, zawierające liczne nasiona z bocznym skrzydełkiem[5][4]. Łupina jest żółta do czerwonobrązowej[4].
Systematyka
edytuj- Pozycja i podział rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Jeden z kladów w rzędzie szparagowców Asparagales w obrębie jednoliściennych. Pozycję filogenetyczną rodziny w obrębie rzędu przedstawia poniższy kladogram[2].
| ← |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Podział rodziny[6]
- rodzaj: Doryanthes Corrêa, Trans. Linn. Soc. London 6: 211 (1802)
- Doryanthes excelsa Corrêa, Trans. Linn. Soc. London 6: 213 (1802)
- Doryanthes palmeri W.Hill ex Benth., Fl. Austral. 6: 452 (1873)
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
- ↑ a b c d e f Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
- ↑ a b James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – B. PlantSystematics.org. [dostęp 2010-11-24]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j K. Kubitzki (red.): Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae. Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 236-237. ISBN 978-3-642-08377-8.
- ↑ a b c d e f g h Michael G. Simpson: Plant Systematics. Amsterdam, Boston, London: Elsevier, 2010, s. 366. ISBN 978-0-12-374380-0.
- ↑ Doryanthes Corrêa, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-04-24].