Daliowa
Daliowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Jaśliska[4][5].
| wieś | |
 Cerkiew św. Paraskewy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2018) |
274[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-485[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RKR |
| SIMC |
0349033[4] |
Położenie na mapie gminy Jaśliska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego  | |
 49°27′02″N 21°47′17″E/49,450556 21,788056[1]
| |
Wieś leży w dolinie rzeki Jasiołki i jej prawobrzeżnego dopływu Daliówka, przy rozwidleniu dróg wojewódzkich nr 897 Jaśliska - Tylawa i 887 Daliowa - Rymanów.
Wieś prawa wołoskiego w latach 1501–1550, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0349530 | Ochronka | część wsi |
| 0349547 | Za Murami | część wsi |
| 0349553 | Za Wodą | część wsi |
Pochodzenie nazwy
edytujNazwa Daliowa pochodzi prawdopodobnie od imienia Dalej lub od słów dal lub dolina. W dokumentach wymieniana była pod różnymi nazwami: w 1366 - Hryciowa Wola, 1434 - Dalejow, 1526 - Dalejowa i 1527 Dalowa. W dzisiejszym brzmieniu pojawiła się po raz pierwszy w 1589.
Historia
edytujDaliowa należy do najstarszych osad w okolicy. 25 lutego 1363 król Kazimierz Wielki w dokumencie lokacyjnym zezwala Hryćce Zarowiczowi na założenie wsi na prawie niemieckim nad rzeką Jasiołką (Yassel). Ziemia, na której lokowano wieś należała do zamku sanockiego. W maju 1434 król Władysław Jagiełło przekazał swoją królewszczyznę razem z wsiami, Królik, Lubatowa, Jasionka i miasteczkiem Jaśliska rzymskokatolickiemu biskupstwu przemyskiemu. Mieszkańcy Daliowej płacili jedynie podatek kościołowi rzymskokatolickiemu nie odrabiając pańszczyzny. W dokumencie z 20 stycznia 1527 istnieje zapis, iż sołtysem nowo powstałej wsi Szklary został Andrzej Fala z Daliowej. Około 1560 biskup przemyski zmienił lokację wsi z niemieckiej na wołoską. W 1589 powierzchnia wsi wynosiła 4 ½ łana, zamieszkana przez 6 komorników. W 1657 miejscowość jak i Jaśliska została spalona przez wojska siedmiogrodzkie Rakoczego. W latach 1768–1772 wielokrotnie przechodziły przez wieś oddziały konfederatów barskich wspierane przez miejscową ludność. We wsi zdecydowaną większość mieszkańców stanowili Łemkowie. W 1880 wieś liczyła 760 osób: 710 grekokatolików i 50 katolików rzymskich. Miejscowość znacznie ucierpiała w czasie I wojny światowej, prawie wcale w drugiej. W latach 1945–47 ludność łemkowską wysiedlono do okręgu lwowskiego i tarnopolskiego w ZSRR oraz do województw koszalińskiego i szczecińskiego.
Z Daliowej pochodził ks. Zenowiej Fedorowycz, członek kapituły AAŁ, której ordynariuszem był Ołeksander Małynowśki.
Demografia
edytujDaliowa według danych na koniec 2011 liczyła 315 mieszkańców w tym 147 kobiet i 168 mężczyzn. Było 190 osób w wieku produkcyjnym, 79 w wieku przedprodukcyjnym i 46 w wieku poprodukcyjnym[7][8].
Zabytki
edytuj- Zabytkowa drewniana cerkiew greckokatolicka pw św. Paraskewy z 1933 w stylu ukraińskim nietypowym dla Łemkowszczyzny.
Galeria
edytuj-
Cerkiew od frontu -
Cerkiew-widok od północy -
Kapliczka przy drodze do Tylawy
Turystyka
edytujWieś leży na terenie założonego w 1992 Jaśliskiego Parku Krajobrazowego.
- Szlaki piesze
- Szlaki rowerowe
Karpacki Szlak Rowerowy - odcinek podkarpacki: Rozstajne – Jaśliska – Kroscienko[10]
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 21295
- ↑ Strona gminy. Stan ludności w dn. 05.02.2018
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 203 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Tomasz Figlus, Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej, w: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 5 (2016), s. 31.
- ↑ Wieś Daliowa w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-03-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-15].
- ↑ Mapa - na stronie beskid-niski.pl
- ↑ Opis szlaku
Bibliografia
edytuj- Witold Grzesik, Tomasz Traczyk, Od Komańczy do Bartnego, Warszawa: Stanisław Kryciński, 1992, ISBN 83-85531-01-7, OCLC 749436962.
Linki zewnętrzne
edytuj- Daliowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 896.
- Daliowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 385.