Papers by Matoula Tomara - Sideris
Οι Ευεργέτες αναδείχθηκαν στη διασπορά τον 18 ο και 19 ο αιώνα. Το ιδιαίτερο πρότυπο της λειτουργ... more Οι Ευεργέτες αναδείχθηκαν στη διασπορά τον 18 ο και 19 ο αιώνα. Το ιδιαίτερο πρότυπο της λειτουργίας τους καθώς και η προσωπική τους διαδρομή με όρους ατομικής εποποιίας και ευποιίας παραδειγματικά εικονογραφείται από τους κορυφαίους εκείνους εμπόρους και επιχειρηματίες που έδρασαν ευεργετικά πάνω στο τρίπτυχο ιδιαίτερη πατρίδα, παροικία, Εθνικό Κέντρο 1 .
Η Αιγυπτιώτικη παροικία, με επίκεντρο την Αλεξάνδρεια και το Κάιρο, αναπτύχθηκε και άκμασε στη δι... more Η Αιγυπτιώτικη παροικία, με επίκεντρο την Αλεξάνδρεια και το Κάιρο, αναπτύχθηκε και άκμασε στη διάρκεια του 19 ου και του πρώτου τρίτου του 20 ου αιώνα στο πλαίσιο της συγκρότησης, άνθισης, παρακμής και κατάρρευσης του αποικιακού συστήματος. Υπάρχουν τρείς μεγάλες περίοδοι στην ιστορία του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού και αυτο το άρθρο σκοπό έχει να παρουσιάσει την ιστορία του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού σε όλη αυτή τη διάρκεια.
The topic of this paper is the historical evolution of children’s position and
representation in ... more The topic of this paper is the historical evolution of children’s position and
representation in the 19th century Greek island of Lefkada.
Vlach travelers, a restless and diasporic population, created the “Vlach diaspora”, a big chapter... more Vlach travelers, a restless and diasporic population, created the “Vlach diaspora”, a big chapter of Modern Greek History.
Since the 17th century, their personal and collective course is exemplary. They built prosperous settlements and communities of Greaco-Vlachs across the Balkans, the Habsburg Empire and Central Europe, while also relocating to the East up to Constantinople, the Black Sea and Russia.
Η ιστορική εξέλιξη της θέσης και της παράστασης του παιδιού στη Λευκάδα του 19 ου αιώνα είναι το ... more Η ιστορική εξέλιξη της θέσης και της παράστασης του παιδιού στη Λευκάδα του 19 ου αιώνα είναι το θέμα που θα αναπτύξω. Μία ιδιαιτερότητα του νησιού είναι η Αγγλική προστασία κάτω από την οποία βρισκόταν από το 1810 έως το 1864, χρονιά που ενώθηκε με την Ελλάδα. Η παρουσία των Άγγλων δημιούργησε μία κατάσταση διαφορετική από εκείνη της υπόλοιπης Ελλάδας. Και αυτό γιατί σε όλη τη διάρκεια της Αγγλικής προστασίας η Λευκάδα γνώρισε μακρά περίοδο σχετικής πολιτικής σταθερότητας και ειρήνης, μακριά από τον αναβρασμό της επανάστασης που αναστατώνει τις «κανονικές» δημογραφικές διεργασίες. Η συγκεκριμένη ιδιαιτερότητα (της Αγγλικής κυριαρχίας) ευνοεί τη δημογραφική ανάλυση για δύο λόγους: Πρώτον, υπάρχουν τακτικές απογραφές του πληθυσμού και ληξιαρχικές εγγραφές Δεύτερον, περιορίστηκαν οι μεταναστευτικές κινήσεις από και προς το νησί Στο οικονομικό επίπεδο ο 19 ος αιώνας υπήρξε για το νησί μία περίοδος αισθητής ανάπτυξης, ιδίως μέσω της καλλιέργειας του αμπελιού και της ελιάς. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η βελτίωση των συνθηκών ζωής του πληθυσμού σε πολλούς τομείς. Από δημογραφική άποψη η Λευκάδα παρουσιάζεται τον 19 ο αιώνα υπό διττή οπτική γωνία. Κατ' αρχάς, ως υποδειγματική απεικόνιση των μηχανισμών που χαρακτηρίζουν τη δημογραφία της Ελληνικής επικράτειας, μηχανισμών που αντιστοιχούν σε πληθυσμούς παλαιού τύπου, στους οποίους συναντώνται έντονοι ρυθμοί δημογραφικής λειτουργίας με κύρια έκφραση τα υψηλά ποσοστά γεννητικότητας, θνησιμότητας και γάμων σε πρώιμη ηλικία. Κατά δεύτερον, ως ένας από τους πρώιμους πυρήνες που προαναγγέλλουν τη δημογραφική μετάβαση στον Ελλαδικό χώρο.
Είναι γνωστή η συμβολή των Βλάχων στην Εθνεγερσία και στο Εθνικό γίγνεσθαι.
Ο Ρήγα... more Είναι γνωστή η συμβολή των Βλάχων στην Εθνεγερσία και στο Εθνικό γίγνεσθαι.
Ο Ρήγας Φεραίος, γεννημένος στο Βελεστίνο (1767- 1798) είναι πρωτεργάτης του Νεοελληνικού διαφωτισμού, φλογερός κήρυκας της Εθνικής παλιγενεσίας καθώς και της απελευθέρωσης όλων των Βαλκανικών λαών από τον Οθωμανικό ζυγό.
Βλάχοι ήταν όσοι πρώτοι έτρεξαν στο πλευρό του Αλέξανδρου Υψηλάντη, όταν σήμανε η ώρα του αγώνα.
Ο Νικόλαος Στουρνάρης, γεννημένος στο Μέτσοβο (1806-1852) υπερασπίστηκε το πολιορκημένο Μεσολόγγι όπως και τα θρυλικά παιδιά της Σαμαρίνας, που ήταν Βλάχοι αρματωμένοι.
Ο Αλέξανδρος Σβώλος, από το Κρούσοβο (1892- 1956) διαπρεπής συνταγματολόγος, συνέβαλε τα μέγιστα στη διαμόρφωση του νομικού υπόβαθρου της Νεοελληνικής θεσμικής και πολιτικής πραγματικότητας.
Για ενάμιση αιώνα, που ήταν οι Έλληνες στην Αίγυπτο, εργάσθηκαν
παραδειγματικά, αγάπησαν και ομόρ... more Για ενάμιση αιώνα, που ήταν οι Έλληνες στην Αίγυπτο, εργάσθηκαν
παραδειγματικά, αγάπησαν και ομόρφυναν τη χώρα, προσπάθησαν να
εξαλείψουν τις αναπόφευκτες εντάσεις που είχαν γεννηθεί από το
αποικιακό καθεστώς και καλλιέργησαν τη φιλία των δύο λαών.
Το Ελληνικό παροικιακό φαινόμενο αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο κεφάλαιο της νεώτερης Ελληνικής ιστορί... more Το Ελληνικό παροικιακό φαινόμενο αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο κεφάλαιο της νεώτερης Ελληνικής ιστορίας. Οι Ελληνικές παροικίες, διάσπαρτες σε διάφορα μέρη της Ευρώπης και της Αφρικής, αναπτύχθηκαν και ήκμασαν στη διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα, στο πλαίσιο της συγκρότησης, άνθισης, παρακμής και κατάρρευσης του αποικιακού συστήματος. Οι Έλληνες πάροικοι μετά την εγκατάστασή τους εκεί, οργανώθηκαν σε Κοινότητες και μερίμνησαν για την καλή θεσμική και κοινωνική τους λειτουργία. Φρόντισαν να καλύψουν τις εσωτερικές ανάγκες της παροικίας χτίζοντας εκκλησίες και σχολεία, ορφανοτροφεία, νοσοκομεία, βρεφοκομεία και γηροκομεία, με αποτέλεσμα να ανυψωθεί το επίπεδο ζωής της παροικίας, να διακριθεί η ιδιαιτερότητα του πολιτισμικού της χαρακτήρα και να εδραιωθεί το αίσθημα της εθνικής ταυτότητας και συνείδησης στον εκτός του περιορισμένου Ελληνικού κράτους παροικιακό χώρο. Ο ακμαίος κοινοτικός βίος και η ανθηρή οικονομική κατάσταση της παροικιακής ελίτ οδήγησε στην ανάδειξη ενός ιδιαίτερου προτύπου ατομικής λειτουργίας. Πρόκειται για τον Ευεργέτη στις διαβαθμίσεις της κλίμακας: Δωρητής, Ευεργέτης, Μεγάλος Ευεργέτης, Εθνικός Ευεργέτης, Οικουμενικός Ευεργέτης. Η προσωπική διαδρομή του Ευεργέτη με όρους ατομικής εποποιίας και ευποιίας εικονογραφείται από τους κορυφαίους επιχειρηματίες της διασποράς που έδρασαν ευεργετικά πάνω στο τρίπτυχο: ιδιαίτερη πατρίδα – παροικία – Εθνικό Κέντρο. Ο παροικιακός Ελληνισμός και ο Κοινοτισμός που αναπτύχθηκε εκεί είναι το κύριο λίκνο του Ευεργετισμού. Ο Ευεργετισμός αναπτύσσεται ως λόγος ρηματικός και έμπρακτος στο σημείο όπου οι περιορισμοί-ίσως και η ανημπόρια– του Εθνικού κράτους αναδεικνύουν την στρατηγική υπεροχή της προσωπικότητας. Και αυτή η προσωπικότητα είναι ο Ευεργέτης. Δηλαδή ο άνθρωπος εκείνος ο οποίος υπερβαίνει το παραδοσιακό συλλογικό «εμείς» (στη βάση του οποίου λειτουργούσαν οι παροικίες) και προσδιορίζει τον εαυτό του ως ιδιότυπο ατομικό «εγώ», το οποίο επωμίζεται σκοπούς και έργα στη θέση της συντεταγμένης πολιτείας, των συλλογικοτήτων και των θεσμών. Πραγματοποιεί μία προσωπική διαδρομή με όρους ατομικής εποποιίας και ευποιίας στην υπηρεσία του κοινού αγαθού, γεγονός που συνιστά κρίσιμη παράμετρο για τη συγκρότηση της προσωπικής του ταυτότητας. Η ευεργεσία γι' αυτόν αποτελεί συστατικό πάθος που επικαθορίζει την ατομική και συλλογική λειτουργία του. Δεν πρόκειται για τον επιδειξία πλούσιο. Ο Ιωάννης Βαρβάκης-για παράδειγμα-υπέγραφε ως «πρόθυμος και απλός πατριώτης».
Ο Ευεργετισμός αναπτύσσεται ως λόγος ρηματικός και έμπρακτος στο σημείο όπου οι ... more Ο Ευεργετισμός αναπτύσσεται ως λόγος ρηματικός και έμπρακτος στο σημείο όπου οι περιορισμοί - ίσως και η ανημπόρια του Εθνικού κράτους – αναδεικνύουν την στρατηγική υπεροχή της προσωπικότητας. Και αυτή η προσωπικότητα είναι ο Ευεργέτης που επωμίζεται σκοπούς και έργα στη θέση της συντεταγμένης πολιτείας, των συλλογικοτήτων και των θεσμών. Πραγματοποιεί μία προσωπική διαδρομή με όρους ατομικής εποποιίας και ευποιίας στην υπηρεσία του κοινού αγαθού.
Το ελληνικό παροικιακό φαινόμενο αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο κεφάλαιο της νεότερης ελληνικής ιστορί... more Το ελληνικό παροικιακό φαινόμενο αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο κεφάλαιο της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Η Αιγυπτιώτικη παροικία, με επίκεντρο την Αλεξάνδρεια και το Κάιρο, αναπτύχθηκε και ήκμασε στη διάρκεια του 19 ου και του πρώτου τρίτου του 20 ου αιώνα στο πλαίσιο της συγκρότησης, άνθισης, παρακμής και κατάρρευσης του αποικιακού συστήματος. Στη νεότερη Αίγυπτο σαφής και διακριτή παρουσία των Ελλήνων διαπιστώνεται στις αρχές του 19 ου αιώνα επί Μωχάμετ Άλη (1768-1849), ο οποίος τήρησε απέναντί τους στάση άκρως ευνοϊκή. Οι Έλληνες πάροικοι μετά την εγκατάστασή τους εκεί οργανώθηκαν σε κοινότητες και μερίμνησαν για την καλή θεσμική και κοινωνική τους λειτουργία. Φρόντισαν να καλύψουν τις εσωτερικές ανάγκες της παροικίας χτίζοντας εκκλησίες και σχολεία, ορφανοτροφεία, νοσοκομεία, βρεφοκομεία και γηροκομεία, με αποτέλεσμα να ανυψωθεί το επίπεδο ζωής της παροικίας, να διακριθεί η ιδιαιτερότητα του πολιτισμικού της χαρακτήρα και να εδραιωθεί το αίσθημα της εθνικής ταυτότητας και συνείδησης στον εκτός του περιορισμένου ελληνικού κράτους παροικιακό χώρο. Ο ακμαίος κοινοτικός βίος και η ανθηρή οικονομική κατάσταση της παροικιακής ελίτ οδηγεί στην ανάδειξη ενός ιδιαίτερου προτύπου ατομικής λειτουργίας: πρόκειται για τον ευεργέτη στην κλίμακα : Δωρητής-Ευεργέτης-Μεγάλος Ευεργέτης-Εθνικός Ευεργέτης. Η προσωπική διαδρομή του ευεργέτη με όρους ατομικής εποποιίας και ευποιΐας εικονογραφείται από τους κορυφαίους επιχειρηματίες της διασποράς που έδρασαν ευεργετικά πάνω στο τρίπτυχο: ιδιαίτερη πατρίδα-παροικία-εθνικό κέντρο. Στο φαινόμενο του ευεργετισμού συγκλίνουν τρεις λειτουργίες:-Η προσωπική, που καθιστά τον ευεργέτη «χρηματοφόρο υποκείμενο» έτοιμο να παραχωρήσει προσωπικό πλούτο για κοινωνικούς σκοπούς. Πρόκειται για την επιτέλεση έργων που υπό άλλες συνθήκες θα τα αναλάμβαναν η πολιτεία, η κοινότητα, οι συλλογικότητες.-Η κοινωνική, που διασφαλίζει την αναπαραγωγή των θεσμών προκειμένου να εξασφαλιστεί η κοινωνική ευρυθμία και
Για πολλούς αιώνες, από την Κρητομυκηναική εποχή μέχρι τους Ελληνιστικούς χρόνους, η Αίγυπτος απο... more Για πολλούς αιώνες, από την Κρητομυκηναική εποχή μέχρι τους Ελληνιστικούς χρόνους, η Αίγυπτος αποτελούσε για τους Έλληνες έναν προνομιακό εταίρο για τις οικονομικές και τις πολιτισμικές επαφές και συναλλαγές. Κύριος λόγος που ευνόησε τις επαφές των δύο χωρών υπήρξε το ανταλλακτικό εμπόριο, το οποίο πραγματοποιούνταν κατ΄αρχήν από την ιδιωτική δραστηριότητα των τολμηρών ναυτικών ή των εμπόρων και αργότερα διά μέσου των ανακτόρων και πιθανόν, των ιερών, ως μονοπώλιο που στήριζε την ανακτορική οικονομία. Η διακίνηση αυτή των αγαθών μεταξύ Κρήτης και Αιγύπτου είχε ως αυτονόητο συνακόλουθο τη διακίνηση των ιδεών σε επίπεδο γνώσης, θρησκείας, τέχνης και πολιτισμού. Από τον Όμηρο ήδη, τα περί της Αιγύπτου αποδεικνύουν ότι η κοιλάδα του Νείλου ήταν γνωστή στους Έλληνες και την είχαν επισκεφθεί. Η κατάκτηση της Αιγύπτου από τον Μέγα Αλέξανδρο την μετέτρεψε σε τόπο προνομιακής εγκατάστασης Ελλήνων, οι οποίοι σταδιακά εντάχθηκαν σε όλα τα επίπεδα του κοινωνικού βίου και διαμόρφωσαν μια νέα μορφή Ελληνισμού. Το 331 π.χ. ιδρύθηκε η Αλεξάνδρεια, που έγινε η πιο μεγάλη και η πιο πλούσια πόλη του αρχαίου κόσμου. Η Αλεξάνδρεια, πρωτεύουσα της τότε χώρας του Νείλου, είχε πολλά πλεονεκτήματα, πολιτισμικά και οικονομικά. Το Αρχαίο Μουσείο Αλεξανδρείας, που κατασκεύασε ο Πτολεμαίος ο Σωτήρ, συγκέντρωνε τους επιφανέστερους λόγιους και επιστήμονες του Ελληνιστικού κόσμου. Οι Έλληνες φιλόσοφοι, φιλόλογοι, επιστήμονες, μαθηματικοί και αθλητές που σύχναζαν εκεί, ήταν διάσημοι και μαζί τους ακουγόταν η Αλεξάνδρεια σε όλο τον αρχαίο κόσμο. Μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου η Ελληνομακεδονική αυτοκρατορία του διαλύθηκε σε τέσσερα βασίλεια και η Αίγυπτος περιήλθε στους Πτολεμαίους. Η δυναστεία των Πτολεμαίων κυριάρχησε για 300 περίπου χρόνια και ο Ελληνισμός της Αιγύπτου έφτασε σε μέγιστο σημείο ακμής.
Vortrag von Frau Prof. Matoula Sideris, Dozentin an der Panteion Universität, Athen, spezialisier... more Vortrag von Frau Prof. Matoula Sideris, Dozentin an der Panteion Universität, Athen, spezialisiert in historischer Demographie, Hellenismus der Auslandgriechen, Euergetismus Vorbemerkung der Übersetzerin: Der Begriff Euergetismus, Euerget wird nicht übersetzt, da es sich-wie im Vortrag ausgeführt werden wird-um eine spezifische griechische Variante von Wohltätigkeit, Gemeinnützigkeit bzw. "Wohltäter" handelt.
Ειδικότητα: Ιστορική Δημογραφία, Παροικιακός Ελληνισμός, Ευεργετισμός 1. Το ιστορικό πλαίσιο Η ισ... more Ειδικότητα: Ιστορική Δημογραφία, Παροικιακός Ελληνισμός, Ευεργετισμός 1. Το ιστορικό πλαίσιο Η ιστορική περίοδος από τα μισά του 18 ου έως τα μέσα του 20ού αιώνα αποτελεί την «εποχή της Αυτοκρατορίας», δηλαδή την παγκόσμια επέκταση του αποικιοκρατικού συστήματος με κέντρο τις δυτικές μητροπόλεις. Η δυναμική και οι αντιφάσεις του εν λόγω συστήματος κορυφώνονται στα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, οδηγούν στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο και απολήγουν στην κρίση και διάλυσή του, κατά το τρίτο τέταρτο του 20ού αιώνα. Ο παροικιακός Ελληνισμός εντάσσεται οργανικά στη διαδικασία συγκρότησης του αποικιακού συστήματος και στον συνακόλουθο διεθνή καταμερισμό της εργασίας. Και συναρτάται με την ιστορική διαδρομή που ακολούθησε το διεθνές αποικιοκρατικό σύστημα, το αποικιοκρατικό εμπόριο και η ανάπτυξη των αποικιοκρατικών σχέσεων. Από την άλλη πλευρά, η νεοελληνική πραγματικότητα φέρει τη σφραγίδα του παροικιακού Ελληνισμού. Πράγματι, πάροικοι ήταν πολύ συχνά εκείνοι, οι οποίοι, λειτουργώντας ως επιχειρηματίες, πολιτικοί, άνθρωποι του πνεύματος ή ευεργέτες, χρηματοδότησαν και στελέχωσαν τις οικονομικές δομές και τους κοινωνικούς, κρατικούς και πολιτισμικούς θεσμούς που αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά του υπό διαμόρφωση νεοελληνικού κράτους.
Πολλά από τα ευεργετήματα που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα αφορούν τον αστικό εκσυγχρονισμό στο εκπ... more Πολλά από τα ευεργετήματα που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα αφορούν τον αστικό εκσυγχρονισμό στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Οι ευεργέτες – που προέρχονταν κυρίως από τη διασπορά – χρηματοδότησαν την εκπαίδευση παρεμβαίνοντας στους θεσμούς και οργανώνοντας τις κρατικές λειτουργίες, δίνοντας παράλληλα προοπτική επαγγελματικής αποκατάστασης στους ανθρώπους, με εργαλείο τη διάδοση της παιδείας. Το Πάντειο Πανεπιστήμιο Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών – αρχικά Πάντειος Σχολή Πολιτικών Επιστημών και Δημοσίων Υπαλλήλων – είναι καρπός της ευεργετικής λειτουργίας και πρακτικής δύο ανθρώπων της πνευματικής διασποράς. Ο Αλέξανδρος Ι. Πάντος (1888-1936) και ο Γεώργιος Σ. Φραγκούδης (1869-1939) έκαναν και οι δύο τους σπουδές στην Ecole des Sciences Politiques του Παρισιού. Εντοπίζοντας στην εκπαίδευση τον χώρο των αναγκαίων μεταρρυθμιστικών αλλαγών που θα οδηγούσαν στην αναγέννηση της Ελλάδας, λειτούργησαν ευεργετικά και ίδρυσαν το 1927 την Πάντειο Σχολή (σήμερα Πάντειο Πανεπιστήμιο) που θα παρήγε τα αναγκαία στελέχη του πολιτικο-διοικητικού μηχανισμού της χώρας. Μέσω αυτού του ευεργετήματος υπήρξαν λειτουργοί της ιστορίας στο θεσμικό πεδίο. Υποστήριξαν το εκσυγχρονιστικό πρόταγμα στο εκπαιδευτικό σύστημα και λειτούργησαν ως οργανικοί διανοούμενοι της τάξης τους και ως φορείς διαπολιτισμικής σύνδεσης και αναφοράς.
Plusieurs oeuvres de bienfaisance en Grèce ont comme fonction la modernisation du système éducatif. Les bienfaiteurs, qui généralement appartiennent à la diaspora grecque, ont financé l’ éducation en tant que créateurs d’ institutions et organisateurs des fonctions publiques, offrant aux gens des perspectives professionnelles à travers la diffusion du savoir. Le Panteion Université de Sciences Politiques et Sociales –initialement Panteios Ecole de Sciences Politiques et de Fonctionnaires Publiques- est le produit de la bienfaisance de deux membres de la diaspora intellectuelle. Alexandre I. Pantos (1888-1936) et Georgios S. Frangoudis (1869-1939) avaient fait des études à l’ Ecole des Sciences Politiques de Paris. Considérant l’éducation un lieu de réformes nécessaires menant à la rénovation du pays, ils ont agi en tant que bienfaiteurs et fondé, en 1929, la Panteios qui était censée former le personnel nécessaire à l’encadrement de l’appareil politico-administratif du pays. Les deux bienfaiteurs ont fonctionné comme agents de l’histoire sur le plan institutionnel. En soutenant le projet modernisateur au niveau du système éducatif, ils ont rempli la fonction d’intellectuel organique pour la classe bourgeoise et ils ont agi comme vecteurs de liaison et d’interaction transculturelle.
Egyptiot Hellenism represents a capital moment in the history of Greek Diaspora. Its course cover... more Egyptiot Hellenism represents a capital moment in the history of Greek Diaspora. Its course covers the 19th and the first half of the 20th century within the framework of the colonial system's emergence, expansion, peak and decay. The function of Egyptiot Hellenism is located on the economic, community, social and benefaction level. Moreover, it shaped family and business networks in order to facilitate the penetration of European metropolises into colonial markets.Through the Communitarianism it developed, Egyptiot Hellenism became a seedbed and cradle of Diaspora euergetism.
This study examines the ideology of euergetism and the redefinition of identities it represents in terms of distinction between traditional and modern society. It also analyses the functions of euergetism on the personal, historical and social level, and its differentiation from philanthropy and volunteerism. Special mention is made to personal recognition of the Benefactor, the Philanthropist and the Volunteer, as well as reciprocation from society.
Περίληψη Ο Αιγυπτιώτης Ελληνισμός έχει να επιδείξει πλούσια παράδοση Εθελοντισμού και Ευεργετισμο... more Περίληψη Ο Αιγυπτιώτης Ελληνισμός έχει να επιδείξει πλούσια παράδοση Εθελοντισμού και Ευεργετισμού. Πρόκειται για δύο παράγωγα -το καθένα με τη δική του ιστορικότητα-μιας κοινής ιδεολογικής βάσης , που αντιστοιχεί στην έμπρακτη εκπλήρωση ενός χρέους προς την κοινότητα, σε διάφορες κλίμακες και με διαφορικές μορφές.
Books by Matoula Tomara - Sideris
The communities of the Hellenic diaspora have been the cradle of Modern Greek benefaction. Eminen... more The communities of the Hellenic diaspora have been the cradle of Modern Greek benefaction. Eminent entrepreneurs acting as benefactors undertake works of common interest, substituting for the official state, collectivities and institutions. The benefactor realises a personal epopee in the service of the common good. Benefaction for him represents a defining passion determining his/her personal and collective functioning. Benefaction as historical phenomenon continues today, mainly in the form of institutional benefaction. History, ideology, personal and social mechanisms underlying the practice of benefaction are thoroughly analysed in the frame of the theory that benefactors represent organic intellectuals of the bourgeoisie during the age of its historical ascendency as well as in the present era. of its world hegemony.
Αντικείμενο της μελέτης είναι η εξέλιξη του πληθυσμού στη Λευκάδα τον 19ο αιώνα. Από τη διερεύνησ... more Αντικείμενο της μελέτης είναι η εξέλιξη του πληθυσμού στη Λευκάδα τον 19ο αιώνα. Από τη διερεύνηση αυτής της ιστορικής διεργασίας προκύπτουν δύο θεμελιώδη πορίσματα: Πρώτο, η Λευκάδα αντιπροσωπεύει έναν πρώιμο πυρήνα της δημογραφικής μετάβασης προς ένα πληθυσμό σύγχρονου τύπου στον Ελλαδικό χώρο. Δεύτερο, αυτό που συμβαίνει στη Λευκάδα αποτελεί ικανοποιητικό παράδειγμα των μηχανισμών που χαρακτηρίζουν τα δημογραφικά φαινόμενα σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο.
Uploads
Papers by Matoula Tomara - Sideris
representation in the 19th century Greek island of Lefkada.
Since the 17th century, their personal and collective course is exemplary. They built prosperous settlements and communities of Greaco-Vlachs across the Balkans, the Habsburg Empire and Central Europe, while also relocating to the East up to Constantinople, the Black Sea and Russia.
Ο Ρήγας Φεραίος, γεννημένος στο Βελεστίνο (1767- 1798) είναι πρωτεργάτης του Νεοελληνικού διαφωτισμού, φλογερός κήρυκας της Εθνικής παλιγενεσίας καθώς και της απελευθέρωσης όλων των Βαλκανικών λαών από τον Οθωμανικό ζυγό.
Βλάχοι ήταν όσοι πρώτοι έτρεξαν στο πλευρό του Αλέξανδρου Υψηλάντη, όταν σήμανε η ώρα του αγώνα.
Ο Νικόλαος Στουρνάρης, γεννημένος στο Μέτσοβο (1806-1852) υπερασπίστηκε το πολιορκημένο Μεσολόγγι όπως και τα θρυλικά παιδιά της Σαμαρίνας, που ήταν Βλάχοι αρματωμένοι.
Ο Αλέξανδρος Σβώλος, από το Κρούσοβο (1892- 1956) διαπρεπής συνταγματολόγος, συνέβαλε τα μέγιστα στη διαμόρφωση του νομικού υπόβαθρου της Νεοελληνικής θεσμικής και πολιτικής πραγματικότητας.
παραδειγματικά, αγάπησαν και ομόρφυναν τη χώρα, προσπάθησαν να
εξαλείψουν τις αναπόφευκτες εντάσεις που είχαν γεννηθεί από το
αποικιακό καθεστώς και καλλιέργησαν τη φιλία των δύο λαών.
Plusieurs oeuvres de bienfaisance en Grèce ont comme fonction la modernisation du système éducatif. Les bienfaiteurs, qui généralement appartiennent à la diaspora grecque, ont financé l’ éducation en tant que créateurs d’ institutions et organisateurs des fonctions publiques, offrant aux gens des perspectives professionnelles à travers la diffusion du savoir. Le Panteion Université de Sciences Politiques et Sociales –initialement Panteios Ecole de Sciences Politiques et de Fonctionnaires Publiques- est le produit de la bienfaisance de deux membres de la diaspora intellectuelle. Alexandre I. Pantos (1888-1936) et Georgios S. Frangoudis (1869-1939) avaient fait des études à l’ Ecole des Sciences Politiques de Paris. Considérant l’éducation un lieu de réformes nécessaires menant à la rénovation du pays, ils ont agi en tant que bienfaiteurs et fondé, en 1929, la Panteios qui était censée former le personnel nécessaire à l’encadrement de l’appareil politico-administratif du pays. Les deux bienfaiteurs ont fonctionné comme agents de l’histoire sur le plan institutionnel. En soutenant le projet modernisateur au niveau du système éducatif, ils ont rempli la fonction d’intellectuel organique pour la classe bourgeoise et ils ont agi comme vecteurs de liaison et d’interaction transculturelle.
This study examines the ideology of euergetism and the redefinition of identities it represents in terms of distinction between traditional and modern society. It also analyses the functions of euergetism on the personal, historical and social level, and its differentiation from philanthropy and volunteerism. Special mention is made to personal recognition of the Benefactor, the Philanthropist and the Volunteer, as well as reciprocation from society.
Books by Matoula Tomara - Sideris
representation in the 19th century Greek island of Lefkada.
Since the 17th century, their personal and collective course is exemplary. They built prosperous settlements and communities of Greaco-Vlachs across the Balkans, the Habsburg Empire and Central Europe, while also relocating to the East up to Constantinople, the Black Sea and Russia.
Ο Ρήγας Φεραίος, γεννημένος στο Βελεστίνο (1767- 1798) είναι πρωτεργάτης του Νεοελληνικού διαφωτισμού, φλογερός κήρυκας της Εθνικής παλιγενεσίας καθώς και της απελευθέρωσης όλων των Βαλκανικών λαών από τον Οθωμανικό ζυγό.
Βλάχοι ήταν όσοι πρώτοι έτρεξαν στο πλευρό του Αλέξανδρου Υψηλάντη, όταν σήμανε η ώρα του αγώνα.
Ο Νικόλαος Στουρνάρης, γεννημένος στο Μέτσοβο (1806-1852) υπερασπίστηκε το πολιορκημένο Μεσολόγγι όπως και τα θρυλικά παιδιά της Σαμαρίνας, που ήταν Βλάχοι αρματωμένοι.
Ο Αλέξανδρος Σβώλος, από το Κρούσοβο (1892- 1956) διαπρεπής συνταγματολόγος, συνέβαλε τα μέγιστα στη διαμόρφωση του νομικού υπόβαθρου της Νεοελληνικής θεσμικής και πολιτικής πραγματικότητας.
παραδειγματικά, αγάπησαν και ομόρφυναν τη χώρα, προσπάθησαν να
εξαλείψουν τις αναπόφευκτες εντάσεις που είχαν γεννηθεί από το
αποικιακό καθεστώς και καλλιέργησαν τη φιλία των δύο λαών.
Plusieurs oeuvres de bienfaisance en Grèce ont comme fonction la modernisation du système éducatif. Les bienfaiteurs, qui généralement appartiennent à la diaspora grecque, ont financé l’ éducation en tant que créateurs d’ institutions et organisateurs des fonctions publiques, offrant aux gens des perspectives professionnelles à travers la diffusion du savoir. Le Panteion Université de Sciences Politiques et Sociales –initialement Panteios Ecole de Sciences Politiques et de Fonctionnaires Publiques- est le produit de la bienfaisance de deux membres de la diaspora intellectuelle. Alexandre I. Pantos (1888-1936) et Georgios S. Frangoudis (1869-1939) avaient fait des études à l’ Ecole des Sciences Politiques de Paris. Considérant l’éducation un lieu de réformes nécessaires menant à la rénovation du pays, ils ont agi en tant que bienfaiteurs et fondé, en 1929, la Panteios qui était censée former le personnel nécessaire à l’encadrement de l’appareil politico-administratif du pays. Les deux bienfaiteurs ont fonctionné comme agents de l’histoire sur le plan institutionnel. En soutenant le projet modernisateur au niveau du système éducatif, ils ont rempli la fonction d’intellectuel organique pour la classe bourgeoise et ils ont agi comme vecteurs de liaison et d’interaction transculturelle.
This study examines the ideology of euergetism and the redefinition of identities it represents in terms of distinction between traditional and modern society. It also analyses the functions of euergetism on the personal, historical and social level, and its differentiation from philanthropy and volunteerism. Special mention is made to personal recognition of the Benefactor, the Philanthropist and the Volunteer, as well as reciprocation from society.
Ο ευεργέτης επωμίζεται σκοπούς και έργα στη θέση της συντεταγμένης πολιτείας, συλλογικοτήτων και θεσμών. Πραγματοποιεί μια προσωπική διαδρομή με όρους ατομικής εποποιίας και ευποιίας στην υπηρεσία του κοινού αγαθού. Η ευεργεσία γι' αυτόν συνιστά συστατικό πάθος που επικαθορίζει την ατομική και συλλογική λειτουργία του.
Φαινόμενο ιστορικό, ο ευεργετισμός σήμερα συνεχίζει να υφίσταται κυρίως με τη μορφή του ιδρυματικού ευεργετισμού. Ιστορία, ιδεολογία, λειτουργίες, προσωπικοί και κοινωνικοί μηχανισμοί της ευεργετικής πρακτικής αναλύονται διεξοδικά στο πλαίσιο της θεωρίας ότι οι ευεργέτες αντιπροσωπεύουν οργανικούς διανοούμενους της αστικής τάξης, τόσο κατά την εποχή της ιστορικής ανόδου της όσο και στη σημερινή εποχή της παγκόσμιας ηγεμονίας της.
Πρώτο, στην παραγωγή του βαμβακιού και την εξέλιξή της για ένα αιώνα (μέσα 19ου με μέσα 20ου ) στη διάρκεια του οποίου οι Έλληνες βαμβακοπαραγωγοί λειτούργησαν στο άκρως ανταγωνιστικό στερέωμα της Αιγυπτιακής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας οδηγώντας το αιγυπτιακό βαμβάκι στην κορυφή της διεθνούς προτίμησης.
Δεύτερο, στους ερευνητές δημιουργούς πού συνέδεσαν το όνομά τους με την επικράτηση συγκεκριμένων ποικιλιών και καθιέρωσαν την Αίγυπτο σαν την «χώρα του βαμβακιού», μετασχηματίζοντας ολόκληρη την οικονομία της. Η ανασυγκρότηση των ηγετικών εκείνων οικογενειών αναδεικνύει την αποφασιστική λειτουργία τους στο πλαίσιο ενός ανοικτού και διευρυνόμενου κόσμου, όπου εντάσσονται ως ιδιότυποι φορείς διαπολιτισμικής σύνδεσης και αναφοράς.
Τρίτο, στην Αιγυπτιακή παρεμβολή πού οδήγησε στην διακοπή του εξελισσόμενου συνεχούς, στην καθολική του απώλεια και σε ένα επώδυνα οριστικό και άρρητο «τέλος εποχής».
Η μελέτη αυτή ενσωματώνει στην ολική ιστορική θεώρηση πτυχές και κλίμακες φαινομένων πού εκτείνονται από τη γεωγραφία και την ανθρωπολογική διάσταση μέχρι την εξέλιξη των νοοτροπιών και τον επαναπροσδιορισμό των οικονομικο-πολιτικών πλαισίων ενός εκρηκτικά αναμορφούμενου κόσμου.
The Greeks were pioneers in cotton production, whether by introducing new methods of processing -Theodoros Rallis’ steam machines for instance, or by expanding production, such as Ioannis Zerbinis, who was the first to produce cotton oil and then soap, fertilizer and forage, or by creating new varieties of cotton, like N. Paracheimonas “Pelion”, Voltos Brothers’ “Voltos”, I. Sakellaridis’ “Sakel”, and others.
At the beginning of the 20th century, cotton represented 80 per cent of the total Egypt export, a quarter of this export was accomplished by five Greeks – Choremis, Benakis, Kazoulis, Salvagos, and Rodokanakis, along with their staff.
Από τα μέσα του 19ου και μέχρι τα μισά του 20ού αιώνα οι Έλληνες του Καΐρου διέγραψαν μια πορεία συνεχούς προσπάθειας και ανάπτυξης, την ίδια ώρα που η Αίγυπτος άνοιγε το δικό της δρόμο προς την ανεξαρτησία και την αυτοδιάθεση. Στη διάρκεια αυτών των εκατό, περίπου, χρόνων και μέχρις ότου η ανατροπή του πολιτικού καθεστώτος οδηγήσει στη μαζική έξοδο των ξένων από τη χώρα, η καϊρινή παροικία – η δεύτερη σε μέγεθος ελληνική παροικία της Αιγύπτου, μετά από αυτήν της Αλεξάνδρειας– δραστηριοποιήθηκε με επιτυχία στο χρηματοοικονομικό και εμπορικό τομέα, ενώ για τις ανάγκες του κοινωνικού συνόλου και με τη στήριξη της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου, γύρω από την οποία ήταν συσπειρωμένη, ίδρυσε ναούς, σχολεία, νοσοκομεία, γηροκομεία, ορφανοτροφεία καθώς και συλλόγους με πολιτιστική και φιλανθρωπική δράση.
Συνεχίζοντας την πολυετή της έρευνα του αιγυπτιώτη ελληνισμού, η ιστορικός, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου, Ματούλα Τομαρά-Σιδέρη, καταθέτει εδώ τα αποτελέσματα μιας πρωτότυπης, συστηματικής μελέτης γύρω από τη δημογραφική, την κοινωνική και την κοινοτική ζωή των Ελλήνων του Καΐρου. Εξετάζονται, από τη μια, οι συλλογικές νοοτροπίες και συμπεριφορές και, από την άλλη, η κοινοτική παιδεία, η πνευματική ζωή, οι μεγάλοι ευεργέτες και η οικονομική και κοινωνική ελίτ. Η συγγραφέας, τέλος, εστιάζει στην οικογένεια Κότσικα, ως υποδειγματική περίπτωση ευεργετικής λειτουργίας και κοινωνικής συνείδησης.
Σήμερα η ελληνική παροικία του Καΐρου, αν και συρρικνωμένη, εξακολουθεί να δίνει το «παρών» στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα.
The second book in the series of Professor Tomara-Sideri’s trilogy on the history of the Greeks of Egypt examines the course of the Greek Community of Cairo. From the times of Mohammed Ali’s reign up to Nasser’s Revolution, Greek merchants and families, simple workers and important businessmen, artists and writers lived and worked in the Egypt’s capital. A spectacular reconstruction of the past, the book presents us their Works and Days with vitality and reflection. Currently in its 2nd edition.
A thorough and exciting description of the Greeks settled in Alexandria, Egypt for more than a century through the lives of the members of three of the most prominent Greek- Alexandrian families: The Choremi, Benachi and Salvago’s. The book is currently in its 4th edition. M. Tomara-Sideri was awarded for her book the Prize of the Academy of Athens in 2006.
Women’s Status in the Greek Colonies of Egypt
Migration is a gendered process (Tastsoglou and Maratou – Alipranti 2003). The Greek community in Egypt (mid – nineteenth to mid-twentieth century) is constituted according to the century-long journey tradition particular to Greeks and within the context colonialism’s consolidation, development and crisis, following a familiar, overtly gendered pattern: At first, mainly unwed men settle, for whom woman is an object of want and longing. Women follow, mainly as “family material”. Then the community’s endogenous dynamics become central, redefining gender relations within evolving contexts. This chapter considers the roles, status and activities differently located Greek women in Egypt across the nineteenth and twentieth centuries. As a result, it examines the gendered dimensions of the Egyptiot community at multiple levels (demographic, social, economic, cultural, political) in their historical context.
(τόμοι Α-Β, εκδ. ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ, 2002)
Η ανάλυση της ιδεολογίας του ευεργετισμού καθώς και της Εθνικής και Κοινωνικής συνείδησης, που καλλιεργήθηκε στους κόλπους του παροικιακού Ελληνισμού της Αιγύπτου, αποτελεί το αντικείμενο του βιβλίου. Μέσα από τις διαθήκες εξεχόντων παραγόντων της Ελληνικής παροικίας Καίρου (Αφοι Αμπετ, Ευ. Αχιλλόπουλος, Δημ. Σπετσερόπουλος, Κων. Ξενάκης, Θ. Κότσικας, Στ. Μανουσάκης, Ν. Τσανακλής) αναδεικνύονται τα χαρακτηριστικά της δράσης τους, ενώ το φαινόμενο του Ευεργετισμού τοποθετείται στο πλαίσιο που ορίζεται από τις ιδιαιτερότητες της εποχής (19ος – 20ος αιώνας) και από τη διαδικασία μετάβασης στη νεωτερικότητα.
The subject of this book (Volumes I – II) is the analysis of the ideology of the benefaction as well as the national and social consciousness which have been cultivated within the Greek Diaspora of Egypt. The wills of prominent actors of the Greek Community of Cairo (Ampet Brothers, Ev. Achillopoulos, Dim. Spetseropoulos, Kon. Xenakis, T. Kotsikas, St. Manoussakis, N. Tsanaklis) highlight their action characteristics, while the phenomenon of the benefaction is defined through the era specifics (19th – 20th century) and the process of transition to modernity.