Перейти к содержанию

Беслæн

43°11′ с. ш. 44°32′ в. д.HGЯO
Сæрибар энциклопеди Википедийы æрмæг.
Сахар
Беслæн
уырыс. Беслан
Герб
Герб
43°11′ с. ш. 44°32′ в. д.HGЯO
Паддзахад Уæрæсе Уæрæсе
Федерацийы субъект Цæгат Ирыстон
Муниципалон район Рахизфарсы район
Истори æмæ географи
Бындурæвæрд 1847
Раздæры нæмттæ 1941 азы агъоммæ — Тылаттаты хъæу
1950 азы агъоммæ — Ирыстон[1]
Сахар кæдæй 1950
Фæзуат
  • 24 км²
Сахатон таг UTC+3:00
Цæрджытæ
Цæрджытæ 36 011[2] адæймаджы (2023)
Национ сконд ирæттæ (81,77%), уырыссæгтæ (13,51%)
Цифрон идентификатортæ
Телефонон код +7 86737
Посты индекс 363020, 363021 æмæ 363023–363029
Автомобилон код 15
beslan.ru(уырыс.)
Беслæн (Уæрæсе)
Беслæн (Цæгат Ирыстон)
ВикиКъæбицы логотип Викикъæбицы медиа

Беслæн у Цæгат Ирыстоны сахар, Рахизфарсы районы административон центр. Цæры дзы 37,4 мин адæймаджы, æмæ уымæ гæсгæ у Цæгат Ирыстоны æртыккаг цæрæгджындæр сахар. Беслæн у республикæйы ахсджиаг транспортон æмæ индустрион центр.

Беслæн бындурæвæрд æрцыдис 1847-æм азы. Йæ бындурæвæрæг у Алыккаты Беслæн, Дæллаг Хъобанæй ралидзæг. Раздæр ацы бынаты уыдис хъæд, йæ астæу та — обау, ныр æй хонынц Беслæны обау.

Алыккаты Беслæны фæдыл ардæм æрбалыгъдысты: Есенатæ, Тылаттатæ, Хъаныхъуатæ. Уыдоны фæстæ ам æрцардысты Магкотæ, Хъамбегатæ, Бæтæгатæ æмæ æнд., кæцытæ ралыгъдысты Дæргъæвсы комæй. Хъæуы фыццаг ном уыд Алыгкатыхъæу[3], йæ бындурæвæрæджы мыггагмæ гæсгæ. Фæстæдæр хуындис Тылаттаты хъæу[4] (уырыс. Тулатово), æлдар Тылаттаты Беслæны номæй. 1950 азы уый сси сахар, йæ ном Беслæн, афтæмæй.

Беслæны теракт

[ивын | Бындур ивын]

2004-æм азы 1 сентябры террористтæ тыхæй бацахстой Беслæны 1-æм скъола, æмæ 1128 адæймаджы (сывæлæттæ, ахуыргæнджытæ æмæ ныййарджытæ) амынæттæй систой. 3 сентябры адæм уагъд æрцыдысты, фæлæ уыдонæй 334 фæмардысты[5]. Беслæнæн цы цæф уыдис уыцы теракт, уый бамбарынæн фаг у зæгъын, æппæт Фыдыбæстæйы Стыр хæсты рæстæг Беслæнæй рацæуæджытæй 357 лæджы кæй амардис, уый.

Цæрджытæ

[ивын | Бындур ивын]
Цæрджыты нымæц
1926[6]1939[7]1959[8]1967[9]1970[10]1976[6]1979[11]1989[12]1992[9]1996[9]
4800585819 38525 00026 89329 60029 87932 46934 10033 900
1998[9]2000[9]2001[9]2002[13]2003[9]2005[9]2006[9]2007[9]2008[9]2009[14]
34 30034 50034 60035 55035 60035 60035 70035 80036 00036 183
2010[15]2011[16]2012[16]2013[16]2014[16]2015[17]2016[18]2017[19]2018[20]2019[21]
36 72836 72936 86437 03736 99137 06337 03437 02537 02937 196
2020[22]2021[23]2023[2]
37 37135 92936 011

Транспорт

[ивын | Бындур ивын]

Беслæн у Цæгат Ирыстоны ахсджиаг транспортон æлхынцъ. Сахары цур ис аэропорт «Дзæуджыхъæу».

Кæс ноджы

[ивын | Бындур ивын]

Фиппаинæгтæ

[ивын | Бындур ивын]
  1. Дзагуырты Тембол. Географийы терминон дзырдуат уырыссаг æмæ ирон æвзæгтыл. Цæгат Ирыстоны АССР-ы паддзахадон рауагъдад — Орджоникидзе, 1941.
  2. 2,0 2,1 Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2023 года (с учётом итогов Всероссийской переписи населения 2020 г.). Федеральная служба государственной статистики (18 августа 2023). Датæ: 2023-æм азы 23 августы.
  3. Калоев Б.А. Осетины: Историко-этнографическое исследование / Б.А. Калоев; Ин-т этнологии и антропологии им. Н.Н. Миклухо-Маклая. 3-е изд., испр. и перераб. — М.: Наука, 2004. — 471 с.
  4. Торчынты Таймураз. Иры хæзнадонæй — Дзæуджыхъæу: Ир, 2010 — 382 ф.
  5. Ход расследования теракта в Беслане в сентябре 2004 года. Справка. Датæ: 2010 азы 13 октябры.
  6. 6,0 6,1 Население Северной Осетии. Датæ: 2016-æм азы 10 апрелы. Архив 2016-æм азы 9 апрелы.
  7. Всесоюзная перепись населения 1939 года. Численность городского населения СССР по городским поселениям и внутригородским районам. Датæ: 2013-æм азы 30 ноябры. Архив 2013-æм азы 30 ноябры.
  8. Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу. Демоскоп Weekly. Датæ: 2013-æм азы 25 сентябры. Архив 2013-æм азы 28 апрелы.
  9. 9,00 9,01 9,02 9,03 9,04 9,05 9,06 9,07 9,08 9,09 9,10 Народная энциклопедия «Мой город». Беслан
  10. Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. Датæ: 2013-æм азы 25 сентябры. Архив 2013-æм азы 28 апрелы.
  11. Всесоюзная перепись населения 1979 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу.. Демоскоп Weekly. Датæ: 2013-æм азы 25 сентябры. Архив 2013-æм азы 28 апрелы.
  12. Всесоюзная перепись населения 1989 года. Численность городского населения. Архив 2011-æм азы 22 августы.
  13. Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. Архив 2012-æм азы 3 февралы.
  14. Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. Датæ: 2014-æм азы 2 январы. Архив 2014-æм азы 2 январы.
  15. Том 1. Численность и размещение населения. Таблица 10
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 Оценка численности населения муниципальных образований Республики Северная Осетия-Алания на 1 января 2011-2015 годов. Датæ: 2015-æм азы 4 майы. Архив 2015-æм азы 4 майы.
  17. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Датæ: 2015-æм азы 6 августы. Архив 2015-æм азы 6 августы.
  18. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
  19. 2017-æм азы 1 январы Уæрæсейы Федерацийы цæрджыты нымæц (31 июлы 2017). Датæ: 2017-æм азы 31 июлы. Архив 2017-æм азы 31 июлы.
  20. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. Датæ: 2018-æм азы 25 июлы. Архив 2018-æм азы 26 июлы.
  21. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года. Датæ: 2019-æм азы 31 июлы.
  22. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года. Датæ: 2020-æм азы 17 октябры. Архив 2020-æм азы 17 октябры.
  23. Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более. Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года. На 1 октября 2021 года. Том 1. Численность и размещения населения (XLSX). Датæ: 2022-æм азы 1 сентябры. Архив 2022-æм азы 1 сентябры.