Papers by Buket Kırmızıgül
Eski Türkçenin İzinde - II Moğol İstilasından Önce Türklerin Dili Following the Trace of Old Turkic - II The Language of the Turks Before the Mongol Conquests, 2023
Türk Kültürü, 2023
Buket Nur KIRMIZIGÜL ŞİMŞEK 20. yüzyılın başlarında Alman araştırma heyetleri Doğu Türkistan'a ... more Buket Nur KIRMIZIGÜL ŞİMŞEK 20. yüzyılın başlarında Alman araştırma heyetleri Doğu Türkistan'a çeşitli keşif gezileri için gitmiş ve bu seferler sırasında buldukları pek çok el yazması eseri Almanya'ya getirerek bir koleksiyon oluşturmuşlardır. Çince, Hintçe, Eski Uygurca, Soğdca, Toharca, Tibetçe eserlerin, fragmanların yer aldığı bu koleksiyondaki metinlerin yayımı bugün "Berliner Turfantexte" serisi adı altında devam etmektedir. Söz konusu koleksiyondaki Eski Türkçe el yazmalarının yayımına daha önce "Türkische Turfantexte" adı altında W. Bang ve öğrencileri Annemaria von Gabain ile Reşit Rahmeti Arat tarafından başlanmıştır. Bu seri İkinci Dünya Savaşı'na kadar düzenli olarak neşredilmiş, savaştan sonra ise Almanya'nın ikiye ayrılmasının da etkisiyle yavaşlamış ve seriden üç kitap çıktıktan sonra durmuştur (Ölmez 2015: 209, Uçar 2021: 447). Savaş sonrasında 1960'lı yılların sonuna doğru György Hazai'nin girişimiyle Turfan metinlerinin yayımları için yeniden çalışmalar başlamıştır. "Berliner Turfantexte" adı altında yeniden yayımlanan bu serinin ilk kitabı 1971 yılında çıkar. Serinin 1990 yılına kadar çıkan 15 kitabı Alman Demokratik Cumhuriyeti (DDR) yayını olarak şu dizi altında neşredilir: "Akademie der Wissenschaften der DDR Zentralinstitut für alte Geschichte und Archäologie. Schriften zur Geschichte und Kultur des alten Orients. Berliner Turfantexte".
AYAGKA TEGİMLİG BAHŞI: FESTSCHRIFT IN HONOR OF MARCEL ERDAL, Dec 2021
Bildiriler / Proceedings by Buket Kırmızıgül
XI. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildiri Kitabı, 2019
Türk dilinin ilk yazılı metinlerinden itibaren kullanıldığı görülen yė- fiili, tarihî süreçte met... more Türk dilinin ilk yazılı metinlerinden itibaren kullanıldığı görülen yė- fiili, tarihî süreçte metaforlaşarak “yemek yemek” anlamı dışında çok çeşitli anlam alanlarını karşılayacak şekilde kullanılmıştır. Örneğin kadgu yėmek şeklinde bir deyim oluşmuş ve soyut bir duygu durumu, somut anlamda kullanılagelen yė- fiili ile birlikte kullanılmıştır. Bu bildiride ise söz konusu fiilin Kutadgu Bilig’deki kullanımı, anlam çeşitlenmesi, metaforlaşma süreci üzerinde durulacaktır. Kutadgu Bilig Türk dili tarihinin en sembolik ve soyut durumları somutlaştırarak ifade eden yazılı metinlerinden birisidir. yė- fiilinin bu metindeki kullanımı da dikkat çekici derecede çeşitlenmiştir. Örnek vermek gerekirse gam yėmek “üzülmek”, baş yėmek “birinin felaketine sebep olmak”, cihan yėmek “dünyaya hâkim olmak”, nimet yėmek “nimete nail olmak” , nimet arzu yėmek “arzu ve nimetlere nail olmak”, tiriglik yėmek “hayatı tatmak, hayatını
geçirmek”, ökünç yėmek “pişman olmak”, aş yėmek “yemek yemek”, aş içgü yėmek “yemek yemek”, ajun yėmek “dünyayı elde etmek, dünya saadetine nail olmak”, berge yėmek “kamçı/dayak yemek”, sakınç yėmek “dert edinmek”, çıgaylık yėmek “fakir düşmek”, dünya devlet yėmek “dünya ve devleti elde etmek” gibi birlikte kullanımlar; yė- fiilinin Kutadgu Bilig’de ne kadar geniş bir anlam alanını ifade etmeye elverişli olduğunu ortaya koymaktadır. Bu kullanımların ortak özelliği ise sonlanmış, bitmiş bir durumu ifade etmeleridir. yė- fiilinin kendi bünyesinde barındırdığı “bitme/bitirme ve tükenme/tüketme” anlamı bu sözcüğün soyut anlamda böyle bir metaforlaşma süreci izlemesine imkân vermiştir.
YAZILIŞININ 950. YILI ANISINA ULUSLARARASI KUTADGU BİLİG VE TÜRK DÜNYASI SEMPOZYUMU, 2019
Türk dilinde özellikle Maniheist ve Budist Uygur metinlerinde zarf-fiil ekinin zarf ve sıfat türü... more Türk dilinde özellikle Maniheist ve Budist Uygur metinlerinde zarf-fiil ekinin zarf ve sıfat türünden yeni sözcükler oluşturduğu gözlenmektedir. büt- “bitmek, son bulmak” fiiline zarf-fiil ekinin getirilmesiyle oluşturulan büte şekli de, Kutadgu Bilig’deki örneklerde bağımsız leksik bir birim hâline gelmiş ve zarf olarak kullanılmıştır. DLT’de de hem zarf hem de sıfat görevlerinde tanıklanan sözcük “çok” anlamına gelmektedir. Türkçede “bitmek, son bulmak, tükenmek” anlamlı fiillerin zarf-fiil ekli biçimlerinin leksikalleşerek “bütün, hepsi, tamamı, tamamen” anlamında bağımsız biçimbirimlerin oluşmasına zemin hazırladığı örneklerle çokça karşılaşılmaktadır. büte sözcüğünde ise bu kavramsal gelişim biraz daha ileri bir aşamaya giderek “çok” anlamını kazanmıştır. Bu bildiride Türk dili tarihinde ilk kez Kutadgu Bilig’de bu anlamı ile tanıklanan sözcüğün ilk İslâmi Türkçe metinlerdeki anlamsal gelişimi ve zarf-fiil ekinin sıfat, zarf gibi yeni sözcük türlerinin oluşmasındaki etkisi üzerinde durulacaktır.
Çeviriler / Translations by Buket Kırmızıgül
Bitig Türkoloji Araştırmaları Dergisi, Jul 16, 2021
Bitig Türkoloji Araştırmaları Dergisi, hakemli, yaygın, uluslar arası, süreli (altı aylık) yayınd... more Bitig Türkoloji Araştırmaları Dergisi, hakemli, yaygın, uluslar arası, süreli (altı aylık) yayındır. ** Bitig Türkoloji Araştırmaları Dergisi'nde yayımlanan makaleler yayımcının yazılı izni olmadan tamamı veya bir kısmı herhangi bir yolla çoğaltılamaz. Yazıların fikrî sorumluluğu ve imlâ tercihi yazarlarına aittir. Başka kaynaklardan alınmış tablo, resim ve benzeri şeylerin yazılarda kullanım sorumluluğu yazara aittir.
Tanıtmalar / Book Reviews by Buket Kırmızıgül
Bitig Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 2023
Bitig Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 2022
Buket Nur KIRMIZIGÜL ŞİMŞEK * Uyghurs have been in an intense translation activity after they ent... more Buket Nur KIRMIZIGÜL ŞİMŞEK * Uyghurs have been in an intense translation activity after they entered into different religions such as Manichaeism and Buddhism. We can determine that many sacred texts and source books of these religions have been translated into Old Turkic since the 8th century. In fact, although we do not have such a text today, there is a record in the Chinese annals which belongs to 6th century, the Turkish khagan Taspar requested a Buddhist work called Nirvanasutra to be translated into Turkic (Golden, 2020, pp. 163-164). In this case, we can guess that the religious translation activities started long before the migration of Turks to the Tarım Basin. As for Altun Yaruk (AY), it is a sutra book which belongs to Mahayana Buddhism. The original of this book is in Sanskrit and it is a sizeable text that was translated into Chinese in the 8th century and from Chinese into Uyghur in the 10th century. Translated by Şıñko Şeli Tutuñ, the Turkish name of this work is known as "Altun Yaruk Sutra" for short. Ceval Kaya, on the other hand, gives the full name of the text, unlike other publishers, as "Altun Öñlüg Yaruk Yaltrıklıg Kopda Kötrülmiş Nom İligi" in his work which introduced in this present paper in your hand. According to him, the "Atlıg Nom Bitig" part added to the title of the work in other publications is not included in the name. Kaya, explains the basis of his correction regarding the title of the work in this second edition. Apart from the almost complete Petersburg copy of Altun Yaruk, hundreds of fragments of this text are preserved in Berlin. It is estimated that the fragments in Berlin belong to dozens of different copies.
Journal of Old Turkic Studies, 2021
Dating of Old Uyghur Texts According to Linguistic Criteria
Türkbilig Türkoloji Araştırmaları, 2020
AVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 2017
Uploads
Papers by Buket Kırmızıgül
Bildiriler / Proceedings by Buket Kırmızıgül
geçirmek”, ökünç yėmek “pişman olmak”, aş yėmek “yemek yemek”, aş içgü yėmek “yemek yemek”, ajun yėmek “dünyayı elde etmek, dünya saadetine nail olmak”, berge yėmek “kamçı/dayak yemek”, sakınç yėmek “dert edinmek”, çıgaylık yėmek “fakir düşmek”, dünya devlet yėmek “dünya ve devleti elde etmek” gibi birlikte kullanımlar; yė- fiilinin Kutadgu Bilig’de ne kadar geniş bir anlam alanını ifade etmeye elverişli olduğunu ortaya koymaktadır. Bu kullanımların ortak özelliği ise sonlanmış, bitmiş bir durumu ifade etmeleridir. yė- fiilinin kendi bünyesinde barındırdığı “bitme/bitirme ve tükenme/tüketme” anlamı bu sözcüğün soyut anlamda böyle bir metaforlaşma süreci izlemesine imkân vermiştir.
Çeviriler / Translations by Buket Kırmızıgül
Tanıtmalar / Book Reviews by Buket Kırmızıgül
geçirmek”, ökünç yėmek “pişman olmak”, aş yėmek “yemek yemek”, aş içgü yėmek “yemek yemek”, ajun yėmek “dünyayı elde etmek, dünya saadetine nail olmak”, berge yėmek “kamçı/dayak yemek”, sakınç yėmek “dert edinmek”, çıgaylık yėmek “fakir düşmek”, dünya devlet yėmek “dünya ve devleti elde etmek” gibi birlikte kullanımlar; yė- fiilinin Kutadgu Bilig’de ne kadar geniş bir anlam alanını ifade etmeye elverişli olduğunu ortaya koymaktadır. Bu kullanımların ortak özelliği ise sonlanmış, bitmiş bir durumu ifade etmeleridir. yė- fiilinin kendi bünyesinde barındırdığı “bitme/bitirme ve tükenme/tüketme” anlamı bu sözcüğün soyut anlamda böyle bir metaforlaşma süreci izlemesine imkân vermiştir.