Poton
Lo poton es un movement que consistís a tocar una persona amb los seus pòts. Pòt èsser un comportament social (lo poton de man o lo potonet), afectuós o amorós. La man, la gauta e lo front son las partidas del còrs que se pausa tradicionalament los pòts dins la culturas europèas. Es un signe d'afeccion o de respècte dins gaireben totas las culturas del mond[1]. Dins d'autras culturas (Africa subsaariana, Asia, Polinesia), lo poton es pas practicat, fins a èsser reprimit, al mens abans los primièrs contactes amb las culturas occidentalas[2].
Los tipes de potons
[modificar | Modificar lo còdi]Poton sus la gauta
[modificar | Modificar lo còdi]
Dins la cultura occidentala, es mai sovent un signe d'afeccion.
Entre personas qu'an una relacion pròcha, lo poton se dona coma acuèlh o pel despart, se potonjant l'un l'autre sus las gautas (o prèp d'aquela en l'aire, alara que las gautas se tòcan); lo nombre de potonets varia segon las regions:
- Mai sovent se fan dos potonets, en començant per la gauta de drecha.
- Dins l'èst de França e una partida de Provença, se fan dos potonets en començant per la gauta d'esquèrra.
- Dins lo Massís Central, los departaments de Droma, Erau, Gard, en Vauclusa, dins la region d'Arle e los Auts Aups, se fan mai sovent tres potonets.
De familhars pòdon potonejar de mainats pels reconfortar o lor mostrar d'afeccion. Se poteneja jol vesc a l'an nòu, e qualqun que recep de predsents pòt mesejar en potonejar.
Se pòt tanben donar un poton sus la gauta en signe d'amor familhal.
Lo poton de man
[modificar | Modificar lo còdi]Lo poton de man es una marca de galanteriá inventat a la fin del sègle XIX[3] praticat pel òmes per presentar lo respècte a una femna, en referéncia a l'amor cortés de l'Edat Mejana. L'òme s'agenolha e pren delicatament la man de la femna en l'aprochant dels seus pòts.
Dins la tradicion arabia lo poton de man es utilizat coma un signe de respècte pels major d'edat.
Aquela practica se perd, subretot en Occident.
Poton amorós
[modificar | Modificar lo còdi]
Una expression d'afeccion romantica o de desir sexual implica doas personas se potonejant suls pòts, e pòt tanben se far sus d'autres partidas del còrs, e pòt tanben implicar mai de doas personas se potonejant sus divèrsas partidas de lors còrs.
La lenga es sovent utilizada dins lo poton amorós.
Istòria del poton
[modificar | Modificar lo còdi]Antropologia
[modificar | Modificar lo còdi]Lo poton suls pòts e interbucal pòt èsser una modificacion de las activitas alimentàrias de noiriment boca a boca dels recents nascuts e dels pichons enfants. Aquel comportament se trapa per totes los grands monins e es practicat, per d'umans, dins de culturas divèrsas. La literature dona tanben aquela practica coma pro corenta, en occident, dins de regions ruralas. Pel chimpanzé commun, los adultes ne fan un signe amical e lo fan amb o sens noiritura, lo chimpanzé bonobò lo practica amb la lenga.
Poiriá tanben venit d'une modificacion de la narrada. Qualques antropològs pensan que la primièra salutacion d'aquel tipe seriá estat un escambi nas a nas per solfinar l'odor de l'autre per fin de lo reconéisser o verificar son estat de santat[4].
Psicanalisi
[modificar | Modificar lo còdi]Dins la psicanalis, lo poton es percebut coma un eritatge de l'estadi oral que se passa pendent de l'enfança. La boca figura d'organ sexual. Lo noirigat popa per se noirir, e lo chucadís ligat a la satisfaccion d'aquel besonh vital alara induirá de plaser, per piejadís. Lo poton es doncas un mejan de tornar viure fantasmaticament a l'edat adulte lo plaser de chucadís del sen maternal.
Antiquitat
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo primièr poton suls pòts es mencionat dins la literature indiana de l'an 1500 AbC. Dels tèxtes vedics descriven d'amants que «pausan lor boca l'una contra l'autra», cossí un «jòve senhor de l'ostal laca sovent la jova femna» o una practica que consistís a se solfinar amb la boca. D'autres tèxtes evòcan una anciana lei indoa condamnant «l'òme que beu l'aiga dels pòts d'una esclava»[5].
Dins la Biblia ebraíca, lo Cantic dels Cantics comença per «Que me potoneje de protons de sa boca». Aquel tèxte es datat del periòde postexilic, es a dire entre lo sègle VI e III. S'agís doncas clarament d'un poton amorós.
Lo poton de Judàs Escariòt a Jèsus (Evangèli de Matieu, cap.26, 47-50).
Lo poton èra lo signe de reconaissença dels primièrs crestians entre eles e remembrava lo poton de patz donat pendent la messa (veire Tessalonians, 5,26).
Dins la Bíbla, Jèsus potoneja los seus discipòls sus la gauta abans d'èsser tuat. Aquel poton èra per los dire al reveire mas tanben per los encoratja per l'avenidor.
Etat Mejana
[modificar | Modificar lo còdi]- Lo poton crestian
- Pendent la messa, lo capelan pausa los seus pòts sus l'altar, los Evangilis o lo crucific. Los pelegrins potonejan las relíquias.
- Signe de somission
- A l'Edat Mejana, los fidèls potonejavan los pés del papa, l'anèl de l'evesque o la man de lor senhor. Dins qualques regions, la ceremonia de l'omenatge comportava un poton (osculum).
A l'entorn del poton
[modificar | Modificar lo còdi]
Fisiologia
[modificar | Modificar lo còdi]Dos individís se potonejan escambian en mejana 40 000 parasits, 250 tipes de bactèris, 9 mg d'aiga, 0,7 g d'albumina, 0,45 mg de sal, 0,711 mg de Lipids, 0,18 g de matèrias organicas e depensan quatre calorias per minuta. La frequéncia cardiaca pòt doblar.
Un poton sus la gauta demanda l'activacion de 12 muscles facials alara que lo poton amorós n'exigís 34.
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ (en)"baiser" Sheril kirshenbaum, The Science of kissing (La Sciéncia del poton), ed. Grand Central Publishing, 2011
- ↑ (en) Marvin K. Opler, « Cross-cultural aspects of kissing », Medical Aspects of Human Sexuality, Vol. 3, No. 2, febrièr 1969, pp. 11, 14, 17, 20–21.
- ↑ (fr)Frédéric Rouvillois, Histoire de la politesse
- ↑ "baiser"
- ↑ "baiser"
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr)Denise Medico-Vergriete, Le Baiser, Stanke, Montreal 1999, ISBN 2-7604-0679-2