Poldèr
Un poldèr es una espandida artificiala de tèrra que son nivèl es inferior a aquel de la mar. Los poldèrs son realizats per assecament dels paluns, graus, lacs, o de zònas litoralas. Los Païses Basses e Belgica son sovent associats als poldèrs, perque una partida de lor superfícia foguèt ganhada sus la mar al cors dels sègles (vejatz Geografia dels Païses Basses). De talas zònas existisson tanben dins lo Nòrd de França dins la region de Watergangen o Wateringen (del neerlandés «rondas d'aiga» ; prèp de Dunquèrca, e dins la region de Kamouraska, Quebèc.
Existís tanben de poldèrs fluvials, d'espandidas naturalas dins la zòna d'inondacion d'un flum, agençat en poldèr per un sistèma d'assecament.
Lo punt pus bas del territòri de França (−4 m) es situat sus un poldèr dins una comuna de l'arrondiment de Dunquèrca nomenada Les Moëres (del neerlandés moeras que significa «palun»).
Los Païses Basses e los poldèrs
[modificar | Modificar lo còdi]
Sus aquelas levadas, fragilas, compausadas de sabla, las pradas son sovent entretengudas amb de motons]]
Lo secament progressiu foguèt sovent efectuat amb de pompas accionadas per de molins de vent, puèi per de canavèras o autras plantas alofitas (qu'aiman la sal, coma lo salicòrn) per acabar lo secament e la dessalinizacion. Lo primièr poldèr d'aquel tipe foguèt agençat per Jan A. Leeghwater (1575-1650) a Beemster en Olanda septentrionala en 1612.
La tecnologia de construccion sus mar desvolopada per los Neerlandés es a la punta mondiala. Atal, es un sostractant neerlandés que realiza actualament las Palm Islands a Dubai dins lo Golf Arabopersic.
Originas
[modificar | Modificar lo còdi]Lo mot Poldèr «tèrras restancadas» apareis, pel primièr còp, sus una mapa de Middelbourg (província de Zelanda) en 1219.
Abans que los poldèrs sián dirèctament ganhats sus una espandida d'aiga, l'aventura comencèt en primièr dins los paluns : a l'origina e pendent lo periòde de bassas aigas, aqueles darrièrs èran simplament assecats amb de rius per los besonhs de l'agricultura e la construccion (torba). Los paluns èran apuèi abandonats en periòde d'aigat. L'enfonzament del sòl per causa de las activitats umanas fasent las inondacions pus frequentas, se comencèt per construire de levadas de proteccion isolant lo palun del riu. De bacins d'assecament foguèron aponduts per, pendent l'aigat, contenir las aigas de pluèja e d'infiltracion. En periòde de bassas aigas, los bacins se voidèron alara simplament dins lo riu. Lo sòl perseguent a s'enfonzar, aquela solucion foguèt pasmens sufisenta.
Los primièrs molins de vent permetèron d'obtenir un nivèl d'aiga pus important dins los bacins de retencion que dins lo poldèr. Lo nivèl de las bassas aigas faguèron pas mai sufisent bas per voidar los bacins, aqueles venguèron de simples canals d'assecament amb de molins suplementaris foncionant tota l'annada.