Stjerna Castor
 Plasseringa tilCastor within the Gemini Constellation. | |
| Observasjonsdata Epoke J2000 Ekvinoks J2000 | |
|---|---|
| Stjernebilete | Tvillingane |
| Rektascensjon | 07h 34m 35.87319s[1] |
| Deklinasjon | +31° 53′ 17.8160″[1] |
| Tilsynelatande storleiksklasse (V) | 1.93 / 2.97[2] |
| Karakteristikk | |
| Spektralklasse | Am + A1V |
| U−B fargeindeks | 0.02 |
| B−V fargeindeks | 0.04 |
| Astrometri | |
| Eigarørsle (μ) | RA: –191.45[1] mas/år Dek.: –145.19[1] mas/år |
| Parallakse (π) | 64.12 ± 3.75[1] mas |
| Avstand | 51 ± 3 ly (15,6 ± 0,9 pc) |
| Detaljar | |
| Masse | 2.76[3] M☉ |
| Radius | 2.4[4] R☉ |
| Overflategravitasjon (log g) | 4.2[4] cgs |
| Temperatur | 10,286[5] K |
| Metallisitet [Fe/H] | 0.98[5] dex |
| Rotasjonssnøggleik (v sin i) | 18[6] km/s |
| Masse | 2.98[3] M☉ |
| Radius | 3.3[4] R☉ |
| Overflategravitasjon (log g) | 4.0[4] cgs |
| Temperatur | 8,842[5] K |
| Rotasjonssnøggleik (v sin i) | 33[6] km/s |
| Andre namn | |
| Databasereferanse | |
| SIMBAD | Castor Aa data |
| Databasereferanse | |
| SIMBAD | Castor Ba data |
Castor (α Gem, α Geminorum, Alfa Geminorum) er den nest mest lyssterke stjerna i stjernebiletet Tvillingane og ei av dei mest lyssterke stjernene på nattehimmelen. Sjølv om ho har Bayer-nemninga «alfa», er ho faktisk svakare enn Beta Geminorum (Pollux). Castor ligg 49,8 lysår frå jorda.
Fysiske eigenskapar
[endre | endre wikiteksten]Castor vart oppdaga å vere ei visuell binærstjerne i 1678, med [tilsynelatande storleiksklasse|storleiksklasse]] på 2,0 og 2,9 (den samla storleiksklassen er 1,58). Avstanden mellom komponentane er fortida kring 5 sekundgrader, og perioden til eit omlaup er kring 467 år. Kvar av komponentane til Casto er i seg sjølv ei spektroskopisk dobbeltstjerne, noko som gjer Castor til eit firdobbelt stjernesystem. Castoar har ei svak følgjestjerne som ligg kring 72 sekundgrader unna, men med same parallakse og eigarørsle. Denne følgjestjerna er ei formørkande binærstjerne med ein periode litt under ein dag, og er derfor eit av få kjende formørkande binærstjernesystem der begge følgjestjernene er dvergstjerne klasse M. Castor kan derfor reknast som eit seksdobbelt stjernesystem,[7] med seks individuelle stjerner som bundne saman av tyngdekrafta. Komponent C har variabel stjerne-nemninga YY Geminorum.
Castor-systemet
[endre | endre wikiteksten]| Parameter | Stjernekomponent[treng kjelde] | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Aa | Ab | Ba | Bb | Ca | Cb | |
| Spektralklasse | A1 V | Ukjend (truleg M5 V) | A2 Vm | M2 V | M0.5 Ve | M0.5 Ve |
| Masse (M☉) | 2.15 | 0.4–0.6 | 1.7 | 0.4–0.6 | 0.62 | 0.57 |
| Radius (R☉) | 2.3 | ? | 1.6 | ? | 0.76 | 0.68 |
Etymologi og kultur
[endre | endre wikiteksten]Castor og Pollux er to «himmelske tvillingar», som gjev stjernebieltet Tvillingane namnet sitt. Namnet Castor refererer til Castor, ein av tvillingsønene til Zevs og Leda. Stjerna vart på arabisk kalla Al-Ras al-Taum al-Muqadim, som tyder hovudet til den fremste tvillingen. I stjernekatalogen i Calendarium av Al Achsasi Al Mouakket, heiter denne stjerna Aoul al Dzira, som vart omsett til latinsk som Prima Brachii, som tyder den første på poten.[8]
På kinesisk er 北河 (Běi Hé), som tyder «Nordelva», ein asterisme som består av Castor, ρ Geminorum og Pollux.[9] Castor vert derfor på kinesisk kalla 北河二 (Běi Hé èr, som tyder «den andre stjerna i Nordelva».)[10] Kinesisk astronomi hadde Castor som Yin, som er ein av dei to fundamentale prinsippa som alt er avhengig av i kinesisk tru.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «Castor (star)» frå Wikipedia på engelsk, den 26. august 2015.
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 van Leeuwen, F. (November 2007), «Validation of the new Hipparcos reduction», Astronomy and Astrophysics 474 (2): 653–664, Bibcode:2007A&A...474..653V, arXiv:0708.1752, doi:10.1051/0004-6361:20078357
- ↑ Fabricius, C.; et al. (March 2002), «The Tycho dobbeltstjerne catalogue», Astronomy and Astrophysics 384: 180–189, Bibcode:2002A&A...384..180F, doi:10.1051/0004-6361:20011822
- ↑ 3,0 3,1 Tokovinin, A. (September 2008), «Comparative statistics and origin of triple and quadruple stars», Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 389 (2): 925–938, Bibcode:2008MNRAS.389..925T, arXiv:0806.3263, doi:10.1111/j.1365-2966.2008.13613.x
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Stelzer, B.; Burwitz, V. (May 2003), «Castor A and Castor B resolved in a simultaneous Chandra and XMM-Newton observation», Astronomy and Astrophysics 402: 719–728, Bibcode:2003A&A...402..719S, arXiv:astro-ph/0302570, doi:10.1051/0004-6361:20030286
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Smith, M. A. (April 1974), «Metallicism in border regions of the Am domain. III. Analysis of the hot stars Alfa Geminorum A and B and Theta Leonis», Astrophysical Journal 189: 101–111, Bibcode:1974ApJ...189..101S, doi:10.1086/152776
- ↑ 6,0 6,1 Royer, F.; Zorec, J.; Gómez, A. E. (February 2007), «Rotational velocities of klasse A-stjernes. III. Velocity distributions», Astronomy and Astrophysics 463 (2): 671–682, Bibcode:2007A&A...463..671R, arXiv:astro-ph/0610785, doi:10.1051/0004-6361:20065224
- ↑ MSC/Tokovinin HD 60178, arkivert frå originalen 22. februar 2012, henta 26. august 2015
- ↑ Knobel, E. B. (June 1895). «Al Achsasi Al Mouakket, on a catalogue of stars in the Calendarium of Mohammad Al Achsasi Al Mouakket». Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 55: 429. Bibcode:1895MNRAS..55..429K. doi:10.1093/mnras/55.8.429.
- ↑ (zh) 中國星座神話, skriven av 陳久金. Publisert av 台灣書房出版有限公司, 2005, ISBN 978-986-7332-25-7.
- ↑ (zh) 香港太空館 - 研究資源 - 亮星中英對照表 Arkivert 2009-09-29 ved Wayback Machine., Hong Kong Space Museum.
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- «Castor 6». SolStation. Henta desember 5, 2005.