Spekulasje

Fire bitar Spekulatius: Skip, bondegard, elefant, hest.

Spekulatiusrull frå rundt 1900, brukt til å laga mønster.

Spekulasje er ei krydra småkake som er knytt til juletider. Ho er som regel firkanta på form og har mønster eller pynt oppå.

Bakverket er utbreidd i Belgia, Nederland og vestlege Tyskland under namna Spekulatius (tysk), speculaas eller speculatie (nederlandsk) og spéculoos (fransk). På norsk er det også kjend som spekulasi(e), spikkelasje, spekelasje og sirupsspekulasje.

Skildring

Deigen blir laga med lysebrunt sukker og eit hevemiddel som bakepulver eller ammoniumkarbonat. Dei hever ikkje så mykje. Ein bruker krydder som kanel, ingefær, nellik, kardemomme og kvit pepar, krydder som blei vanlege i området på grunn av den nederlandske krydderhandelen i Asia.

Kakene kan ha ulike mønster, ofte knytt til heilage Nikolaus, på eine sida. Andre sida er flat. I norsk tradisjon er kvar kake gjerne pynta med ein halv mandel.

Advent og jul

I Nederland og Belgia er kakene knytte til adventstida. Dei blir laga til den liturgiske minnedagen for den heilage Nikolas den 6. desember, men ein kan eta dei seinare, også til jul. I Tyskland er dei knytt noko tettare til sjølve jula.

I Indonesia, som lenge var nederlandsk koloni, er bakverket også kjent, men der er det ikkje knytt til advent eller jul.

Sjå òg

• Peparkake
• Sirupssnipp

Kjelder

• Delar av denne artikkelen bygger på «Spekulatius» frå Wikipedia på bokmål, den 28. februar 2019.

• Delar av denne artikkelen bygger på «Speculaas» frå Wikipedia på engelsk, den 28. februar 2019.