Hopp til innhald

Linsang

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket
Linsang
Flekklinsang (P. pardicolor)
Flekklinsang (P. pardicolor)
Systematikk
Rike: Dyr Animalia
Rekkje: Ryggstrengdyr Chordata
Underrekkje: Virveldyr Vertebrata
Klasse: Pattedyr Mammalia
Orden: Rovpattedyr Carnivora
Underorden: Katteliknande rovpattedyr
Familie: Linsangfamilien
Underfamilie: Prionodontinae
Slekt: Linsang Prionodon
Horsfield, 1822

Linsang (Prionodon) er ei biologisk slekt av katteliknande rovpattedyr (Felidae) som lever i Søraust-Asia. Tidlegare vart dei rekna som ein del av snikekattfamilien (Viverridae), men etter molekylærgenetiske studiar har dei vorte plasserte i ein eigen familie, Prionodontidae, eit systertakson til kattefamilien.[1] Dei er slanke dyr med lang hals, og pelsen deira har flekker eller striper. Det finst to artar: bandlinsang (P. linsang) og flekklinsang (P. pardicolor).

Namnet linsang har opphav i javanesisk språk.

Beskrivelse

[endre | endre wikiteksten]

Linsangane har ei kroppslengd på 30 til 45 centimeter, medan halen er litt kortare, rundt 30 til 40 centimeter. Kroppsvekta varierer mellom 0,6 og 1,2 kilogram. Den mjuke, tette pelsen er overvegande lys grå til raudbrun, med ein lysare buk. På ryggen har dei fem rader med mørke flekker som hos bandlinsangen ofte dannar band. To mørke lengdestriper spring langs nakken, sidene og dessutan utsida av overarmane og låra er prikkete. Halen er tett hårvekst og har sju til ni mørke ringar, med ein kvitaktig tupp. Kroppen deira er slank og langstrekt, og lemmene er relativt korte. Føtene har fem tær med klør som kan trekkjast tilbake i kloslirer. I motsetning til snikekattane manglar dei analkjertlar.

Utbreiing og habitat

[endre | endre wikiteksten]

Linsangane lever i Søraust-Asia, frå Nepal og det austlege India, gjennom sørlege Kina og Malayahalvøya til øyane Borneo og Java. Habitata deira består hovudsakleg av regnskogar, men dei kan også finnast i andre typar skog i mindre grad. Linsangane finst frå havnivå og opp til 2700 meters høgd.

Levevis

[endre | endre wikiteksten]

Linsangane er mest av alt nattaktive. På dagtid søv dei i tre, ofte i hole tre eller trestammar. Om natta søkjer dei føde, og då rører dei seg ofte på bakken. Dei er gode klatrarar og hopparar, og dei rører seg alltid med hovudet nedover når dei klatrar ned trestammar. Forpotane er plantigrade (går på heile fotsolen), medan bakpotene er digitigrade (går på tærne).

Lite er kjent om den sosiale åtferda deira på grunn av skjerr og nattaktive natur, men det er grunn til å tru at dei lever som einslege dyr. Territoriet blir markert med urin og avføring, og dei gnir også skuldrene, nakken og sidene mot gjenstandar for å late duftspor etter seg.

Dei er kjøtteterar som et små pattedyr som gnagarar, fuglar, øgler, slangar, froskar, insekt og andre små dyr. Av og til et dei også åtsel. Mindre byttedyr blir drepne med eit bit i nakken, medan større byte blir haldne nede med forpotane og blir drepne med fleire bit.

Hoene føder vanlegvis ein eller to ungar mellom februar og august, ein til to gonger i året. Hos bandlinsang veg ungane rundt 40 gram ved fødselen og er fullt utvakse etter fire månader. Livslengda i fangenskap kan vere over 10 år.

Trugsmål

[endre | endre wikiteksten]

Det er relativt få observasjonar av linsangare, og statusen deira er derfor vanskeleg å fastslå. Øydelegginga av leveområde er trudd å vere hovudtrugsmålet. Det er ukjent i kva grad dei kan overleve i delvis avskoga område eller i sekundærskogar. Tidlegare vart dei jakta på for pelsen, men i dag er dei verna i store delar av utbreiingsområdet. Jamvel om begge artar er lite sett, er dei trudd å vere vidt utbreidde og relativt vanlege, og Verdas naturvernunion, IUCN, vurderer begge som livskraftige (LC).[2][3]

Systematikk

[endre | endre wikiteksten]

Tidlegare vart linsang klassifisert som ein del av snikekattfamilien (Viverridae). Nære slektningar vart rekna for å vere den afrikanske linsangslekta (Poiana). Molekylærgenetiske studiar frå 2003 viste likevel at linsangane i Asia ikkje er nært i slekt med snikekattane, men dannar ei eiga gruppe som er systergruppa til kattefamilien.

Det finst to artar:

  • Bandlinsang (Prionodon linsang) har ein lysare pels, og flekkene dannar ofte band. Arten lever i Malayahalvøya og på dei søraustasiatiske øyane.
  • Flekklinsang (Prionodon pardicolor) har ein meir oransjebrun pels, og flekkene er ikkje samanvaksne. Han lever på det søraustasiatiske fastlandet, frå det austlege India gjennom Sør-Kina til Vietnam og Nord-Thailand.

Kjelder

[endre | endre wikiteksten]
  • Denne artikkelen bygger på «Linsangs» frå Wikipedia på tysk, den 10. oktober 2024. Artikkelen gav følgjande kjelder:
    • Philippe Gaubert: Family Prionodontidae (Linsangs). In: Don E. Wilson, Russell A. Mittermeier (Hrsg.): Handbook of the Mammals of the World. Volume 1: Carnivores. Lynx Edicions, Barcelona 2009, ISBN 978-84-96553-49-1, S. 170–174.
    • Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. The Johns Hopkins University Press, Baltimore Md. 1999, ISBN 0-8018-5789-9.
  • «linsanger» i Store norske leksikon, snl.no.
Referansar
  1. ↑ Barycka, E. (2007). «Evolution and systematics of the feliform Carnivora». Mammalian Biology 72 (5): 257–282. doi:10.1016/j.mambio.2006.10.011. 
  2. ↑ Duckworth, J.W.; Mathai, J.; Chutipong, W.; Brodie, J.; Wilting, A. (2016). «Prionodon linsang». IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T41705A45219711. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T41705A45219711.en. Henta 10. oktober 2024. 
  3. ↑ Duckworth, J.W.; Lau, M.; Choudhury, A.; Chutipong, W.; Timmins, R.J.; Willcox, D.H.A.; Chan, B.; Long, B.; Roberton, S. (2016). «Prionodon pardicolor». IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T41706A45219917. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T41706A45219917.en. Henta 10. oktober 2024. 

Bakgrunnsstoff

[endre | endre wikiteksten]
Slå opp en:linsang i Wiktionary, den frie ordboka.
Wikispecies
Wikispecies
Wikispecies har taksonomisk informasjon om Linsangs
Commons har multimedium som gjeld: Linsang
Henta frå «https://nn.wikipedia.org/w/index.php?title=Linsang&oldid=3573462»