Jan Gossaert

Jan Gossaert
Pseudonym	Mabuse
Statsborgarskap	Det tysk-romerske riket
Fødd	1478 Maubeuge
Død	1. oktober 1532, 12. september 1532 (53 år) Antwerpen, Breda
Yrke	kunstmålar
Språk	fransk
Sjanger	nordisk renessanse
Medlem av	Antwerpen Sankt Lukas Gilde
Jan Gossaert på Commons

Den heilage Lukas målar Jomfrua, ca. 1520-25

Jan Gossaert, ofte kalla Mabuse etter fødestaden Maubeuge, (cirka 1478–1. oktober 1532) var ein flamsk kunstmålar.

Liv og gjerning

Lite er kjent om Gossaerts tidlege liv og utdanning. I dei eldste arbeida hans ser ein drag av tradisjonen etter Jan van Eyck og Hugo van der Goes. Han vart registrert som meister i målarlauget i Antwerpen i 1503, og arbeidde der i fem år.

År 1508 gjekk han i teneste hos Filip av Burgund og fylgde oppdragsgjevaren til Italia. Etter opphaldet der, reiste Filip i 1509 tilbake til Nederlanda og slo seg ned på borgslottet sitt i Zeeland. Tida 1509-17 arbeidde Gossaert i Middelburg med ulike oppdrag for Filip. Saman med Jacopo de Barberi planla han utvidinga av slottet og interiøret i dette. Han tok då i bruk arkitektoniske stildrag og positurar vanleg i italiensk kunst. Desse elementa brukte han saman med tradisjonelle flamske figurar. Dei einaste signerte verka frå denne perioden er Neptun og Amfitrite frå 1516 og Madonna frå året etter.

I 1517 vart Filip av Burgund biskop i Utrecht. Gossaert flytta med og stod for utsmykkinga av kontora til Filip på slottet Duurstede. Han måla i 1523 biletet Narren til den dansk-norske kongen, Kristian II. Då Filip døydde i 1524, forma Gossaert gravminnet hans.

Gossaert var ein framifrå portrettmålar. Han måla bilete av dronning Leonore og eit lite portrett av keisar Karl V. Elles måla han fleire fyrsteborn og personar i maktposisjonar.

Etter 1524 gjekk Gossaert i teneste hos markgreven av Veeren, ein bror av Filip av Burgund. I sine seinare leveåra sette alkoholisme stort preg på han.

Han døydde i Middelburg i 1532.

Kjelder

• Denne artikkelen bygger på «Tysk» frå Wikipedia på tysk, den 21. april 2012.

• Aschehougs kunsthistorie. Bind 4 Kunstleksikon