Sjå kjelda til Austerrike

{{Fakta om Austerrike}}
'''Republikken Austerrike''' eller berre '''Austerrike''' ([[tysk]]: ''Republik Österreich'' eller ''Österreich'') er eit land i [[Sentral-Europa]] med ni delstatar. Det er omgjeve av land på alle sider og grensar mot [[Liechtenstein]] og [[Sveits]] i vest, [[Italia]] og [[Slovenia]] i sør, [[Ungarn]] og [[Slovakia]] i aust, og [[Tyskland]] og [[Tsjekkia]] i nord.

[[Fil:Au-map-no.png|mini|240px|Kart over Austerrike]]
== Historie ==
{{detaljar|Austerrikes historie}}

Etter å ha vore erobra av [[romar]]ane, [[hunar]]ane, [[lombardar]]ane, 
[[ostrogotar|ostrogotane]], [[Bayern|bayerane]] og [[frankar]]ane, kom Austerrike under [[habsburg]]arane i det 13. århundre. Denne slekta heldt fram med å regjere Austerrike inntil det 20. hundreåret.

Etter oppløysinga av [[det tysk-romerske riket]] i [[1806]] vart Austerrike utropa til keisarrike, og den siste tysk-romerske keisaren Franz, som samtidig var konge av Austerrike, heldt fram såleis som keisar av dette. Austerrike kom formelt i ein personalunion med kongedømet Ungarn (som allereie hadde vore under habsburgsk styre i fleire hundreår) i [[1867]], og unionen vart kjend som ''dobbeltmonarkiet'' [[Austerrike-Ungarn]].

Denne staten vart oppdelt etter nederlaget i [[fyrste verdskrigen]]. Ungarn gjekk ut av unionen, og ei rekkje austerrikske provinsar, som [[Böhmen]] og [[Mähren]], vart òg avstått då nye sjølvstendige statar oppstod i [[Aust-Europa]].

Det resterande Austerrike vart [[republikk]], mellom [[1918]] og [[1919]] offisielt kjend som Republikken Tysk Austerrike (''Republik Deutschösterreich''), deretter berre Republikken Austerrike. Landet var [[demokrati]]sk fram til [[fascisme]]n vart innført etter [[oppstanden i Wien i 1934]]. Austerrike vart annektert av det [[nazisme|nazistiske]] [[Tyskland]] i [[1938]], i det såkalla [[Anschluss]]. Etter [[andre verdskrigen]] vart Austerrike gjenoppretta som eigen stat, men var nøytralt, og høyrde til verken aust- eller vestblokka.

I [[1995]] vart Austerrike medlem av [[EU]], og var frå og med [[1999]] òg ein del av den europeiske økonomiske og monetære union.

== Geografi ==
{{detaljar|Austerriksk geografi}}

[[Fil:Oesterreich topo.png|mini|venstre|240px|Austerriksk topografi]]

Med sin posisjon i [[Alpane]] er Austerrike i det store og heile eit [[fjell]]and. [[Dei sentrale alpane]], [[Dei nordlege kalksteinsalpane]] og [[Dei sørlege kalksteinsalpane]] ligg alle delvis i Austerrike. Av det totale arealet (84&nbsp;000&nbsp;km²) er berre om lag ein fjerdedel lågland, og berre 32 % av landet ligg under 500 meter. Dei høga alpefjella i vest flatar gradvis ut mot dei låge slettene og åslendte landskapa i austlege delar av landet.

Austerrike kan delast inn i fem ulike område. Det høgastliggande området er dei austlege Alpane, som utgjer 62 % av det totale arealet. Lågberga ved foten av Alpane og fjellkjeda [[Karpatane]] utgjer om lag 12 % av arealet. Dei austlege områda, som ligg rundt [[Den pannoniske sletta]], utgjer òg om lag 12 % av landet. Nord for [[Donau]], som renn gjennom heile landet på langs, ligg det den lågare fjellkjeda [[Böhmerwald]], som utgjer 10 % av Austerrike. Den austerrikske delen av [[Wienbekkenet]] utgjer om lag 4 %.

Viktige byar er hovudstaden [[Wien]], [[Salzburg]], [[Innsbruck]], [[Graz]] og [[Linz]].

Dei seks høgaste fjella i Austerrike er:
{| border=1 cellspacing=0 cellpadding=5 style="border-collapse: collapse; background:#f0f0f0;"
|- bgcolor=#DDDDDD
! 
! Namn
! Høgd
! Fjellkjede
|----- bgcolor=#EEEEEE
| &nbsp; &nbsp;1 || [[Großglockner]]|| 3&nbsp;797 m|| [[Hohe Tauern]]
|----- bgcolor=#EEEEEE
| &nbsp; &nbsp;2 || [[Wildspitze]]|| 3&nbsp;768 m || [[Ötztaleralpane]]
|----- bgcolor=#EEEEEE
| &nbsp; &nbsp;3 || [[Weißkugel]]|| 3&nbsp;739 m || [[Ötztaleralpane]]
|----- bgcolor=#EEEEEE
| &nbsp; &nbsp;4 || [[Großvenediger]]|| 3&nbsp;674 m || [[Hohe Tauern]]
|----- bgcolor=#EEEEEE
| &nbsp; &nbsp;5 || [[Similaun]]|| 3&nbsp;606 m || [[Ötztaleralpane]]
|----- bgcolor=#EEEEEE
| &nbsp; &nbsp;6 || [[Großes Wiesbachhorn]]|| 3&nbsp;571 m || [[Hohe Tauern]]
|----- bgcolor=#EEEEEE
|}

=== Klima ===
{{Detaljar|Austerriksk geografi}}
Størstedelen av Austerrike ligg i den kjølige [[temperert klima|tempererte]] [[klimasone]]n der fuktig vestavind dominerer. Sidan Alpane dekkjer over halvparten av landet, har store delar av landet òg [[alpint klima]]. I austlege delar av landet, på [[Den pannoniske sletta]] og langs [[Donau]]dalen er klimaet meir [[kontinentalklima|kontinentalt]] med mindre [[regn]] enn i alpeområdet.

== Forbundsland ==
Austerrike er ein forbundsrepublikk inndelt i 9 forbunsland (delstatar) eller ''Bundesländer'':

{| {{fin tabell liten}}
|-
!Namn 
! Hovudstad
!Areal (km²)
!Folketal
|-
|[[Burgenland]] || [[Eisenstadt]] ||align="right"| 3 965 || align="right"|276 400
|- 
|[[Kärnten]] || [[Klagenfurt]] ||align="right"| 9 536 || align="right"|559 400
|-
|[[Niederösterreich]] || [[St. Pölten]] || align="right"|19 178 || align="right"|1 553 000
|-
|[[Oberösterreich]] || [[Linz]] || align="right"|11 982 || align="right"|1 387 000
|-
|[[Forbundslandet Salzburg|Salzburg]] || [[Salzburg]] || align="right"|7 154 ||align="right"| 521 200
|-
|[[Steiermark]] || [[Graz]] || align="right"|16 392 || align="right"|1 191 000
|-
|[[Tirol]] || [[Innsbruck]] ||align="right"| 12 648 || align="right"|683 300
|-
|[[Vorarlberg]] || [[Bregenz]] ||align="right"| 2 601 || align="right"|356 600
|-
|[[Wien]] || [[Wien]] || align="right"|415 ||align="right"| 1 631 000
|-
|}

{{Sentral-Europa}}
{{EU}}
{{EØS}}
{{Schengenlanda}}
{{OECD}}

{{Commons|Category:Austria}}
{{Autoritetsdata}}

[[Kategori:Austerrike| ]]
[[Kategori:Land i Europa]]
[[Kategori:Kystlause land]]
[[Kategori:EU-land]]