Wikipedia:Biografieën van levende personen
| Overzicht beheerpagina's |
|---|
| Pagina's met betrekking tot Wikipedia-richtlijnen en beleidsvoorstellen |
|
|
Zie ook Artikelen bewerken |
Alle informatie over levende personen dient met extra zorgvuldigheid en omzichtigheid te worden behandeld. Een artikel kan van invloed zijn op het leven van de beschreven persoon en dat van zijn of haar naasten, of derden. Het belang hiervan kan niet worden overschat en heeft gevolgen voor biografische gegevens, in welk artikel deze ook staan.
(Voor het schrijven van biografieën is overigens een leidraad te vinden in standaardvorm voor biografieën.)
Algemeen
[bewerken | brontekst bewerken]Gebruikers dienen bijzondere zorgvuldigheid te betrachten bij het opnemen en bewerken van informatie over levende personen. Het op waarde schatten en neutraal weergeven van dergelijke informatie vereist een grote mate van tact, inlevingsvermogen en afstand. De van toepassing zijnde wetgeving moet strikt worden nageleefd, en nog strikter dan bij andere artikelen gelden deze drie zuilen van de Wikipediafilosofie:
Het artikel moet simpelweg kloppen. Onverbiddelijke strengheid is geboden ten aanzien van de kwaliteit en betrouwbaarheid van bronnen. Ongefundeerde of slecht onderbouwde informatie over levende personen (negatief of positief) hoort onmiddellijk en zonder discussie verwijderd te worden uit de artikelen in de hoofdnaamruimte van Wikipedia, maar ook uit overlegpagina's, gebruikerspagina's en andere projectruimten.[1] Filosofische en andere overwegingen zoals rekkelijkheid en eventualisme die wel getolereerd kunnen worden bij andere onderwerpen, zijn niet van toepassing op informatie over levende personen.
Het is altijd belangrijk om met zorg om te gaan met mensen die zich melden op Wikipedia en die persoonlijk betrokken zijn bij iets dat in de encyclopedie behandeld wordt, of dit nu henzelf beschrijft, of iemand in hun directe omgeving. Zo moge het duidelijk zijn dat altijd uiterst respectvol omgegaan dient te worden met personen die komen melden dat hun naaste is overleden, ook als zij dit middels een anonieme bijdrage doen! Zolang deze informatie niet verifieerbaar is, moeten zij op zorgvuldige wijze worden geïnformeerd over de voorwaarden waaraan moet zijn voldaan voordat deze informatie daadwerkelijk in een artikel kan worden opgenomen.
Wie vermoedt dat een van deze regels ergens niet wordt nageleefd, of zich andere zorgen maakt, heeft diverse mogelijkheden. Een daarvan is het achterlaten van een bericht op de overlegpagina, voor kleine problemen. Bij grotere problemen kan dit kenbaar worden gemaakt bij de Helpdesk of de verzoekpagina voor moderatoren (de Engelstalige Wikipedia heeft speciaal voor dit doeleinde het BLP noticeboard). Bij echt gevoelige kwesties kan ook gemaild worden met het contactpunt (voorheen OTRS) of de Wikimedia Foundation (privacy
wikimedia.org).
Vuistregel
[bewerken | brontekst bewerken]Een belangrijke vuistregel bij het weergeven en redigeren van informatie over bestaande personen is: doe geen kwaad, oftewel: berokken geen schade. Wikipedia is een encyclopedie, geen roddelblad, archief of iets anders; het is niet de bedoeling van een encyclopedie om sensatie te zoeken of om het voornaamste medium te zijn voor de verspreiding van prikkelende opmerkingen over het leven van anderen. Alle informatie over levende personen moet met terughoudendheid en afstandelijkheid worden geschreven, en met de hoogste achting voor de privacy van het onderwerp (er is ook een projectpagina die beschrijft wat Wikipedia niet is). Er dient kortom altijd afgewogen te worden in hoeverre het feit relevant is voor een encyclopedische beschrijving.
Deze beleidslijn is niet alleen van toepassing op biografische artikelen over personen die op het moment van schrijven in leven zijn, maar evenzeer op alle informatie over levende personen in welk artikel dan ook. Voor heel Wikipedia geldt dat de bewijslast wat betreft juistheid ligt bij diegene die de bijdrage levert, en bij eenieder die het materiaal terugzet na een verwijdering. Als dat desgevraagd niet onderbouwd wordt dient het verwijderd te worden. Dit moet zeer strikt worden nageleefd voor levende personen. Personen van wie het overlijden niet vaststaat, dienen te worden beschouwd als levende personen. Mocht het geboortejaar bekend zijn, dan geldt deze regel vanaf het jaar 1901 (2024 − 123 ).[2]
Geen origineel onderzoek
[bewerken | brontekst bewerken]In Wikipedia is oorspronkelijk onderzoek niet toegestaan. Dit houdt onder meer in dat men geen informatie in een artikel kan invoeren vanuit de eigen ervaring, of die men via via vernomen heeft, tenzij deze informatie ook in een normale bron is gepubliceerd, of algemeen bekend is. Interviews met de persoon in het onderwerp kunnen ook niet worden gebruikt. Ook het vermelden van eigen conclusies uit gepubliceerde informatie is niet toegestaan. Er bestaan bezwaren tegen het gebruik van verwijzingen naar publicaties die in eigen beheer uitgegeven zijn, maar deze zijn wel toegestaan als de publicatie afdoende geaccepteerd is, bijvoorbeeld als die peer-review ondergaan heeft.
Maatwerk
[bewerken | brontekst bewerken]De relevantie van personen kent grote variaties in aard en gradatie. Sommigen kunnen algemeen bekend worden verondersteld vanwege hun functie of door geboorte (de paus, een kroonprins), anderen genieten faam in kleine kring (een hoogleraar, een stuntman, een violist). Informatie over de laatste groepen ligt gevoeliger en moet met meer vertrouwelijkheid worden behandeld. Velen hebben voor een bijzondere carrière gekozen en niet voor de roem. Zij ervaren elke publiciteit als een last.
Vanwege één gebeurtenis in het nieuws
[bewerken | brontekst bewerken]Wanneer een verder niet encyclopedisch relevant persoon in het nieuws is geweest, verdient het de voorkeur eventuele informatie over de persoon op te nemen in het artikel over de gebeurtenis ("behandel de gebeurtenis, niet de persoon"). Er is namelijk een grote kans dat een apart artikel niet in balans te brengen is en hetzij voornamelijk bestaat uit een beschrijving van de gebeurtenis, hetzij buitenproportioneel veel persoonlijke informatie bevat die eigenlijk niet relevant is. Als zulke artikelen toch zijn aangemaakt is het beter om de van toepassing zijnde informatie in te voegen in het artikel over de gebeurtenis en dan een redirect te maken vanaf de naam van de persoon.
Privacy
[bewerken | brontekst bewerken]De privacy van levende personen dient in acht genomen te worden. Uitgangspunt is dat als de persoon zelf deze informatie (telkens) naar buiten brengt of als de informatie in heel brede kring bekend is zulke privé-informatie opgenomen mag worden. Als het slechts ergens in een tijdschrift of database gevonden kan worden, dan niet.
Privacy van informatie
[bewerken | brontekst bewerken]Een geboortedatum is privé. Niet iedereen vindt het prettig om met zijn verjaardag te koop te lopen. Een artikel kan de geboortedatum van een beroemd persoon vermelden wanneer deze informatie in brede kring met zekerheid bekend is, maar gebruikers dienen terughoudend te zijn waar het minder bekende personen betreft. In geval van twijfel heeft de vermelding van enkel het geboortejaar de voorkeur.
Dit geldt ook voor geboortenamen; vele personen willen uitsluitend bekend zijn onder de zelfgekozen voornaam. Bovendien kunnen geboortedatum en geboortenamen gebruikt worden bij identiteitsdiefstal.
Privacy van contactgegevens
[bewerken | brontekst bewerken]Wikipedia-artikelen vermelden geen contactgegevens van personen. Hieronder worden onder meer verstaan huisadressen, postadressen, e-mailadressen, fax- en telefoonnummers. Adressen van websites vallen hier uitdrukkelijk buiten. Ter zake doende hyperlinks naar externe webpagina's over of websites van een besproken persoon kunnen een grote toegevoegde waarde betekenen, als wordt overwogen wanneer extern linken gepast is.
Privacy van derden
[bewerken | brontekst bewerken]In de regel is het beter om namen van derden niet te vermelden wanneer dit niet essentieel is voor het begrip van de materie. Dit geldt in het bijzonder voor minderjarige kinderen. Niet alleen is privacybescherming voor hen extra gewenst; ook kan het onplezierig zijn voor een persoon als iedereen weet hoe haar/zijn kinderen precies heten. Het verdient dus de voorkeur te volstaan met een toevoeging dat de persoon getrouwd is/was en/of een relatie heeft, en een x aantal kinderen heeft (als het al nodig is om zelfs dat te vermelden).
BLP-schendingen voorkomen
[bewerken | brontekst bewerken]In geval van schending van de privacy van een levend persoon zijn er verschillende mogelijkheden.
Semi-beveiliging en beveiliging
[bewerken | brontekst bewerken]In geval van twijfel verdient het aanbeveling om een artikel met materiaal over een levende persoon terug te draaien naar de laatste neutrale versie en alle controversiële beweringen zonder betrouwbare bron te verwijderen (ook als het artikel hierdoor korter wordt). Indien nodig kan een moderator het betreffende artikel tijdelijk (semi)beveiligen, totdat er (bijvoorbeeld op de overlegpagina) consensus bereikt is.
Verwijdering
[bewerken | brontekst bewerken]Als een artikel over een levende persoon bijna volledig uit niet-toegestaan materiaal bestaat, kan het beter helemaal verwijderd worden, zelfs zonder door de gebruikelijke procedures te gaan. Als een artikel verwijderd is wegens BLP-problemen dient een andere moderator het artikel niet terug te plaatsen zonder nader overleg met de verwijderende moderator. Na de verwijdering van een biografie van een levende persoon kan een moderator eventueel besluiten de pagina te beveiligen tegen heraanmaak.
Beoordelingslijsten leeghalen
[bewerken | brontekst bewerken]Na een debat op de beoordelingslijst over een artikel met informatie over een levende persoon, dient na afloop dit deel van de beoordelingslijst bekeken te worden om te zien of er ongepast commentaar in de discussie voorkomt, in welk geval deze opgeschoond hoort te worden.[3] Het is dan het beste als dit vermeld wordt op de lijst, zodat mensen die de discussie alsnog willen zien in de geschiedenis kunnen kijken.
Blokkades
[bewerken | brontekst bewerken]Het meermaals toevoegen van controversieel materiaal over een levende persoon zonder afdoende bronnen is een reden tot blokkeren van de betreffende gebruiker. Het verwijderen van zulk materiaal is uiteraard geen reden tot blokkeren, ook niet als daar een bewerkingsoorlog aan te pas komt.
Autobiografisch werk
[bewerken | brontekst bewerken]Sommige personen over wie informatie in de encyclopedie staat, zijn zelf ook gebruiker van Wikipedia. Sommigen hebben zelfs een gebruikersnaam, soms zelfs onder hun volledige naam. Een bekend voorbeeld is User:Jimbo Wales op de Engelstalige Wikipedia. Omdat de schijn van zelfpromotie en andere belangenverstrengeling moeilijk is te voorkomen, wordt een substantiële bijdrage aan een artikel door de persoon die zelf het onderwerp van dat artikel is veelal met argusogen bezien. Correcties en verwijderingen van onjuistheden moeten door de betreffende persoon worden aangevraagd via de overlegpagina. Andere Wikipedianen kunnen dan de aanvraag evalueren en controleren (op bronnen) en de wijziging desgewenst aanbrengen. Het spreekt voor zich dat "negatieve" vermeldingen een verplichte referentie met voetnoot vergen. Overigens moeten ook positieve feiten met referenties worden gestaafd.
Keuze
[bewerken | brontekst bewerken]Een artikel over een levend persoon is óf neutraal en respecteert de privacy, óf bestaat niet. Dat zijn de keuzemogelijkheden.
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ (en) Wales, Jimmy, Zero information is preferred to misleading or false information (16 juni 2006). Gearchiveerd op 28 januari 2024. Geraadpleegd op 25 augustus 2024 – via Wikimedia-mailinglijst.
- ↑ De Engelstalige Wikipedia legt de grens bij de oudste mens, Jeanne-Louise Calment, die in 1997 overleed op 122-jarige leeftijd.
- ↑ (en) User talk:Jimbo Wales: Difference between revisions. Jimbo Wales (13 november 2006). Gearchiveerd op 25 augustus 2024. Geraadpleegd op 25 augustus 2024 – via Engelstalige Wikipedia. “Ik vind dat de meeste verwijdernominaties van artikelen over levende personen of actieve bedrijven ten minste leeggehaald moeten worden, en als er ongepast commentaar in voorkwam helemaal verwijderd.”