Stadler WINK
| Arriva WINK | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| ||||
Twee Stadler WINK's van Arriva in Zuidhorn
| ||||
| Lijn(en) | Noordelijke Nevenlijnen | |||
| Exploitant | Arriva | |||
| Aantal | 18 | |||
| Optie | 6[1] | |||
| Aantal bakken | 3: 2 reizigersdelen + power module | |||
| Nummering | 601-618 | |||
| Fabrikant | Stadler Rail | |||
| Bouwjaar | 2019-2020 | |||
| In dienst | 12 april 2021 | |||
| Bak (trein) | Bfk + m + Bk | |||
| Asindeling | Bo′2′2′Bo′ | |||
| Lengte over buffers | 55,5 m | |||
| Breedte | 2820 mm (reizigersgedeelte) 2980 mm (power module) | |||
| Hoogte | 4120 mm | |||
| Wieldoorsnee | 870 mm (aangedreven) mm (niet aangedreven) | |||
| Aantal zitplaatsen | 153 | |||
| Zitplaatsen 1e klas | 0 | |||
| Zitplaatsen 2e klas | 137 | |||
| Klapzittingen | 16 | |||
| Staanplaatsen | 124 | |||
| Maximumsnelheid | 160 km/h | |||
| Dienstsnelheid | 140 km/h | |||
| Stroomsysteem | 1500 V | |||
| Aandrijving | (Diesel)elektrisch (draaistroom) | |||
| Vermogen | 1000 kW (elektrisch) 748 kW (diesel/HVO/batterijen) | |||
| Uurvermogen | 1000 kW | |||
| Tractiemotoren | 4× TMF 54-32-4 | |||
| Vermogen tractiemotoren | 250 kW | |||
| Fabrikant tractiemotoren | TSA | |||
| Aantal dieselmotoren | 2× TCD 16.0 V8 | |||
| Vermogen dieselmotoren | 520 kW | |||
| Fabrikant dieselmotoren | Deutz | |||
| Fabrikant generator | TSA | |||
| Treinbeïnvloeding | ATB-NG | |||
| Treinradio | GSM-R | |||
| Treinverwarming | Ja, elektrisch | |||
| Koppeling | Scharfenberg | |||
| Bijzonderheden | Hybride Diesel-Elektrisch / mogelijk Batterij-Elektrisch / vanaf 2025 ook Elektrisch | |||
| Stroomsysteem | ABB IGBT-VVVF | |||
| ||||
De Stadler WINK (Wandelbarer, Innovativer Nahverkehrs-Kurzzug), door de voornaamste klant Arriva WINK genoemd, is een hybride treinsteltype van de Zwitserse treinenbouwer Stadler Rail.[2] De WINK is afgeleid van de Stadler FLIRT, zou oorspronkelijk Flirtino gaan heten en onderscheidt zich door middel van een tussenbak (ook wel de powerpack genoemd). Daarnaast heeft de WINK, in tegenstelling tot de FLIRT, geen ruimte voor apparatuur achter de cabines. De voornaamste klant is Arriva die de WINK sinds maandag 12 april 2021[3] op de Noordelijke Nevenlijnen inzet.[4] Arriva heeft in 2017 achttien tweedelige stellen van dit type besteld; daarnaast is er een optie voor nog zes stellen genomen.
Constructie en techniek
[bewerken | brontekst bewerken]Het treinstel is opgebouwd uit een aluminium frame met een frontdeel van GVK. Het treinstel heeft een lagevloerdeel. Het treinstel heeft twee dieselmotoren van Deutz, type TCD 16.0 V8.[1] In dieselmodus drijven beide dieselmotoren een alternator aan die wisselstroom opwekt. Deze wisselstroom (of gelijkspanning van de batterijen/bovenleiding) wordt door een omvormer van ABB omgezet in draaistroom waarmee de tractiemotoren (type TSA TMF 54-32-4[5]) gevoed worden. De trekkracht van de tractiemotoren wordt vervolgens overgebracht op de assen. De tractiemotoren bevinden zich onder de cabines, alle andere apparatuur bevindt zich op het dak of in de motorruimte.
De treinstellen rijden aanvankelijk op biodiesel, waarbij energie uit de hybride-accu gebruikt kan worden tijdens acceleratie of om de dieselmotoren te kunnen schakelen gedurende langere stilstand. De accu's kunnen worden opgeladen tijdens regeneratief remmen. Er is de mogelijkheid om de dieselmotoren te vervangen voor een groter accupakket, waarna de WINK, in combinatie met een gedeeltelijk geëlektrificeerd traject, volledig elektrisch kan rijden.[6] De stroomafnemer op het dak maakt het opladen van de batterijen mogelijk zonder hierbij de dieselmotoren te gebruiken. Hiervoor moet trein zich onder de bovenleiding bevinden.
De treinstellen zijn voorzien van ATB-NG. Dit beveiligingssysteem kan ook overweg met ATB-EG. Op 20 mei 2021 werd bekend gemaakt dat de Noordelijke Nevenlijnen voorzien zullen worden van ERTMS. Aangezien de treinstellen nog niet voorzien zijn van ERTMS, zal er in de komende jaren een ombouw plaatsvinden waarbij ERTMS wordt ingebouwd.
In 2022 is de 605 omgebouwd zodat de batterijen die normaliter gebruikt worden voor het opslaan van remenergie, gebruikt worden als tractiebatterij. Hiermee werden op 24 en 25 februari 2022 testritten gereden op de trajecten Almelo-Hardenberg en Arnhem-Doetinchem. Deze testritten werden succesvol afgerond in maart 2022.[7]
Arriva WINK
[bewerken | brontekst bewerken]Namen
[bewerken | brontekst bewerken]In navolging van de FLIRTs in Limburg dragen ook de WINKs van Arriva de namen van bekende toeristische trekpleisters. Deze namen staan aan de buitenkant van de treinstellen bovenaan de kopbakken vermeld. Binnen in het treinstel is de cabine van het toilet van de buitenkant voorzien van nadere informatie over de naam van het betreffende treinstel.
| Stelnummer | Naam | Toelichting |
|---|---|---|
| 601 | Het Wad | De Waddenzee |
| 602 | d'Olle Grieze | Bijnaam van de Martinitoren |
| 603 | Noar hoes | Is Gronings Naar Huis |
| 604 | Museumspoorlijn STAR | Museum in Stadskanaal |
| 605 | Noorderzon | Festival in Groningen |
| 606 | De Drie Gezusters | Café in Groningen |
| 607 | Westerwolde | Gemeente in Groningen |
| 608 | Oldehove | Toren in Leeuwarden |
| 609 | Hongerige Wolf | Festival + Dorp in Groningen |
| 610 | Oerol | Feest op Terschelling |
| 611 | Hangende keukens | Dat zijn Hangende Keukens boven het water in Appingedam |
| 612 | Holwerd aan Zee | Plan om Holwerd aan zee te maken |
| 613 | Thús | In het Fries voor Thuis |
| 614 | Reaklif | Roode Klif |
| 615 | Alvestêdetocht | Elfstedentocht |
| 616 | Zwarte Haan | Lange weg bij de Waddenzee |
| 617 | De Slachte | Loopt van Oosterbierum tot aan Raerd |
| 618 | Snitser Mar | Meer vlak bij Sneek |
Inzet
[bewerken | brontekst bewerken]De WINK wordt vooral op de spoorlijnen in Friesland ingezet en als stop- en sneltrein naar Groningen. De treinen zijn niet voorzien van het Duitse beveiligingssysteem PZB en worden dus niet ingezet op het traject naar Duitsland. Ook wordt de WINK niet ingezet op de andere regionale spoorlijnen in Groningen.
Per 14 juni 2021 werd op het traject Leeuwarden - Harlingen Haven ook weer deels met GTW gereden omdat deze meer ruimte heeft voor fietsen (nodig voor de vele vakantiegangers naar de Waddeneilanden). Buiten de zomerperiode werd er weer 100% met WINK gereden. Vanaf de zomer van 2022 rijden daar een aantal WINK-treinstellen met meer ruimte voor het vervoer van fietsen, doordat een rij stoelen verwijderd is.
Per 10 december 2023 wordt de WINK ingezet in de treinseries:
| Serie | Treinsoort | Route | Bijzonderheden |
|---|---|---|---|
| 37000 RS 3 | Stoptrein (Arriva) | Leeuwarden – Sneek | Rijdt niet in de spitsuren, dan rijdt RE3 (treinserie 38000). Rijdt ook niet 's avonds na 20:00. Op zondag rijden slechts twee vroege ritten naar Sneek en één late rit naar Leeuwarden. |
| 37100 RS 3 | Stoptrein (Arriva) | Leeuwarden – Sneek – Stavoren | |
| 37200 RS 2 | Stoptrein (Arriva) | Leeuwarden – Harlingen Haven | |
| 37300 RE 1 | Sneltrein (Arriva) | Leeuwarden – Groningen | Stopt 2x/uur in Feanwâlden en alternerend in Buitenpost en Zuidhorn. Wordt in combinatie gereden met GTW. |
| 37400 RS 1 | Stoptrein (Arriva) | Leeuwarden – Groningen | 's Avonds rijden van maandag t/m zaterdag enkele extra treinen tussen Zuidhorn en Groningen. Wordt in combinatie gereden met GTW. |
| 38000 RE 3 | Sneltrein (Arriva) | Leeuwarden – Sneek | Spitstrein. |
Afbeeldingen
[bewerken | brontekst bewerken]-
Gangpad door het motorruim -
Interieur 2e klasse -
Zicht op een vierzits 2e klasse -
Zicht op het toilet inclusief dubbele reisinformatieschermen. -
Logo van de Provincie Groningen inclusief een drukteindicator, waarbij groen staat voor voldoende ruimte.
- ↑ a b (en) Vosman, Quintus, Wink trains enter service in the Netherlands. railjournal.com. Simmons-Boardman Publishing (16 april 2021). Geraadpleegd op 1 oktober 2023.
- ↑ WINK op de site van Stadler. Gearchiveerd op 27 maart 2021.
- ↑ WINK-treinen van Arriva gaan 12 april officieel in de dienstregeling rijden . Gearchiveerd op 14 april 2021.
- ↑ Arriva maakt namen bekend voor 18 nieuwe WINK-treinen, spoorpro.nl, 8 januari 2021. Gearchiveerd op 9 januari 2022.
- ↑ (en) Traktionssysteme Austria GmbH, Stadler Rail WINK Diesel/HVO and 1,5kV electric BMU for Arriva. Geraadpleegd op 1 oktober 2023.
- ↑ OV magazine: Arriva sorteert voor op batterijtreinen. Gearchiveerd op 17 april 2021.
- ↑ (en) Arriva, Arriva Innovation Case Study WINK Train (pdf). Geraadpleegd op 1 oktober 2023.
- (en) Stadler Rail, WINK BMU / WINK ZERO EMISSION; Arriva Netherlands, Noordelijke Lijnen franchise - Preliminary datasheet. Gearchiveerd op 15 april 2021. Geraadpleegd op 31 juli 2023.
· 
· 