Leeuwarden (gemeente)

**Leeuwarden**
‘Ljouwert’
Gemeente in Nederland
	(Details) (Details)
Situering
Provincie	Friesland
Coördinaten	53° 12′ NB, 5° 47′ OL
Algemeen
Oppervlakte	255,62 km²
- land	238,38 km²
- water	17,24 km²
Inwoners ; (1 januari 2024)	128.857? ; (541 inw./km²)
Bestuurscentrum	Leeuwarden
Belangrijke verkeersaders
Station(s)	Leeuwarden; Leeuwarden Camminghaburen; Grou-Jirnsum; Mantgum
Politiek
Burgemeester (lijst)	Sybrand van Haersma Buma (CDA)
Zetels; Gemeenteraad; PvdA; GL; FNP; GBL; CDA; VVD; Lijst058; D66; CU; FVD	; 39; 8; 7; 4; 4; 4; 3; 3; 3; 2; 1
Economie
Gemiddeld inkomen (2019)	€ 23.700 per inwoner
Gem. WOZ-waarde (2019)	€ 156.000
WW-uitkeringen (2014)	47 per 1000 inw.
Overig
Postcode(s)	8900 - 9089
Netnummer(s)	058 en 0566
CBS-code	0080
CBS-wijkindeling	zie wijken en buurten
Website	www.leeuwarden.nl
	; Bevolkingspiramide (2023)
Foto's
	Wartena, Leeuwarden, Weidum, Cornjum, Oosterlittens, Jorwerd
Portaal	Nederland

Leeuwarden (uitspraak^ⓘ) (Stadsfries: Liwwadden of Leewadden; Fries: Ljouwert (uitspraak^ⓘ)) is een gemeente in het noorden van de Nederlandse provincie Friesland. De gemeente heeft in totaal 128.857 inwoners per 1 januari 2024 en hoort hiermee qua inwonertal tot de 25 grootste gemeenten van Nederland. Leeuwarden is na Groningen in inwonertal de grootste gemeente van Noord-Nederland. Leeuwarden heeft een oppervlakte van 167,10 km², waarvan 15,25 km² water.

De hoofdplaats van de gemeente is de gelijknamige stad Leeuwarden. De stad telde in 2023 ongeveer 95.890 inwoners.

Kernen

De gemeente Leeuwarden telt met ingang van 1 januari 2018 36 officiële kernen, waarvan de stad Leeuwarden verreweg de grootste is.

Per die datum werd de gemeente Leeuwarden opgeheven en per dezelfde datum werd een nieuwe gemeente Leeuwarden ingesteld, bestaande uit het grondgebied van de opgeheven gemeente Leeuwarden, uitgebreid met het grondgebied van de gemeente Leeuwarderadeel en een deel van het grondgebied van de gemeente Littenseradeel.

Voor de dorpen die eerder tot Littenseradeel en Boornsterhem behoorden, is de Friese naam de officiële. Eerder werd door de gemeente Leeuwarden ook Wijtgaard al verfriest tot Wytgaard.

Stad en dorpen

Aantal inwoners per woonkern op 1 januari 2023 behorende tot de gemeente Leeuwarden.

Nederlandse naam	Stadsfriese naam	Friese naam	Inwoners
Leeuwarden	Liwwadden	Ljouwert	95.890
Stiens	-	Stiens	7.830
Grouw	-	Grou	5.905
Goutum	-	Goutum	3.360
Warga	-	Wergea	1.905
Irnsum	-	Jirnsum	1.390
Mantgum	-	Mantgum	1.140
Wirdum	-	Wurdum	1.165
Roordahuizum	Roadahuzum	Reduzum	1.085
Britsum	-	Britsum	955
Wartena	-	Warten	890
Wijtgaard	Wytgaard	Wytgaard	590
Weidum	-	Weidum	540
Cornjum	Koarnjum	Koarnjum	425
Oosterlittens	-	Easterlittens	435
Hijum	-	Hijum	410
Lekkum	-	Lekkum	405
Jorwerd	-	Jorwert	320
Jelsum	-	Jelsum	320
Hijlaard	-	Hilaard	310
Oude Leije	-	Alde Leie	240
Hempens	Hempus	Himpens	(*)295
Snakkerburen	-	Snakkerbuorren	200
Baard	-	Baard	195
Finkum	-	Feinsum	155
Jellum	-	Jellum	140
Beers	-	Bears	125
Huins	-	Húns	100
Friens	-	Friens	85
Idaard	-	Idaerd	80
Miedum	-	Miedum	(**)55
Swichum	-	Swichum	50
Aegum	Agum	Eagum	40
Warstiens	-	Warstiens	30
Lions	-	Leons	25
Teerns	Tirns	Tearns	(*)0 onbekend

(*) De plaatsen Teerns en Hempens worden bij elkaar berekend door het CBS.

(**) Miedum en het buitengebied van Lekkum worden bij elkaar gerekend door het CBS, los van Lekkum zelf.

Buurtschappen

Naast deze officiële kernen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen:

Topografische gemeentekaart van Leeuwarden, per september 2022

Bevolking

De gemeente Leeuwarden is door autonome groei en dankzij een aantal herindelingen in het laatste decennium flink gegroeid naar ruim 123.000 inwoners. De samenstelling van de bevolking was per 1 januari 2018 10.545 personen met een migratieachtergrond, dit is 8,6% van de totale bevolking.

Bevolkingsgroei

Vanaf de jaren '80 van de 20ste eeuw heeft de gemeente Leeuwarden een groeiende bevolking na een dip in de jaren '70.

1960 - 82.649
1970 - 88.688
1980 - 84.518
1990 - 85.570
2000 - 88.887
2010 - 94.073
2013 - 95.949
2014 - 107.412 (na gemeentelijke herindeling)
2017 - 108.667
2018 - 122.415 (na gemeentelijke herindeling)
2019 - 123.107
2022 - 125.542

Bron: CBS Statline

Annexaties en herindelingen

In 1944 werden de dorpen Lekkum, Miedum, Swichum, Wirdum, Huizum en Wytgaard geannexeerd van Leeuwarderadeel. In 2014 werd een deel van de toenmalige gemeente Boornsterhem (onder andere het dorp Grouw) toegevoegd aan Leeuwarden. In 2018 volgde de laatste gebiedsuitbreiding met delen van Littenseradeel (onder andere het dorp Mantgum) en de volledige gemeente Leeuwarderadeel.

Aangrenzende gemeenten

Aangrenzende gemeenten
Waadhoeke Waadhoeke	Noardeast-Fryslân Noardeast-Fryslân	Tietjerksteradeel Tietjerksteradeel

		Smallingerland Smallingerland

Súdwest-Fryslân Súdwest-Fryslân	De Friese Meren De Friese Meren	Heerenveen Heerenveen

Bestuur en politiek

Gemeenteraad

De gemeenteraad van Leeuwarden bestaat uit 39 zetels. Hieronder de behaalde zetels per partij bij de gemeenteraadsverkiezingen sinds 1986.

Gemeenteraadszetels
Partij	1986	1990	1994	1998	2002	2006	2010	2013	2017	2022
PvdA	18	15	11	13	10	15	11	12	11	8
GroenLinks	-	-	-	-	-	-	-	-	-	7
FNP	-	-	-	-	1	1	1	2	2	4
Gemeentebelangen Leeuwarden	-	-	2	3	2	2	4	4	2	4
CDA	9	9	7	7	7	5	5	6	5	4
VVD	5	4	5	5	5	4	5	4	4	3
Lijst058	-	-	-	-	-	-	-	-	2	3
D66	1	5	6	2	2	-	2	4	4	3
ChristenUnie	-	-	-	-	1	2	2	2	2	2
Forum voor Democratie	-	-	-	-	-	-	-	-	-	1
PAL/GroenLinks	3	3	5	3	4	4	5	4	5	-
50PLUS	-	-	-	-	-	-	-	-	1	-
Partij voor de Dieren	-	-	-	-	-	-	-	-	1	-
Verenigd Links - Feriene Lofts	-	-	-	-	-	-	-	1	-	-
SP	-	-	-	3	3	4	2	-	-	-
Leefbaar	-	-	-	-	2	-	-	-	-	-
GPV/RPF/SGP	1	1	1	1	-	-	-	-	-	-
Totaal	37	37	37	37	37	37	37	39	39	39
Opkomst								39,59%	40,59%

College van B&W

Het college van burgemeester en wethouders voor 2022-2026 bestaat uit:^[1]

Burgemeester:

Sybrand van Haersma Buma (CDA): openbare orde en veiligheid, algemene communicatie, handhaving en public affairs

Wethouders:

Hein de Haan (PvdA): 1e loco-burgemeester, wonen en bouwen, ruimte en leefomgeving en gebiedsontwikkeling
Hein Kuiken (PvdA): wmo en maatschappelijke opvang, armoede en schuldhulp, financiën en cultuur
Abel Reitsma (CDA): werk, participatie en inkomen, economie en toerisme
Nathalie Kramers (GroenLinks): 2e loco-burgemeester, jeugd, onderwijs, publieke gezondheidszorg, vluchtelingen en inclusie
Evert Stellingwerf (GroenLinks): klimaat, duurzaamheid, circulaire economie, vastgoed en erfgoed
Gijs Jacobse (Gemeentebelangen): wijken en dorpen, dienstverlening, bedrijfsvoering en sport

Gemeentesecretaris:

Eelke de Jong: verantwoordelijk voor de gemeentelijke organisatie, bijwonen vergaderingen van het college van burgemeester en wethouders

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, en oorlogsmonumenten, zie:

Bronnen, noten en/of referenties

↑ College van burgemeester en wethouders. Gearchiveerd op 3 december 2021. Geraadpleegd op 3 juli 2022.

Zie de categorie Leeuwarden (municipality) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] College van burgemeester en wethouders. Gearchiveerd op 3 december 2021. Geraadpleegd op 3 juli 2022.

[1]