Iani
Iani is een geslacht van plantenetende ornithischische dinosauriërs, behorende tot de Euornithopoda, dat tijdens het late Krijt leefde in het gebied van het huidige Noord-Amerika. De enige benoemde soort is Iani smithi.
Vondst en naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]In 2014 gaven Lindsay Zanno en Terry Gates leiding aan teams studenten die opgravingen verrichtten op de Fortunate Son-vindplaats in Emery County in Utah. Daarbij werd het skelet gevonden van een euornithopode. Het werd geprepareerd door Aaron Giterman, Lisa Herzog en Emilly Bruff.
In 2023 werd de typesoort Iani smithi benoemd en beschreven door Lindsay E. Zanno, Terry A. Gates, Haviv M. Avrahami, Ryan T. Tucker en Peter J. Makovicky. De geslachtsnaam is de genitief van Janus, de Romeinse god van verandering en overgang, een verwijzing naar de veranderende levensgemeenschappen van het Late Krijt. De soortaanduiding eert Joshua Aaron Smith die het vondstgebied ontdekte en ontwikkelde.
Het holotype, NCSM 29373, is gevonden in de Mussentuchitafzetting van de Cedar Mountain Formation, die dateert uit het Cenomanien, 99,5 miljoen jaar oud. Het bestaat uit een skelet met schedel. Het omvat het cranium, de onderkaken, wervels van nek, rug, heiligbeen en staartbasis, ribben, de schoudergordel, de rechtervoorpoot, het linkerbekken en de rechterachterpoot. Het betreft een jong dier. Het maakt deel uit van de collectie van het North Carolina Museum of Natural Sciences.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]Het holotype is een individu van zo'n drie meter lang.
De beschrijvers stelden een aantal onderscheidende kenmerken vast. Sommige daarvan zijn autapomorfieën, unieke afgeleide eigenschappen. Er staan drie tanden in de praemaxilla. Op de binnenste achterzijde van de buitenste tak van de praemaxilla bevindt zich een opvallende ovale uitholling. Het voorhoofdsbeen heeft een bijlvormig raakvlak met het postorbitale waarvan het achterste deel bol naar voren kromt en de voorrand recht is. Het achterdeel van het verhemeltebeen heeft een opvallende driehoekige punt naar achteren en binnen steken, welke punt samen met het bovenkaaksbeen deel uitmaakt van de buitenste rand van het foramen postpalatinum. Het ectopterygoïde heeft een opvallende U-vormige inkeping tussen hert verhemeltebeen en de tak naar het jukbeen, welke inkeping deel uitmaakt van de achterrand, binnenrand en buitenrand van het foramen postpalatinum. Het basioccipitale heeft een scherpe richel op de middenlijn, welke richel overdwars wordt begrensd door twee het basioccipitale doorborende foramina die geheel gelegen zijn in een uitholling op de voorste onderzijde. De voorste punt van de onderzijde van het basioccipitale draagt op de middenlijn een naar achteren uitstekend kegelvormig bultje. Het basioccipitale draagt een hoekige achterhoofdsknobbel met een afgeplatte achterzijde en onderzijde en een scherpe naar voren uitstekende beenlip die samen met het naar achteren uitstekende bultje op het voorste basioccipitale in zijaanzicht een bijna gesloten vishaakvormig profiel vormt van de achterste onderste omtrek van het basioccipitale.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]Iani is basaal in de de Rhabdodontomorpha geplaatst, volgens sommige analyses tussen Tenontosaurus en de latere Rhabdodontidae staand:
| Rhabdodontomorpha |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Zanno, Lindsay E.; Gates, Terry A.; Ayrahami, Haviv M.; Tucker, Ryan T. & Makovicky, Peter J. 2023. "An early-diverging iguanodontian (Dinosauria: Rhabdodontomorpha) from the Late Cretaceous of North America". PLoS ONE. 18(6): e0286042. DOI:10.1371/journal.pone.0286042