Funerair erfgoed
Funerair erfgoed is erfgoed dat te maken heeft met de dood en begrafenissen. Het bestaat uit zowel immaterieel als materieel erfgoed.
Immaterieel funerair erfgoed
[bewerken | brontekst bewerken]Voorbeelden van immaterieel erfgoed zijn de gebruiken en tradities met betrekking tot begraven en cremeren.
Materieel funerair erfgoed
[bewerken | brontekst bewerken]Het materieel funerair erfgoed bestaat uit onroerend en roerend erfgoed.[1]
Onroerend
[bewerken | brontekst bewerken]Tot het onroerend funerair erfgoed behoren de begraafplaatsen en hun structuur (de aanleg, padenstructuur, omheiningsmuren, poorten, lijkhuis etc.), de individuele graftekens, grafmonumenten en grafkunst, de collectieve grafpercelen, zoals de columbaria, de beplanting, zoals hagen, bomen, struiken, grafbeplantingen en de archeologische kwaliteiten van het graf en de begraafplaats.[1]
Roerend
[bewerken | brontekst bewerken]Roerend funerair erfgoed is niet plaatsgebonden. Hiertoe behoren bijvoorbeeld rouwkleding, lijkwagens, memorietafels en bidprentjes.[1]
Onderhoud materieel erfgoed
[bewerken | brontekst bewerken]Zowel in Nederland als België wordt het funerair erfgoed van overheidswege beschermd en worden instructies gegeven over de conservatie ervan.[2][3][4] Omdat een groot deel van dit erfgoed zich in het openbaar domein bevindt, valt een grote verantwoordelijkheid vaak bij de plaatselijke besturen,[5] die het concessiebeheer uitwerken.[4] Het onderhoud omvat:
- de begraafplaatsen
- bronzen monumenten
- funderingsmetselwerk en grafkelders
- geglazuurd aardewerk
- gietijzeren en smeedijzeren elementen
- graftekens
- groene zones
- maatregelen tegen bodemerosie
- onderhoud van natuursteen: arduin, graniet, marmer
Funerair Erfgoed in België
[bewerken | brontekst bewerken]In België zijn er verschillende begraafplaatsen bekend om hun waardevol funerair erfgoed, sommige begraafplaatsen hebben zones die beschermd zijn. In 2023 werden alle militaire begraafplaatsen van de 1e wereldoorlog door UNESCO opgenomen in de lijst van werelderfgoed omwille van hun uitzonderlijke waarde.[6]
Brussel
[bewerken | brontekst bewerken]- 1866: Begraafplaats van Dieweg
- 1877: Begraafplaats van Elsene
- 1895: Begraafplaats van Sint-Gillis
- Begraafplaats van Sint-Joost-ten-Node
- Kerkhof van Laken, met beeldhouwerk door steenhouwer Ernest Salu.
Vlaanderen
[bewerken | brontekst bewerken]Chronologische lijst van enkele begraafplaatsen.
- 1807: Oud Kerkhof, Hasselt
- 1847: Campo Santo, Sint-Amandsberg
- 1862: Westerbegraafplaats, Gent.
- 1879: Parkbegraafplaats Tereken, Sint-Niklaas.
- 1883: Begraafplaats van Dendermonde
- 1914: Deutscher Soldatenfriedhof Vladslo, Vladslo
- 1921: Schoonselhof, Antwerpen
afzonderlijke graftekens:
Wallonië
[bewerken | brontekst bewerken]Funerair Erfgoed in Nederland
[bewerken | brontekst bewerken]Nederland telt meer dan 4.000 begraafplaatsen, waarvan sommige al vanaf de middeleeuwen in gebruik zijn. De grootte varieert van slechts een paar vierkante meter tot meer dan 30 hectare.
Zo’n 1.300 objecten op 550 begraafplaatsen zijn beschermd door de rijksoverheid. Ook gemeenten beschermen steeds vaker begraafplaatsen en grafmonumenten. In totaal is bijna een kwart van de begraafplaatsen in Nederland deels of geheel beschermd.[7]
- Grafkapel van de familie Mutsaerts
- Praalgraf van Willem van Oranje
- Grafmonument van de familie Van der Aa
Funerair erfgoed in Frankrijk
[bewerken | brontekst bewerken]Parijs
[bewerken | brontekst bewerken]In Parijs zijn verschillende begraafplaatsen zeer vermaard voor hun grote hoeveelheid waardevol erfgoed.
- begraafplaats van Père-Lachaise
- Cimetière du Montparnasse
- Cimetière de Montmartre
- Koninklijke begraafplaats van Saint-Denis
Funerair erfgoed in Spanje
[bewerken | brontekst bewerken]Madrid
[bewerken | brontekst bewerken]- begraafplaats van San Isidro
- Koninklijke grafkelder van het Escorial
Funerair erfgoed in Italië
[bewerken | brontekst bewerken]Genua
[bewerken | brontekst bewerken]Funerair erfgoed in Engeland
[bewerken | brontekst bewerken]Londen
[bewerken | brontekst bewerken]"The Magnificent Seven" zijn zeven victoriaanse begraafplaatsen die bekend zijn door onder andere hun architectuur.[8]
- Abney Park Cemetery
- Brompton Cemetery
- Highgate Cemetery
- Kensal Green Cemetery
- Nunhead Cemetery
- Tower Hamlets Cemetery
- West Norwood Cemetery
Bronnen
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ a b c Help, ik heb een kerkhof. Handleiding onroerend erfgoed. Geraadpleegd op 30 september 2023.
- ↑ Funerair erfgoed. Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (23 augustus 2019). Geraadpleegd op 30 september 2023.
- ↑ Handleiding over funerair erfgoed: een waardevol onderdeel van je begraafplaatsbeheer. www.onroerenderfgoed.be. Geraadpleegd op 30 september 2023.
- ↑ a b Funerair erfgoed. Monumentenwacht. Geraadpleegd op 30 september 2023.
- ↑ Funerair erfgoed. Regionale Landschappen. Geraadpleegd op 30 september 2023.
- ↑ https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/09/19/unesco-wo-i/
- ↑ Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Funerair erfgoed - Begraafplaatsen en grafmonumenten - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. www.cultureelerfgoed.nl (23 augustus 2019). Geraadpleegd op 18 december 2023.
- ↑ https://www.lnhs.org.uk/index.php/resources/locations/8-locations/554-the-magnificent-seven