Befana
La Befana is een figuur uit de Italiaanse folklore. Ze brengt cadeautjes naar kinderen in Italië. Ze brengt de cadeautjes rond op 6 januari (Driekoningen), op een vergelijkbare manier als Sinterklaas en Piet of de Kerstman.
La Befana wordt gezien als een kerstheks of demon uit het volksgeloof, maar wordt tegenwoordig ook gezien als goede fee. Ze heeft veel overeenkomsten met Perchta en Vrouw Holle.
Goede kinderen krijgen snoep en stoute kinderen steenkool of donker snoep. Voordat ze gaat, veegt ze de vloer. Er wordt een glas wijn en een schaal met voedsel voor haar neer gezet.
Meestal wordt ze geportretteerd als een oude vrouw op een bezemsteel. Ze draagt een sjaal en is met roet bedekt, omdat ze door de schoorsteen naar binnen komt. Ze lacht meestal en draagt een zak of mand met snoep en cadeautjes. Iedereen die La Befana ziet, krijgt een klap met haar bezemsteel omdat ze niet gezien wil worden.
Legende
[bewerken | brontekst bewerken]Volgens de legende is La Befana benaderd door de drie wijzen, een paar dagen voordat Jezus Christus geboren werd. Ze vroegen naar de route, maar deze wist zij ook niet. 's Nachts bleven de mannen slapen en ze vroegen haar om mee te gaan op hun reis. Ze sloeg dit aanbod af, maar bedacht zich later en ging op zoek. Maar ze kon de drie wijzen en Christus niet vinden en zoekt nu nog altijd. Alle goede kinderen krijgen op 6 januari snoep en de stoute kinderen krijgen kool of zakjes as van haar.
Een andere legende vertelt dat La Befana een gewone vrouw was, die erg van haar kind hield. Haar zoon ging dood en ze werd gek van verdriet. Toen ze hoorde over de geboorte van Christus, ging ze naar hem toe in de waan dat het haar eigen zoon was. Ze ontmoet Jezus en geeft hem cadeautjes. De kleine Jezus is er blij mee en geeft een cadeau terug: La Befana wordt de moeder van alle kinderen in Italië.
Gedicht
[bewerken | brontekst bewerken]- La Befana vien di notte
- Con le scarpe tutte rotte
- Col vestito alla romana
- Viva, Viva La Befana!
De Nederlandse vertaling is:
- La Befana komt bij nacht
- Met haar schoenen versleten en verscheurd
- Ze komt gekleed op Romeinse manier
- Lang Leve La Befana!
Een ander gedicht
- Viene, viene la Befana
- Vien dai monti a notte fonda
- neve e gelo la circondan..
- neve e gelo e tramontana!
- Viene, viene la Befana
De Nederlandse vertaling is:
- Hier komt, hier komt La Befana
- Ze komt uit de bergen in de diepte van de nacht
- sneeuw en vorst (ijs) omringen haar
- sneeuw en vorst en de westenwind
- Hier komt, hier komt La Befana!
-
La Befana -
Viering van Befana -
La Befana -
La Befana in Mexico, het gebruik is meegenomen door Italiaanse immigranten (5 januari 2008) -
La Befana -
De kerstman en la Befana
Zie ook
[bewerken | brontekst bewerken]- Olentzero, wordt ook in verband gebracht met kerst, de geboorte van Jezus en de drie wijzen, komt uit de bergen en geeft ook cadeaus aan zoete of kool aan stoute kinderen.
- Esteru vergezelt de drie koningen in Cantabrië. Deze man is het hele jaar door toegewijd aan het kappen van hout, behalve met Kerstmis. In die tijd maakt hij het gedroomde speelgoed voor kinderen. Samenvallend met de beroemde Driekoningendag komt deze houthakker uit het bos naar de huizen om zijn prachtige geschenken achter te laten voor alle kleintjes. Hij wordt vergezeld door 'el burru' (de ezel).
- Baba Jaga, helpt hen die zuiver van hart zijn en eet de zielen van hen die haar onvoorbereid en met onreine geest bezoeken. Ook zij veegt grondig haar sporen uit (met een bezem van zilverberkenhout).
- In het verleden trad de Sträggele op als aankondiger van de Chlausen van het Chlausjagen. De heks was in lompen gekleed en had een pan op het hoofd. Ze dreigde om ondeugende kinderen en luie spinsters mee te nemen in haar zak.
- Grýla
- La Llorona
- El Hadjoeza
- De keukengod
