Silicaat

Silicaten zijn zouten of esters van kiezelzuur H₄SiO₄. De ionen SiO₄⁴⁻ in de zouten hebben een tetraëdrische moleculaire geometrie, of een afgeleide daarvan, met een of meer waterstofatomen. Silicaten worden als grondstof gebruikt bij de bereiding van glas. Het silicaat van calcium en natriumsilicaat worden waterglas genoemd en vinden toepassingen in de techniek.

los molecuul

rooster van SiO₂

Si₂O₇^6-

■ silicium

■ zuurstof

De esters zijn verbindingen met als algemene formule Si(OR)₄. Hierin is R een functionele groep.

Mineralogie

Silicaten vormen een belangrijke groep mineralen, die alle uit viervlakken SiO₄ zijn opgebouwd. Ze vormen bijna 95% van de aardkorst en bestaan in tal van variëteiten:

• ferromagnetische silicaten, zoals de chlorietgroep, serpentijnen, amfibolen, pyroxenen, olivijnen en granaten,
• aluminosilicaten, waarbij aluminium door silicium kan worden vervangen: veldspaten, zeolieten en mica's en
• aluminiumsilicaten: toermalijnen en granaten.

Indeling

De silicaten worden verder ingedeeld op basis van de polymerisatiegraad van het silicaat-ion in de volgende groepen:

• nesosilicaten – enkelvoudige viervlakken – [SiO₄]⁴⁻, bijvoorbeeld olivijn
• sorosilicaten – dubbele viervlakken – [Si₂O₇]⁶⁻, bijvoorbeeld epidoot
• cyclosilicaten – ringen – [Si_nO_3n]²ⁿ⁻, bijvoorbeeld de toermalijngroep
• inosilicaten met enkele ketens – [Si_nO_3n]²ⁿ⁻, bijvoorbeeld de pyroxeengroep
• inosilicaten met dubbele keten – [Si_4nO_11n]⁶ⁿ⁻, bijvoorbeeld de amfiboolgroep
• fylosilicaten – bladen – [Si_2nO_5n]²ⁿ⁻, bijvoorbeeld de mica's en de kleimineralen
• tectosilicaten – driedimensionaal raamwerk – [Al_xSi_yO_2(x+y)]^x−, bijvoorbeeld kwarts, veldspaten en zeolieten.

Mediabestanden

Zie de categorie Silicates van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.