Samsø
Samsø is n Deans eilaand det 15 km van t Jyllandhalfeilaand of in t Kattegat leg. t Leg in de Gemeante Samsø. t Eilaand zölf hef 4,300 (2009) inwönner dee Samsingers hett en hef n öppervlakte van 114,26 km². Deurde't önnevear in t mirre van aals leg wa't eilaand in de Vikingtied ne öntmootigeploatse. t Is nich bekaant woar n noam van t eilaand of köm.
In 1997 winn Samsø nen Deansen Stöatspries veur t gebroek van greune energie. Noe-an-n-dag köm alle elektrisiteait (100%) öp t eilaand van weendenergie.
Algemeane informoasie
[bewark | bronkode bewarken]t Eilaand is onmeunig bekaant biej Fraansn, Kumriërs en Iern veur de möglikheaid d'r in juni en juli earebeazn te gaddern. In Deanemarkn zölf is t eilaand veuraal bekaant veur de tuffeleugste. t Earste poar kiloos van disse tuffeln könt priezn töt €130,- kriegn en stoat bekaant as ne grötte delikatesse.
t Dorp Ballen en zin straand beent good biej de bezeukers.
Öp t eilaand rid nen bus den oawer t hölle eilaand geet en doarbiej ok de hoawnhuuze andöt.
Biej skier wear kö'j t Helgenæshalfeilaand zeen.
t Eilaand is te verdeiln in drea stökker:
- t Noordeilaand (Nordøen)
- t Stavnsfjord (Stavns Fjorden)
- t Zuudeilaand (Sydøen).
Natuur
[bewark | bronkode bewarken]
t Eilaand hef völle natuurskierheaid. t Noordlikste peunt is Issehoved, woar veur de bezeukers nen "tak" van Skagen te zeen is. Møgelskår en Ballebjerg beent heuwelachtige gebeedn vanwoar iej gemaklik noar t straand an n sea goan könt. Vearder beent d'r goode straandn oawer t hölle eilaand hen.
t Besserreef is lös veur t pebliek behalwe tiejdns de vöggelbroodtied. t Is n reef det biejnoa 7 km van t eilaand of n sea in geet.
Öp t Zuudeilaand he'j t Brattingsborgbos (Brattingsborg Skov), woar iej zoo wal könt waandeln as riejdn.
Greune energie
[bewark | bronkode bewarken]In 1997 winn Samsø n pries veur de grötste greune-energiesoamnleawing van Deanemarkn. To was Samsø nog höllemoal ofhaanklik van t verbraandn van kool en olie, dee van t västelaand an-veurd wörn mösn.
D'r is n weendmöllepark in sea det oet 10 weendmölle besteet (soamn met de weendmölle öp t västelaand van t eilaand zölf mak det 21 weendmölle in totoal) det deur de eilaanders zölf biej mekoar spöard is. Ok verwarmt de menskn van Samsø öare huuze met stro in n sentroal verwarmigessysteem en riejdt zee öp biobraandstöf den zee ok zölf greujt. Noe-an-n-dag köm 100% van de energie van weendmölle en 75% van de wärmte van woater en zönnepanealn.