Middellaanse Zee
De Middellaanse Zee is elegen tussen Zuud-Europa, West-Azië en Noord-Afrika. 't Gebied is 3.850 km lange en hef een gemiddelde breedte van 600 km, de gemiddelde diepte van de zee is ongeveer 1430 m. De totale oppervlakte van de zee is ongeveer 2 miljoen km².
Geografie
[bewark | bronkode bewarken]De Middellaanse Zee vormp de grens tussen Europa en Afrika en gedeeltelijk oek dee tussen Europa en Azië. 't Is via de Straote van Gibraltar (tussen Spanje en Marokko) verbunnen mit de Atlantische Oceaan en via de Bosporus mit de Zwarte Zee, dee volgens sommigen opvattingen (mar neet volgens 't dagelijkse spraakgebruuk) oek tot de Middellaanse Zee beheurt. De verbiending mit de Rooie Zee is een kunsmaotige en verloop via 't Suezkenaal in Egypte.
Tot de Middellaanse Zee beheuren oek de Adriatische Zee in 't osen van Italië, de Egeïsche Zee tussen Griekenlaand en Aziatisch Turkije, de Ionische Zee tussen Italië en Griekenlaand, de Tyrreense Zee in 't wessen van Italië, de Ligurische Zee in 't noorden van Corsica en de Levantiense Zee in 't osen van Cyprus.
Eilanen
[bewark | bronkode bewarken]De belangriekste eilanen elegen in de Middellaanse Zee bin:
- in 't wessen: de Balearen mit Mallorca, Minorca, Ibiza en 't onbewoende eilaandjen Illes Medes veur de kus van de Costa Brava.
- centraal: Corsica, Sardinië, Sicilië, Malta en Djerba
- in 't osen; Kreta, Rodos en Cyprus
Lanen
[bewark | bronkode bewarken]Lanen dee an de Middellaanse Zee liggen bin:
- in 't noordwesten en noorden: Spanje, Frankriek, Monaco, Italië, Slovenië, Krowatië, Bosnië-Herzegovina, Servië, Montenegro, Albanië en Griekenlaand
- in 't noordosen en osen: Turkije, Syrië, Libanon en Israël
- an de zuudkaante: Egypte, Libië, Tunesië, Algerije en Marokko
- eilaandstaoten: Malta en Cyprus
Revieren
[bewark | bronkode bewarken]De Niel is vereweg de grootste revier dee uutkump in de Middellaanse Zee. Alle aandere grotere revieren (langer as 400 kilemeter) dee in de Middellaanse Zee uutkoemen, ontspringen in Europa. Van west naor oost bin dat: de Ebro, de Rhône, de Tiber, de Po, de Adige (Etsch) en de Maritsa (Evros).
Middellaanse-Zeeklimaot
[bewark | bronkode bewarken]'t Middellaanse-Zeeklimaot wonnen oek wel Mediterraan klimaot eneumd. De term Middellaanse-Zeeklimaot verwies naor 't klimaot in lanen rond de Middellaanse Zee. De grote, rilletief warme, waotermassa is van grote invleud op de lanen rondumme de Middellaanse Zee. De noordelijk elegen lanen bin daordeur rilletief warm (Mediterraan klimaot), de zujelijke lanen rilletief koel. De zoemers bin warm en de wienters, waorin de meeste regen vuilt, bin zach. 't Mediterraan klimaot maak onderdeel uut van 't subtropische klimaotgebied.