Igor' Stravinskij

Igor' Stravinskij
Ħajja
Twelid	Lomonosov (en) u San Pietruburgu, 17 Ġunju 1882, 1882, 5 Ġunju 1882 (in Julian calendar)
Nazzjonalità	Franza; Imperu Russu; Stati Uniti tal-Amerka; Żvizzera
Residenza	Pariġi; Pariġi; Biarritz (en) ; Nizza; Belt ta' New York; Belt ta' New York; Voreppe (en) ; West Hollywood (en) ; San Pietruburgu; Morges District (en) ; Żvizzera; Ruma
Mewt	Belt ta' New York, 6 April 1971
Post tad-dfin	Ċimiterju ta' San Mikiel
Kawża tal-mewt	kawżi naturali (attakk tal-qalb)
Familja
Missier	Fyodor Stravinsky
Konjuga/i	Yekaterina Nosenko (en) (11 Jannar 1906 (Julian) - 2 Marzu 1939); Vera de Bosset (en) (9 Marzu 1940 - 6 April 1971)
Ulied	uri Soulima Stravinsky (en) ; Théodore Strawinsky (en) ;
Aħwa	uri Yury Stravinsky (en) ;
Tribù	Q63440281
Edukazzjoni
Alma mater	The Second Saint Petersburg Gymnasium (en) ; Università Statali ta' San Pietruburgu ; (1901 - : liġi
Lingwi	Russu; Franċiż; Ingliż
Għalliema	Nikolai Rimsky-Korsakov (en) ; Wassili Kalafati (en)
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	kompożitur; surmast tal-orkestra; pjanist; librettist
Xogħlijiet importanti	The Rite of Spring (en) ; Movements for Piano and Orchestra (en) ; Symphony in E-flat (en) ; Scherzo fantastique (en) ; Petrushka (en) ; The Firebird (en)
Premjijiet	List Grammy Lifetime Achievement Award (1987) ; Léonie Sonning Music Prize (1959) ; Grammy Award for Best Contemporary Classical Composition (1962) : The Flood (en) ; Grammy Award for Best Orchestral Performance (1962) ; Grammy Award for Best Contemporary Classical Composition (1961) ; Grammy Award for Best Classical Album (1961) ; Grammy Award for Best Orchestral Performance (1967) ; Grammy Hall of Fame (1999) ; Grammy Lifetime Achievement Award (1986) ; Grammy Lifetime Achievement Award (1986) ; Royal Philharmonic Society Gold Medal (1954) ; Wihuri Sibelius Prize (1963) ; Commander of the Military Order of Saint James of the Sword ; star on Hollywood Walk of Fame ; Honorary Member of the International Society for Contemporary Music ;
Sħubija	American Academy of Arts and Letters (en) ; Akkademja Amerikana tal-Arti u tax-Xjenzi; Akkademja Bavarjana tal-Belle Arti; L-Akkademja Żvediża tal-Mużika
Moviment artistiku	opra; sinfonija; musica da camera; mużika klassika tas-seklu 20
Strument/i tal-mużika	pjanu
Tikketta tar-reġistrazzjoni	RCA Victor; Columbia Records; CBS (en)

Igor' Fëdorovič Stravinskij^[1] bir-Russu: Игорь Фёдорович Стравинский, (17 ta' Ġunju 1882 – 6 ta' April 1971) kien kompożitur, mużiċista, pjanista u surmast tal-orkestra Russu. Huwa meqjus bħala wieħed mill-iktar kompożituri importanti u influwenti tas-seklu għoxrin.

Il-karriera kompożizzjonali ta' Stravinskij kienet magħrufa għad-diversitá stilistika tagħha. Kiseb fama internazzjonali permezz ta' tlett balletti kummissjonati mill-impreżarju Sergej Djagilev, mtellgħa f'Pariġi mill-Ballets Russes. Dawn kienu L-Għasfur tan-Nar (1910), Petruška (1911) u Il-Konsagrazzjoni tar-Rebbiegħa (1913). L-aħħar waħda minn dawn ittrasformat kif il-kompożituri, li kienu jaħdmu fuq stil kanoniku, kienu jħarsu lejn l-istruttura ritmika. Kienet responsabbli wkoll għar-reputazzjoni twila li tat lil Stravinskij bħala rivoluzjonarju li wessa' l-fruntieri tad-disinn mużikali. Fl-1920 wara l-"Perijodu Russu" kellu perijodu fejn irritorna għall-mużika neoklassika. Ix-xogħlijiet ta' dan iż-żmien kellhom it-tendenza li jerġgħu jużaw forom tradizzjonali (concerto grosso, fuga u sinfonija). Ħafna drabi kienu omaġġ lill-mużika tal-kompożituri kbar ta qablu bħal Johann Sebastian Bach u Čajkovskij. Fil-ħamsinijiet, Stravinskij beda jirritorna ghall-prinċipji li kien uża fil-kompożizzjonijiet tal-bidu fosthom: l-enerġija ritmika, il-kostruzzjoni ta' idejat melodiċi mtawla minn ċelluli ta' żewġ jew tliet noti u l-importanza għall-kjarezza tal-forma, l-istrumentazzjoni u tal-enunċjazzjoni.

Ħajja u Karriera

It-tfulija fl-imperu Russu

Stravinskij twieled fis-17 ta' Ġunju 1882 f'Oranienbaum (illum Lomonosov), subborg ta' San Pietruburgu, il-belt kapitali imperjali Russa^[2] u trabba Pietruburgu. ^[3] Il-ġenituri tieghu kienu Fëdor Ignat'evič Stravinskij, kantant baxx fit-teatru Mariinskij f'San Pietruburgu, u Anna (imwielda Kholodovsky).^[4] Missieru kien ġej minn razza nobbli pollakka magħrufa bħala l-familja Strawiński bl-istemma eraldika ta' Sulima.^[5]^[6] Kien jiddeskrivi l-ħajja tal-iskola bħala waħda solitarja u iktar tard f'ħajtu stqarr li "qatt ma sibt lil xi hadd li kien miġbud lejja".^[7] Stravinskij jmur għall-lezzjonijiet tal-pjanu minn mindu kien żgħir u fl-istess ħin kien jistudja t-teorija u jipprova jikkomponi. Fl-1890, ra rappreżentazzjoni tal-ballett ta' Čaikovskij: 'Is-Sbejħa Rieqda' fit-teatru Mariinski. Ta' ħmistax-il sena, rnexxielu jitgħallem il-kunċert għal pjanu u orkestra nru 1 fis-Sol minuri ta' Felix Mendelssohn u għamel riduzzjoni għall-pjanu ta' kwartett għall-arki ta' Glazunov, li jgħidu li kien iqis lil Stravinskij bla talent mużikali u ma kellux opinjoni tajba tal-ħila tiegħu.^[8]

Minkejja l-entużjażmu tiegħu għall-mużika, il-ġenituri riduh jistudja l-liġi. Stravinsky inkiteb fl-Università ta'bSan Pietruburgu fl-1901, iżda matul dawn l-erba' snin ta’ studju, attenda inqas minn ħamsin lezzjoni. Fis-sajf tal-1902 Stravinsky għex għand il-kompożitur Nikolaj Rimskij-Korsakov u l-familja tiegħu fil-belt Ġermaniża ta' Heidelberg. Rimsky-Korsakov, forsi l-kompożitur Russu l-iktar mfittex ta' dak iż-żmien, suġġerixxa lil Stravinsky li ma jidħolx fil-konservatorju ta' San Pietruburgu, u minflok jibda jistudja l-kompożizzjoni billi jieħu l-lezzjonijiet privati miegħu. Missier Stravinsky miet dik is-sena stess b’kanċer, fiż-żmien meta ibnu kien diġà beda jiddedika aktar ħin fuq l-istudju mużikali milli fuq il-liġi. Fl-1905 l-università għalqet xagħrejn minħabba l-konsegwenzi tal-"Ħadd imdemmi". Stravinsky ma tħalliex jagħmel l-aħħar eżamijiet tal-liġi iżda aktar tard ingħata diploma ta' nofs kors f'April tal-1906 . B'hekk beda jikkonċentra iżjed fuq l-istudju tal-mużika u fl-1905, beda jattendi darbtejn fil-ġimgħa lezzjonijiet privati ta’ Rimskij-Korsakov, li sar iqisu bħala t-tieni missier. Dawn il-lezzjonijiet komplew sal-mewt ta’ Rimskij-Korsakov fl-1908.

Fl-1905 tgħarras lil kuġintu, Yekaterina Gavrilovna Nosenko (imsejħa "Katya"), li kien ilu jaf minn tfulitu. Minkejja l-oppożizzjoni tal-Knisja Ortodossa għaż-żwieġ bejn kuġini, il-koppja żżewġet fit-23 ta’ Jannar 1906: l-ewwel żewġ ulied, Fyodor (Theodore) u Ludmila, twieldu fl-1907 u 1908 rispettivament.

Fi Frar tal-1909, żewġ xogħlijiet orkestrali: lis-‘Scherzo Fantastique’ u il-‘Feu d'artifice’ (Logħob Tan-Nar), ittellgħu f’kunċert f’San Pietruburgu fejn kien hemm ukoll l-impreżarju Sergei Djagilev, li dak iż-żmien kien involut fl-ippjanar tar-rappreżentazzjoni tal-opera u l-ballett Russi f'Pariġi. Djagilev baqa' tant impressjonat li ddeċieda li jikkummissjona 'l Stravinsky sabiex iwettaq xi orkestrazzjonijiet u mbaghad biex jikkomponi ballett sħiħ "L-Għasfur tan-Nar".

Kompożizzjonijiet

Balletti

L-għasfur tan-nar (1910)
Petruška (1911)
Il-konsagrazzjoni tar-rebbiegħa (1913)
Renard (balletto)|Renard (1916)
Pulcinella (balletto)|Pulcinella (1920)
Les Noces (1923)
Apollon musagète (1928)
Le baiser de la fée (1928)
Jeu de cartes (1936)
Orpheus (1947)
Agon (1957)

Opra/Teatru

Le rossignol (1914)
Burleske għal 4 pantomimi u orkestra da camera (1916)
Histoire du soldat (1918)
Mavra (1922)
Oedipus rex (1927)
Perséphone (1933)
Babel (1944)
The Rake's Progress (1951)
The Flood (1962)

Musica da camera

Tliet biċċiet għall-klarinett (1919)
Ottetto (1923)
Settimino (1953)
Monumentum pro Gesualdo di Venosa ad CD Annum, 3 madrigali rikomposti għall-istrumenti (1960)
Tliet biċċiet għal kwartett
Concertino għal kwartett tal-arki
Concertino għal 12-il strument
Ragtime
Pastorali għal 5 strumenti
Histoire du Soldat suite għal klarinett, vjolin u pjanu
Epitaffju għal klarinett, flawt u arpa (1964) fl-i Stadttheater ta' Donaueschingen dirett minn Pierre Boulez
Żewġ konċertanti għal vjolin u pianu

Mużika korali

Le Roi des étoiles per coro maschile e orchestra (1912)
Pater Noster (1926)
Symphonie de psaumes (1930)
Quddiesa (1948)
Cantata għal sopran, tenur, vuċijiet femminili, 2 flawti, oboe, corno inglese, vjolinċell (1953-1954)
Canticum Sacrum (1955)
Threni (1958)
A Sermon, a Narrative and a Prayer (1961)
Abramo e Isacco (1963)
Introitus (1965)
Requiem Canticles (1966)

Kompożizzjonijiet għall-orkestra

Sinfonia fil-Mi bemoll maġġuri op. 1 (1907)
Scherzo fantastique op. 3 (1908)
Feu d'artifice op. 4 (1908)
Le Chant du rossignol (1917)
Ragtime (1918)
Sinfoniji għal istrumenti tan-nifs (1920)
Kunċert għall-vjolin fir-Re (1931)
Kunċert fil-Mi (Dumbarton Oaks) għal orkestra da camera (1938)
Sinfonija fid-Do (Stravinskij) (1940)
Four Norwegian Moods (1942)
Ode (1943)

Ebony Concerto (1945)
Varjazzjonijiet (1963-1964)

Kompożizzjonijiet għall-pjanu

Tarantella (1898)
Scherzo (1902)
Sonata fil-Fa djesis minuri (1904)
Piano Rag Music (1919)
Sonata (1924)
Capriccio għal pjanu u orkestra (1929)
Tango għal pjanu (1940)
Movimenti għal pjanu u orkestra (1958–1959)
Circus Polka (1942)

Kompożizzjonijet vokali da camera

Sħab tal-maltemp, romanza għal vuċi u pjanu (1902)
Il-fungi jmorru għall-gwerra, għal baxx u pjanu (1904)
Pastorale, għal vuċi u pjanu (1907)
Deux poèmes de Paul Verlaine, għal baritonu u pjanu (1910)
Żewġ poeżiji ta' Konstantin Bal'mont, għal sopran, tenur u pjanu (1911)
Three Songs from William Shakespeare, għal mezzosopran, flawt, klarinett u vjola (1953)
Four Songs, għal vuċi u ensembe strumentali (1954)
In Memoriam Dylan Thomas, għal tenur, kwartett ta' arki u erba' trumbuni (1954)
Elegy for J.F.K., għal baritonu jew mezzosopran u tliet klarinetti (1964)
The Owl and the Pussy Cat, għal vuċi u pjanu (1966)

Noti u referenzi

^ Billi hemm ħafna verżjonijiet tat-trasliterazzjoni mir-Russu ta' dan l-isem: Stravinski, Strawinsky jew Stravinskii, qegħdin nużaw it-trasliterazzjoni xjentifika (International Scholarly System). F'din il-paġna nużaw din it-trasliterazzjoni għall-ismijiet Russi kollha.
^ Greene 1985, p. 1101.
^ White 1979, p. 4.
^ Walsh 2001.
^ Pisalnik, Andrzej: Polski pomnik za cerkiewnym murem at Rzeczpospolita, 10 November 2012.
^ Walsh, Stephen, Stravinsky: A Creative Spring (excerpt), www.nytimes.com. Retrieved 10 August 2013.
^ Stravinsky 1962, p. 8.
^ Dubal 2001, p. 564.

[1] Billi hemm ħafna verżjonijiet tat-trasliterazzjoni mir-Russu ta' dan l-isem: Stravinski, Strawinsky jew Stravinskii, qegħdin nużaw it-trasliterazzjoni xjentifika (International Scholarly System). F'din il-paġna nużaw din it-trasliterazzjoni għall-ismijiet Russi kollha.

[2] Greene 1985, p. 1101.

[3] White 1979, p. 4.

[Walsh_2001-4] Walsh 2001.

[5] Pisalnik, Andrzej: Polski pomnik za cerkiewnym murem at Rzeczpospolita, 10 November 2012.

[6] Walsh, Stephen, Stravinsky: A Creative Spring (excerpt), www.nytimes.com. Retrieved 10 August 2013.

[7] Stravinsky 1962, p. 8.

[8] Dubal 2001, p. 564.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]