Lihat sumber bagi Konsonan

'''Konsonan''' ialah bunyi yang dihasilkan dengan menyekat arus pernafasan menggunakan organ-organ pertuturan. Lawan bagi konsonan ialah [[vokal]].

Dalam [[abjad Rumi]], terdapat 21 huruf yang mewakili konsonan, iaitu [[B]], [[C]], [[D]], [[F]], [[G]], [[H]], [[J]], [[K]], [[L]], [[M]], [[N]], [[P]], [[Q]], [[R]], [[S]], [[T]], [[V]], [[W]], [[X]], [[Y]], dan [[Z]]. Walau bagaimanapun, abjad Rumi tidak boleh mewakili segala konsonan-konsonan dalam semua bahasa pertuturan di dunia. Satu daripada piawaian yangdiusahakan oleh para ahli linguistik untuk melambangkan semua bunyi pertuturan di dunia ialah [[Abjad Fonetik Antarabangsa]]. Contohnya, huruf [[theta|θ]] digunakan untuk mewakili huruf [[sa]] (ث) dalam [[bahasa Arab]].

== Asal-usul istilah ==
Perkataan ''consonant'' berasal dari kata dasar tak langsung [[Latin]] ''cōnsonant-,'' dari ''cōnsonāns (littera)'' "(huruf) berbunyi bersama", iaitu [[terjemahan pinjaman]] dari bahasa Yunani, iaitu {{lang|grc|σύμφωνον}} ''sýmphōnon.''<ref>Robert K. Barnhart, ''ed.'', ''Chambers Dictionary of Etymology'', dahulunya diterbitkan sebagai ''The Barnhart Dictionary of Etymology'', ©1988 The H.W. Wilson Company; Edinburgh, dicetak semula 2001: Chambers Harrap Publishers Ltd., p. 210.</ref> Seperti yang pernah ditanggap oleh ilmuwan [[Plato]],<ref>Plato, ''Cratylus'' 424 C; ''Theaetetus'' 203 B.</ref> ''sýmphōna'' merupakan [[konsonan hentian]], dihuraikan sebagai "tidak boleh disebut bunyi vokal bersebelahan".<ref>R.H. Robins, ''A Short History of Linguistics'', 2nd Ed.; ©1967 R.H. Robins, ©1979 Longman Group Ltd.; paper edition, 5th printing 1985, p. 23.</ref> Justeru, istilah ini tidak meliputi [[konsonan malar]] yang boleh disebut tanpa vokal dalam sebilangan kecil bahasa, contohnya di akhir perkataan ''bott'''le''''' dan ''butt'''on''''' dalam bahasa Inggeris. (Huruf vokal terakhir ''e'' dan ''o'' dalam perkataan tersebut sekadar hasil ejaan; Plato memaksudkan sebutannya.)

Walau bagaimanapun, konsepsi konsonan asal Plato pun tidak memadai untuk menghuraikan [[Bahasa semula jadi|bahasa manusia]] sejagat, kerana dalam sebilangan bahasa, misalnya [[bahasa-bahasa Salish]], konsonan hentian juga disebut tanpa vokal bersebelahan, apatah lagi konsepsi konsonan masa kini tidak memerlukan penyebutan bersama vokal. Konsonan itu bererti bukan vokal dan tidak diikuti oleh mana-mana vokal.

== Ciri-ciri konsonan ==
Setiap konsonan boleh dibezakan mengikut ''sifat'':<ref name=SOWL/>
* [[Cara artikulasi]] ialah cara konsonan dibunyikan, seperti [[Konsonan sengau|sengau]] (melalui hidung), [[Konsonan hentian|hentian]] (menghalang udara sepenuhnya), atau [[malaran tak bergeser]] (seakan-akan vokal). 
* [[Daerah artikulasi]] ialah anggota saluran suara yang berlakunya gangguan konsonan, yang mana terlibatnya organ-organ pertuturan, termasuk [[Konsonan dwibibir|dwibibir]] (kedua-dua bibir), [[Konsonan gusi|gusi]] (lidah menyentuh rabung gusi), dan [[Konsonan velar|velar]] (lidah menyentuh lelangit lembut). Selain itu, terdapat juga penyempitan di satu anggota serentak dengan gangguan di anggota lain, seperti [[pempalatalan]] atau [[pemfarinksan]].
* [[Pembunyian]] konsonan ialah cara [[pita suara]] bergetar ketika penyebutan. Apabila pita suara bergetar sepenuhnya, maka konsona itu [[Konsonan bersuara|bersuara]]; jika langsung tidak bergetar, maka konsonannya [[Konsonan tak bersuara|tak bersuara]].
* [[Masa mula suara]] (''voice onset time'') menandakan pemasaan pembunyian, seperti [[Penghembusan (fonetik)|penghembusan]].
* [[Mekanisme arus udara]] ialah cara udara dikuasakan melalui saluran suara. Kebanyakan bahasa hanya ada konsonan [[egresif pulmonik]] yang menggerakan paru-paru dan diafragma, tetapi [[ejektif]], [[Konsona klik|klik]] dan [[implosif]] menggunakan mekanisme berbeza.
* [[Pemanjangan (fonetik)|Kepanjangan]] ialah berapa lama gangguan konsonan itu. Contohnya, "massa" {{IPA|[masːa]}} berbanding dengan "masa" {{IPA|[masa]}}. Kebanyakan bahasa ada dua kepanjangan konsonan, iaitu "tunggal" dan "panjang" (atau geminat). [[Bahasa Estonia]] dan sesetengah [[bahasa-bahasa Sami]] pula ada tiga kepanjangan fonemik, iaitu: pendek, panjang, dan amat panjang, cuma perbezaan antara sederhana dan amat panjang merangkumi ciri-ciri suprasegmental.

Adakalanya, sesetengah pasangan konsonan tak bersuara-bersuara ''p::b'', ''t::d'' dipanggil [[fortis dan lenis]], tetapi sebenarnya dibezakan secara [[fonologi]] dan bukannya fonetik.

== Rujukan ==
{{reflist}}

== Pautan luar ==
* [http://www.chass.utoronto.ca/~danhall/phonetics/sammy.html interactive manner and place of articulation]

{{Konsonan}}

[[Kategori:Konsonan| ]]