Жан Батист Жозеф Фурье

Жозеф Фурье (Франц: Joseph Fourier)
Жан Батист Жозеф Фурье
Төрсөн огноо	1768.03.21 Франц, Ён, Окзэр
Нас барсан огноо	1830.05.16 Франц, Парис
Оршин суугаа улс	Франц
Үндэс	Франц
Салбар	математикч, физикч, түүхч
Байгууллага	Экол Нормал Экол Политехник
Төгссөн сургууль	Экол Нормал
Эрдмийн ажлын зөвлөх	Жозэф Лагранж
Эрдэмтэн шавь нар	Густав Дирихлэт Жованни Плана Клод-Луи Навьер
Алдаршсан зүйл	Фурьегийн цуврал Фурьегийн хувиралт Фурьегийн дамжуулалтын хууль

Жан-Батист Жозеф Фурье (франц. Jean-Baptiste Joseph Fourier; 1768 оны 3-р сарын 21-нд Осер хотод төрж, 1830 оны 5-р сарын 16-нд Парист нас барсан) нь Францын математикч, физикч бөгөөд Фурьегийн цувралыг судалж эхэлж, тэдгээрийг дулаан дамжуулалтын асуудалд хэрэглэснээрээ хамгийн алдартай. Фурьегийн хувиралт ба Фурьегийн дулаан дамжуулалтын хуулийг түүний нэрээр нэрлэсэн. Фурье мөн хүлэмжийн нөлөөллийг анх нээсэн гэж үздэг.

Намтар

Жан-Батист Жозеф Фурье нь 15 хүүхэдтэй оёдолчин Жозеф Фурье-гийн 12 дахь хүү болж төржээ. Эцэг нь Лотаринги мужийн жижиг худалдаачны гэр бүлээс гаралтай байжээ. Түүний 9 настай байхад эх Эдмэ (Edmée) болон эцэг хоёр нь 1777 онд нас барж бүтэн өнчин хоцоржээ.

Жозеф хүү 13 настайдаа математикт сонирхолтой болж, 14 настайдаа Безу-гийн зохиосон зургаан боть "математикийн хичээл"-г эзэмшсэн байна. Үүний зэрэгцээ тэрээр шөнийн цагаар лаа цуглуулж гэрэлд нь хичээл хийдэг байжээ. 1782-1783 онд Фурье риторик, математик, механик, дууны хичээл зэргээр олон шагнал хүртсэн байна.

17 настайдаа тэрээр цэргийн мэргэжлийг мөрөөдөж, их буучин эсвэл цэргийн инженер болохыг хүсдэг байв. Сургуулийн багш, байцаагч нарын дэмжлэг үзүүлсэн боловч Фурье-гийн гарал үүсэл муу байсан тул түүнд татгалзсан хариу авч сүмд ажилд оржээ.

1788 онд тэрээр францын математикч Жан-Этьен Монтюкла руу алгебрийн талаархи нийтлэлээ илгээсэн боловч хариу аваагүй байна. Фурье 1789 онд сүм хийдээс гарч нийслэл рүү явжээ. Парист ирээд Хааны Шинжлэх Ухааны Академид Ж.Фурье ямар ч зэрэгтэй тэгшитгэлийн тоон шийдлийн тухай илтгэлээ тавьжээ.

Лавлах материал

• Fourier, Joseph. (1822). Theorie Analytique de la Chaleur. Firmin Didot (дахин гаргасан Кэмбрижийн их сургуулийн хэвлэл, 2009; ISBN 978-1-108-00180-9)
• Fourier, Joseph. (1878). The Analytical Theory of Heat. Cambridge University Press (дахин гаргасан Кэмбрижийн их сургуулийн хэвлэл, 2009; ISBN 978-1-108-00178-6)
• Fourier, J.-B.-J. Mémoires de l'Académie Royale des Sciences de l'Institut de France VII. 570–604 (1827) (greenhouse effect essay)
• The Project Gutenberg EBook of Biographies of Distinguished Scientific Men by François Arago
• Fourier, J. Éloge historique de Sir William Herschel, prononcé dans la séance publique de l'Académie royale des sciences le 7 Juin, 1824. Historie de l'Académie Royale des Sciences de l'Institut de France, tome vi., année 1823, p. lxi.[Pg 227]

Цахим холбоос

 Commons: Joseph Fourier – Викимедиа зураг, бичлэг, дууны сан

• Fourier 1827: MEMOIRE sur les températures du globe terrestre et des espaces planétaires
• Université Joseph Fourier, Grenoble, France