Скакулци
| Скакулци Период: Доцен Перм - денес | |
|---|---|
| |
| Romalea microptera. | |
| Научна класификација | |
| Царство: | Animalia |
| Колено: | Arthropoda |
| Потколено: | Hexapoda |
| Класа: | Insecta |
| Ред: | Orthoptera |
| Подред: | Caelifera Ander, 1939 |
| Натсемејства | |
Скакулците (научно: подред Caelifera) се група инсекти од редот правокрилци. Како и со повеќето инсектски таксони, точниот број на видови не е познат, но досега се откриени и опишани околу 10 000 видови на скакулци.
Општи одлики
[уреди | уреди извор]Големината на телото на скакулците се движи меѓу 7 и 75 mm, додека видот Tropidacris cristata може да биде и до 120 mm долг и да достигне распон на крилата до 230 mm. Речиси сите скакулци се растенојади, и тоа најмногу се исхрануваат со тревести растенија. Малиот бодликав терорист (Tetrigoidea) се фокусирал најмногу на алги и мовови.
Како и штурците, скакулците поседуваат нозе за скокање, при што задните нозе претрпеле значителна измена и прилагодба за тоа. Поради ова, двете овие групи порано биле обединети во еден ред - Saltatoria. Меѓутоа, точните односи меѓу овие две групи сè уште не се јасни.
Други одлики на скакулците се познатите кратки антени, кои се разликуваат од тие на штурците. Поседуваат сложени очи и усни делови за џвакање и гризење. Особено е развиен првиот торакален сегмент. Предните крила на животното се тесни и зацврснати и ги препокриваат поголемите задни крила при одмарање. Задните крила може да се живописно сино или црвено обоени кај некои видови. Јајцата најчесто се закопуваат во почвата, при што женката ги полага со своите силни генитални боцки. Слушните органи на скакулците се наоѓаат по страните од првиот абдоменален сегмент.
Производство на звук
[уреди | уреди извор]Мнозинството од видовите на скакулци се тивки и за време на парењето даваат визуелни сигнали, како обоените задни нозе, антени или крила. Некои видови се способни да произведат звук, особено оние од фамилијата Gomphocerinae. Врз основа на овие "песни", лесно можат да се разликуваат различните видови. Звукот најчесто се добива со удирање на задните нозе или со помош на мандибулите (како кај Calliptamus italicus). Пеењето на машките е главно наменето за препознавање на партнерот.
Скакулците како мотив во уметноста и во популарната култура
[уреди | уреди извор]- „Скакулецот и полжавот“ — кус расказ за деца на ангискиот писател Доналд Басет од 1967 година.[1]
- „Скакулец“ — песна на македонскиот поет Блаже Конески.[2]
- „Години што ги изедоа скакулците“ (српски: Године које су пијели скакавци) - трилогија на српскиот писател Борислав Пекиќ.[3]
Литература
[уреди | уреди извор]- Хеико Белман: Heuschrecken: beobachten, bestimmen, Naturbuch Verlag, 1993, ISBN 3-89440-028-5
- Heiko Bellmann: Heuschrecken. Die Stimmen von 61 heimischen Arten. CD, Amp Europe, 2004, ISBN 3-935329-48-2
- Siegfried Ingrisch, Günther Köhler: Die Heuschrecken Mitteleuropas, Westarp Wissenschaften, 1998, ISBN 3-89432-461-9
- Peter Detzel: Heuschrecken Baden-Württembergs, Ulmer Verlag, Stuttgart 1998, ISBN 3-8001-3507-8
- Josef Szij: Die Springschrecken Europas, Die Neue Brehm-Bücherei Band 652, Westarp-Wissenschaften, Hohenwarsleben 2004, ISBN 3-89432-910-6
- Хајнрих Таушер: Unsere Heuschrecken, Kosmos Franckh'sche Verlagsbuchhandlung, Stuttgart 1986, ISBN 3-440-05617-1
- Bertrand&Hannes Baur, Christian&Daniel Roesti: Die Heuschrecken der Schweiz, Haupt Verlag, Bern 2006, ISBN 3-258-07053-9
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Доналд Бисет, Разговори со еден тигар. Култура, Македонска книга, Мисла, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1993, стр. 24-25.
- ↑ Блаже Конески, Црн овен. Скопје: Арс Ламина - публикации, 2021, стр. 17.
- ↑ „Beleška o piscu“, во: Borislav Pekić, Sentimentalna povest Britanskog carstva (drugo izdanje). Novi Sad: Solaris, 2006, str. 329-330.
|