Мандаринка
| Мандаринка | |
|---|---|
| |
| Мажјак и женка мандаринки во Мартин Мер, Обединето Кралство. | |
| Научна класификација [ у ] | |
| Непознат таксон (попр): | Шумски патки |
| Вид: | Мандаринка |
| Научен назив | |
| Шумски Мандаринка (Линеј, 1758) | |
| |
| Домородниот опсег на мандаринката, и делови на нејзиниот доведен опсег каде е воспоставено со размножување.
Размножување
Домороден жител
Преселничка
Зимски посетител
Доведен жител
| |
| Синоними | |
|
Anas galericulata Линеј, 1758 | |
Мандаринката (Aix galericulata) ― вид на качувачка патка, а потекнува од источниот палеарктик. Таа е со средна големина, со 41-49 см во должина со 65-75 см распон на крилјата. Тaа е блиску сродна со северноамериканската каролинка, единствената друга припадничка на родот шумски патки (Aix). „Aix“ е старогрчки збор што Аристотел го користел за да се однесува на непозната нуркачка птица и „galericulata“ е латински за перика, потекнува од galerum, капа или покривка.[2]
Опис
[уреди | уреди извор]Возрасниот мажјак има црвен клун, голема бела полумесечина над окото и црвеникаво лице и мустаќи. Градите на машките се виолетови, со две вертикални бели шипки, а крилјата се румени, а од задната страна има две портокалови „едра“ (големи пердуви што се лепат како плови со брод). Женката е слична на женската каролинка, со бел очен прстен и рига што се враќа од окото, но е побледа подолу, има мала бела рига и блед врв на клунот.
И мажјаците и женките имаат гребен, но пурпурниот грб е поизразен кај мажјакот.
Како и многу други видови на патки, и мажот поминува низ митарее по сезоната на парење во затемнето перје. Кога е во затемнето перје, мажјакот изгледа слично на женката, но може да се разликува од неговиот светложолто-портокалов или црвен клун, недостаток на каков било гребен и помалку изразена очна рига.
Пајчињата мандаринки по изглед се скоро исти со пајчињата каролинки и се многу слични на пајчињата на дивите патки. Пајчињата може да се разликуваат од пајчињата од дива патка, бидејќи очната рига од малата мандаринка (и каролинката) застанува на окото, додека кај дивите пајчиња, таа стигнува сè до клунот.
Мутации
[уреди | уреди извор]Различни мутации на мандаринката се наоѓаат во заробеништво. Најчеста е белата мандаринка. Иако потеклото на оваа мутација е непознато, се претпоставува дека постојаното спарување на сродни птици и селективно размножување довело до рецесивни комбинации на гени, што доведувало до генетски состојби, вклучително и леуцизам.
Распределеност и живеалиште
[уреди | уреди извор]Видот некогаш бил широко распространет во источна Азија, но големиот извоз и уништувањето на неговото шумско живеалиште ги намалиле населенијата во источна Русија и во Кина на под 1.000 двојки во секоја земја; Јапонија, сепак, се смета дека сè уште има околу 5.000 двојки. Азиското население е преселничко, презимува во низинската источна Кина и јужна Јапонија.
Примероците често бегаат од збирките, а во 20 век, големо, диво население било основано во Велика Британија; во поново време, мал број се одгледуваат во Ирска, концентрирани во парковите во Даблин. Сега, околу 7.000 се во Британија со други населенија на европскиот континент, од кои најголемото е во регионот на Берлин. Изолирани насеченија постојат во САД. Градот Блек Маунтин, Северна Каролина, има ограничено население, и слободно летачко диво население од неколку стотици мандаринки постои во округот Сонома, Калифорнија. Ова население е резултат на неколку патки кои избегале од заробеништво, а потоа се размножуваат во дивината. Во 2018 година, една птица, наречена централнопаркова мандаринка, била видена во Централ Парк во Њујорк.[3]
Живеалиштата што ги претпочита во опсегот на размножување се густите, грмушести пошумени рабови на реките и езерата. Најчесто се јавува во ниски области, но може да се размножува во долини на надморска височина до 1,500 м. Во зима, таа дополнително се појавува во мочуриштата, поплавените полиња и отворените реки. Иако претпочита свежа вода, може да се види и како презимува во крајбрежните лагуни и утоки. Во воведениот европски опсег, живее во поотворено живеалиште отколку во нејзиниот домороден опсег, околу езерските рабови, потопените ливади и култивирани области со шуми во близина.
Однесување
[уреди | уреди извор]Во споредба со другите патки, мандаринките се срамежливи птици, претпочитаат да бараат покрив под дрвја, како што се надвиснати врби, и да создаваат помали јата,[4] но може да станат похрабри како резултат да станат питоми од честиот меѓуоднос со луѓето.
Размножување
[уреди | уреди извор]
Во дивината, мандаринките се размножуваат во густо пошумени области во близина на плитки езера, мочуришта или езерца. Тие се гнездат во шуплините на дрвјата близу до водата и за време на пролетта, женките несат јајца во шуплината на дрвото по парењето. Едно квачило од девет до дванаесет јајца се несе во април или мај. Иако мажјакот може да ги брани женките и неговите јајца за време на инкубацијата, тој самиот не ги инкубира јајцата и заминува пред да се изведат. Набргу по испилувањето на пајчињата, нивната мајка лета на земја и ги тера пајчињата за да скокнат од гнездото. Откако сите пајчиња ќе излезат од дрвото, тие ќе ја следат нивната мајка до блиското водно тело.
Храна и хранење
[уреди | уреди извор]
Мандаринките се хранат со плитко нуркање или одење по копно. Тие главно јадат растенија и семиња, особено плодот од бука. Видовите исто така ќе додадат полжави, инсекти и мали риби во својата исхрана. Исхраната на мандаринките се менува според годишно време; во есен и зима, тие најмногу јадат желади и житарици. На пролет, тие најмногу јадат инсекти, полжави, риби и водни растенија. Во лето, тие јадат дождовни црви, мали риби, жаби, мекотели и мали змии. Тие се хранат главно близу зори или самрак, седат во дрвјата или на земја во текот на денот.
Закани
[уреди | уреди извор]Граблиштвото кон мандаринката варира помеѓу различни делови од нејзиниот опсег. Визони, ракунолики кучиња, видри, творови, големи ушести бувови и белоушки се грабливци на мандаринката. Најголемата закана за мандаринката е губење на живеалиштата поради дрвосечачите. Ловците се закана и за мандаринката, бидејќи често тие не можат да ја препознаат мандаринката во лет и како резултат на тоа, многумина се застрелувани случајно. Мандаринките не се ловат за храна, но сепак се ловат бидејќи нивната значајна убавина е ценета.
Галерија
[уреди | уреди извор]-
Двојка мандаринки во Зоо Скопје -
Мажјак во Зоо Скопје -
Портрет на мажјак во Мартин Мер, Англија -
Патор -
Патор во затемнето перје -
Пајче -
Двојка при парење -
Опуштен мажјак
-
Јајце, збирка во Музејот Висбаден -
Мажјак во Паркот Лазјенски, Варшава -
Мажјак и женка мандаринки на гранка -
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ BirdLife International (2018). „Aix galericulata“. Црвен список на загрозени видови. 2018: e.T22680107A131911544. Посетено на 31 мај 2021.
- ↑ Jobling, James A (2010). The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. London: Christopher Helm. стр. 37, 169. ISBN 978-1-4081-2501-4.
- ↑ „Rare Mandarin Duck Makes A Splash in Central Park“ (англиски). CBS New York. 31 октомври 2018. Посетено на 31 мај 2021.
- ↑ „Mandarin duck | The Wildlife Trusts“. www.wildlifetrusts.org. Посетено на 31 мај 2021.
Дополнителна книжевност
[уреди | уреди извор]- Simko-Bednarski, Evan (2 ноември 2018). „A rare Mandarin duck is hanging out in NYC's Central Park and nobody knows how it got there“. CNN. Посетено на 31 мај 2021.