Лек
Лек[1], медикамент[2] или архаично иљач[3] — претставува производ за кој по научен пат и постапка е утврдено дека се аплицира на луѓе или животни во одредена количина и на пропишан начин, може да се употребува заради откривање, лечење на болести или за други медицински цели.
Помеѓу лекот и отровот не постои јасна ограниченост, бидејќи секоја супстанција во помала доза може да претставува лек, а во поголема доза отров. Кај многу супстанци малите дози можат да бидат поволни при лечењето на болеста, додека големи количини се токсични за организмот, а во зависност од големината на дозата може да дојде до труење и смрт. Спротивно на ова дури и јаките отрови може да бидат корисни како лекови доколку се применат во одредена доза и низ соодветни мерки на претпазливост. Затоа секој лек може да биде отров, но секој отров не мора да биде и лек.
Фармацевтска дрога, уште позната и како лек, може да се дефинира како било која хемиска супстанција, наменета за употреба во медицинска дијагноза, лекување, третман или спречување на болести.
Класификација
[уреди | уреди извор]Лековите можат да бидат класифицирани на повеќе начини, како на пример според [[хемиско својство|хемиските својства, начинот на употреба, засегнатоста од биолошкиот систем или терапевтските ефекти. Детален и широко употребуван систем за класификација е Анатомскотерпевтско хемиски систем на класификација (АТХ-систем). Светската здравствена организација чува список на неопходни лекови.
Историја
[уреди | уреди извор]Античка фармакологија
[уреди | уреди извор]Се верува дека користењето на растенија и супстанции од растенија за третирање на различни видови на болести и медицински случаи датира од праисториската медицина.
Кахунскиот гинеколошки папирус е најстариот познат медицински текст, кој датира околу 1800 година п.н.е. и претставува првото документирано користење на каков било лек. Тој и многу други медицински папируси ги опишуваат медицинските пракси на стариот Египет, како што е употребата на мед при лечење на инфекции.
Лекот како тема во уметноста и во популарната култура
[уреди | уреди извор]- „Лековита“ — песна на македонскиот поет Анте Поповски.[4]
- „Проспект“ - песна на полската поетеса Вислава Шимборска.[5]
- „Претстава со лекови“ (англиски: Medicine Show) — песна од истоимениот албум на американската рок-група Дрим синдикејт (The Dream Syndicate) од 1984 година.[6]
- „Валц на лошиот лек“ (англиски: Bad Medicine Waltz) — песна на британската рок-група Калт (The Cult) од 1984 година.[7]
- „Лек за болка“ (англиски: Cure for Pain) — песна од истоимениот албум на американската рок-група Морфин (Morphine) од 1993 година.[8]
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „лек“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „медикамент“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ „иљач“ — Дигитален речник на македонскиот јазик
- ↑ Анте Поповски, Дрво што крвави. Скопје: Детска радост, Наша книга, Македонска книга, Култура, Мисла, 1991, стр. 13.
- ↑ Vislava Šimborska, Izabrane pesme. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 141-142.
- ↑ The Dream Syndicate – Medicine Show (посетено на 12.6.2022)
- ↑ Discogs, The Cult – Dreamtime (пристапено на 17.5.2020)
- ↑ YouTube, Morphine - Cure for Pain (Full Album) (посетено на 16.6.2017)
|