Гама Кефеј
 Местоположба на Гама Кефеј (средина) | |
| Податоци од набљудување Епоха J2000.0 Рамноденица J2000.0 | |
|---|---|
| Соѕвездие | Кефеј |
| Ректасцензија | 23ч 39м 20,910с[1] |
| Деклинација | +77° 37′ 56,51″[1] |
| Прив. величина (V) | 3.21[2] |
| Особености | |
| {{{компонента}}} | |
| Спектрален тип | K1III-IV CN1[3] |
| U−B Боен показател | +0.94[2] |
| B−V Боен показател | +1.03[2] |
| Променлив тип | можно[4] |
| Гама Кефеј B | |
| Спектрален тип | M4V[5] |
| Астрометрија | |
| Радијална брзина (Rv) | −42,82 ± 0,30[6] км/с |
| Сопствено движење (μ) | Рект: –64.860[1] млс/г Дек.: 171.159[1] млс/г |
| Паралакса (π) | 72.5167 ± 0.1470[1] млс |
| Оддалеченост | 44,98 ± 0,09 сг (13,79 ± 0,03 пс) |
| Апсолутна величина (MV) | 2.62[7] |
| Орбита[8] | |
| Главна | A |
| Придружник | B |
| Период (P) | 66.84±1.32 г. |
| Голема полуоска (a) | 1.419±0.012" (19.56±0.18 АЕ) |
| Занесеност (e) | 0.4144±0.0066 |
| Наклон (i) | 120.18±0.27° |
| Должина (Ω) | 18.32±0.78° |
| Перицентарска епоха (T) | 1991.581±0.048 |
| Аргумент на перицентарот (ω) (споредна) | 340.49±0.50° |
| Полузамав (K1) (главна) | 1.898±0.014 км/с |
| Податоци | |
| Гама Кефеј A | |
| Маса | 1.294±0.081[8] M☉ |
| Полупречник | 4,93 ± 0,04[9] R☉ |
| Површ. грав. (log g) | +3.18[6] |
| Сјајност | 11,6 ± 0,6[9] L☉ |
| Температура | 4.792 ± 62[9] K |
| Вртежна брзина (v sin i) | 1.63[6] км/с |
| Старост | 3,25 ± 0,63[9] Гг. |
| Гама Кефеј B | |
| Маса | 0.384±0.013[8] M☉ |
| Други ознаки | |
| Наводи во бази | |
| SIMBAD | — податоци |
| Архив на вонсончеви планети | — податоци |
| Енциклопедија на вонсончеви планети | податоци |
Гама Кефеј (γ Cephei, скратено Гама Cep, γ Cep) — двоен ѕвезден систем оддалечен приближно 45 светлосни години во северното соѕвездие на Кефеј . Примарната (означена како Гама Кефеј А, официјално именувана како Ерај или ер-Рај, традиционалното име на системот) [10][11] е ѕвезда од тип K1 портокалов џин или подџин; има придружник на црвено џуџе (Гама Кефеј B). Вонсончевата планета (означена како Гама Кефеј Аb, подоцна наречена Тадмор) е потврдено дека орбитира околу примарната ѕвезда.
Гама Кефеј е ѕвезда која може да се види со голо око и таа ќе ја наследи Северница како северна поларна ѕвезда на Земјата, поради аксијална прецесија. Ќе биде поблиску до северниот небесен пол од северница околу 3000 г. „Титулата“ ќе и помине на Јота Кефеј некаде околу 5200 година од нашата ера.
Опис
[уреди | уреди извор]Гама Кефеј има привидна ѕвездена величина од 3,21, од која речиси целата е примарната компонента, Гама Кефеј А. Тоа е двоен ѕвезден систем со орбитален период од 66,8 години и ексцентричност (овалност) од 0,14. Парот орбитира на растојание од 19,6 АЕ.[8]
Примарната ѕвезда е стара околу 3,25 милијарди години и еволуирала од главната низа, со спојување на целиот водород во нејзиното јадро.[9] Има 1,3 пати поголема од масата на Сонцето[8] и се проширила до 4,9 пати од полупречникот на Сонцето. Ѕвездата зрачи речиси 12 пати поголема од сончевата светина од нејзината фотосфера на делотворна температура од 4.792 K.[9] Секундарната компонента, Гама Кефеј В, има маса приближно 0,40 пати поголема од онаа на Сонцето.[5] Веројатно се работи за црвено џуџе од класата М4, за 6,2 степени послаба од примарната. Се претпоставува дека е на слична возраст на нејзината примарна ѕвезда.
Спектарот на оваа ѕвезда служел како една од стабилните точки на сидро според која се класифицираат другите ѕвезди. Била наведена како стандардна ѕвезда за спектралната класа K1 IV во 1943, 1953 и 1973 година[12]. Меѓутоа, во 1989 година, таа била дадена како спектрален стандард за K1 III-IV. Нејзиниот спектар е забележлив по јачината на лентите на цијано радикалот (CN).[3] Анализата на спектарот во 2018 година дала најдобар резултат за спектрален тип на K1 III.[9]
γ Кефеј е каталогизирана како сомнителна променлива ѕвезда со опсег на светлина помеѓу величините 3,18 и 3,24[4], врз основа на нејзиното вклучување во списокот на сомнителни променливи ѕвезди од 1884 година.[13]
Номенклатура
[уреди | уреди извор]γ Кефеј (латинизирано во Gamma Cephei ) претставува Бајерова ознака на ѕвездата. Според правилата за именување објекти во повеќе ѕвездени системи, двете компоненти се означени A и B.[14] По нејзиното откритие, планетата била означена како Гама Кефеј Ab.
Системот носел традиционално име различно напишано како Ерај, Ер Рај или Алрај, што произлегува од арапското الراعي (ar-rā'ī), што значи „овчар“. (Ѕвездата Бета Змијоносец понекогаш се нарекува и Алрај, но попозната е како Цебалрај или Келб Алрај, што значи „овчарско куче“). Во 2016 година, Меѓународниот астрономски сојуз организирал Работна група за имиња на ѕвезди (РГИЅ) за да ги каталогизира и стандардизира соодветните имиња за ѕвездите[15]. Првиот билтен на РГИЅ од јули 2016 година вклучувал табела со првите две серии на имиња одобрени од РГИЅ[16]; во кој била вклучена и Ерај за оваа ѕвезда.
Во јули 2014 година, Меѓународниот астрономски сојуз го започнал проектотNameExoWorlds, процес за давање соодветни имиња на одредени вонсончеви планети.[17] Процесот вклучува јавно номинирање и гласање за новите имиња.[18] Во декември 2015 година, Меѓународниот астрономски сојуз го објавил победничкото име Тадмор за оваа планета.[19] Истото било поднесено од Сириското астрономско здружение и е древно семитско име и современо арапско име за градот Палмира, место на светско наследство.[20]
На кинески, ѕвездата се вика 少衛增八,буквално, 8-та додадена ѕвезда на Xingguan Шаовеј, Shaowei [21] ) што припаѓа на левиот ѕид на виолетовото забрането заградување (紫微左垣), што се однесува на астеризам кој се состои од Гама Кефеј, Јота Змеј, Тета Змеј, Ета Змеј, Зета Змеј, Ипсилон Змеј, 73 Змеј и 23 Касиопеја.[22]
Планетарен систем
[уреди | уреди извор]Планета која орбитира околу Гама Кефеј А со период од 2,7 години била откриена во 1988 година.[23] Нејзиното постоење било објавено и во 1989 година [24] Ова била првата потврдена вонсончева планета и нејзиното навидум откритие било засновано на истата техника на радијална брзина подоцна успешно користена од други. Сепак, тврдењето било оспорено во 1992 година со документ [25] кој ја фаворизирал варијабилноста на џинот К со период еднаков на ѕвезденото вртење, но во 2002 година, било потврдено постоењето на планета со период на орбита од околу 2,5 години.[26]
Секундарната ѕвезда В орбитира околу А на само 9,8 пати поголема од полуглавната оска на планетата А.[27] Орбитата на планетата е приближно нормална на орбитата на бинарниот систем. Динамичкото моделирање сугерира дека во системот улога има и Козај-Лидовиот механизам.[28]
| Придружници | Маса | Голема полуоска (ае) |
Орбитален период (денови) |
Занесеност | Наклон | Полупречник |
|---|---|---|---|---|---|---|
| b (Тадмор) | 1,85 ± 0,16 MJ | 2,05 ± 0,06 | 903,3 ± 1,5 | 0,049 ± 0,034 | — | — |
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil) Запис на Gaia DR3 за овој извор на VizieR.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Hoffleit, D.; Warren, W. H. (1995). „VizieR Online Data Catalog: Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Hoffleit+, 1991)“. VizieR On-line Data Catalog: V/50. Originally Published in: 1964BS....C......0H. 5050: V/50. Bibcode:1995yCat.5050....0H.
- ↑ 3,0 3,1 Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
- ↑ 4,0 4,1 Samus, N. N.; Durlevich, O. V.; и др. (2009). „VizieR Online Data Catalog: General Catalogue of Variable Stars (Samus+ 2007-2013)“. VizieR On-line Data Catalog: B/GCVS. Originally Published in: 2009yCat....102025S. 1: B/gcvs. Bibcode:2009yCat....102025S.
- ↑ 5,0 5,1 Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
- ↑ Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
- ↑ Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
- ↑ „IAU Catalog of Star Names“. Посетено на 28 July 2016.
- ↑ Garrison, R. F. (December 1993), „Anchor Points for the MK System of Spectral Classification“, Bulletin of the American Astronomical Society, 25: 1319, Bibcode:1993AAS...183.1710G, Архивирано од изворникот на 2019-06-25, Посетено на 2012-02-04
- ↑ Gore, J. E (1884). „A Catalogue of Suspected Variable Stars. With Notes and Observations“. Proceedings of the Royal Irish Academy. Science. 4: 267–410. Bibcode:1885PRIA....4..411G. JSTOR 20635921.
- ↑ Hartkopf, William I.; Mason, Brian D. „Addressing confusion in double star nomenclature: The Washington Multiplicity Catalog“. U.S. Naval Observatory. Архивирано од изворникот на 2011-05-17. Посетено на 2016-01-19.
- ↑ „IAU Working Group on Star Names (WGSN)“. Посетено на 22 May 2016.
- ↑ „Bulletin of the IAU Working Group on Star Names, No. 1“ (PDF). Посетено на 28 July 2016.
- ↑ NameExoWorlds: An IAU Worldwide Contest to Name Exoplanets and their Host Stars.
- ↑ „NameExoWorlds The Process“. Архивирано од изворникот на 2015-08-15. Посетено на 2015-09-05.
- ↑ Final Results of NameExoWorlds Public Vote Released, International Astronomical Union, 15 December 2015.
- ↑ „NameExoWorlds The Approved Names“. Архивирано од изворникот на 2018-02-01. Посетено на 2015-12-30.
- ↑ Richard Hinckley Allen: Star Names — Their Lore and Meaning: Cepheus
- ↑ (на кинески) 中國星座神話, written by 陳久金.
- ↑ Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
- ↑ Lawton, A. T.; Wright, P. (1989). „A planetary system for Gamma Cephei?“. British Interplanetary Society. 42: 335–336. Bibcode:1989JBIS...42..335L.
- ↑ Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
- ↑ Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
- ↑ Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
- ↑ Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
- ↑ Грешка во Lua: bad argument #1 to 'match' (string expected, got nil)
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- http://jumk.de/astronomie/exoplanets/errai.shtml
- Опсерваторија Мекдоналд : Пребарувањето на планетите ја наоѓа првата планета што орбитира блиску во двојна ѕвезда
- Планетарен придружник на Бинарната ѕвезда Гама Цефеи
- SolStation : Errai 2
| Претходник Северница |
Поларна ѕвезда 3000–5200 |
Наследник Јота Кефеј |