Преглед на кодот на Хотел Москва (Белград)

{{Инфокутија Зграда
| name = Хотел Москва 
| native_name = {{native name|sr-Cyrl|Палата Росија|italics=off}}
| native_name_lang = 
| logo = 
| logo_size = 
| logo_alt = 
| logo_caption = 
| image = Hotel_Moskva_(Belgrade).jpg
|size = 270
|spacing = 1
|color = #FFFFFF
|border = 1
| image_size = 
| image_alt = <!-- or | alt = -->
| image_caption = <!-- or | caption = -->
| map_type = 
| map_alt = 
| map_caption = 
| map_size = 
| map_dot_label = 
| map_dot_mark = 
| relief = 
| former_names = Велика Србија<br>
Палата Росија
| alternate_names = 
| etymology = 
| status = Хотел
| cancelled = 
| topped_out = 
| building_type =  
| architectural_style = Југендстил
| classification = 
| location = [[Теразија]], [[Белград]], [[Србија]]
| address = Теразија 20<br/>Белград 11000
| location_city = [[Белград]]
| location_country = {{Flag|Serbia}}
| coordinates = <!-- {{coord|latitude|longitude|type:landmark|display=inline,title}} -->
| altitude = 
| current_tenants = 
| namesake = 
| groundbreaking_date = 
| start_date = 
| stop_date = 
| est_completion = 
| topped_out_date = 
| completion_date = 
| opened_date =14 јануари 1908 
| inauguration_date = 
| relocated_date = 
| renovation_date = 
| closing_date = 
| demolition_date = <!-- or | destruction_date    = -->
| cost = 
| ren_cost = 
| client = 
| owner =Миле Драгиќ 
| landlord = 
| affiliation = 
| height = 
| architectural = 
| tip = 
| antenna_spire = 
| roof = 
| top_floor = 
| observatory = 
| diameter = 
| circumference = 
| weight = 
| other_dimensions = 
| structural_system = 
| material = 
| size = 
| floor_count = 
| floor_area = 
| elevator_count = 
| grounds_area = 
| architect = [[Јован Илкиќ]]
| architecture_firm = 
| developer = Карло Кнол 
| engineer = 
| structural_engineer = 
| services_engineer = 
| civil_engineer = 
| other_designers = 
| quantity_surveyor = 
| main_contractor = 
| awards = 
| designations = 
| known_for = 
| ren_architect = 
| ren_firm = 
| ren_engineer = 
| ren_str_engineer = 
| ren_serv_engineer = 
| ren_civ_engineer = 
| ren_oth_designers = 
| ren_qty_surveyor = 
| ren_contractor = 
| ren_awards = 
| rooms = 132
| parking = 
| website = <!-- {{URL|example.com}} -->
| embed = 
| embedded = 
| references = 
| footnotes = 
}}
'''Хотел Москва''' — [[хотел]] со четири ѕвезди во [[Белград]], еден од најстарите што моментално работи во [[Србија]]. Зградата е под владина заштита од [[1968]] година. Првично работејќи како [[Ан|гостилница]] со 36 соби во рамките на повеќенаменската палата Росија, чија скоро 3-годишна конструкција и отворањето во јануари [[1908]] година претставувале голема инвестиција на [[Руска Империја|Руското Царство]] во [[Кралство Србија|економијата на Кралството Србија]], Хотел Москва на крајот ги проширил своите капацитети за да ја опфати целата палата.

== Местоположба ==
Хотел Москва се наоѓа на [[плоштад Теразија|плоштадот Теразија]] во централното градско јадро на [[Белград]], административно дел од општината [[Стар град (Белград)|Стари Град]]. Лежи на пресекот на три улици: Теразија, Призренска и Балканска. Неговата местоположба на врвот на Теразијска Тераса обезбедува прекрасен хоризонтски поглед кон [[Нов Белград]], преку реката [[Сава]].

Целата област на [[плоштад Теразија|плоштадот Теразија]] изобилува со [[Понорница|подземни потоци]], предизвикувајќи големи проблеми за градежните проекти од големи размери во областа, вклучувајќи ги хотелот, блиската [[палата Албанија (Белград)|палата Албанија]] и подземните премини под Теразија. Денес, сè уште има 11 активни [[Извор|извори на вода]] под хотелот Москва.<ref>{{Наведување|last=Dragana Jokić Stamenković|title=Beograd na dvesta sputanih voda|journal=Politika|language=sr|date=28 May 2011|url=http://www.politika.rs/sr/clanak/178840/Beograd-na-dvesta-sputanih-voda}}</ref>

== Историја ==
[[Податотека:Hotel_Moscou.jpg|лево|мини|200x200пкс|Хотел Москва]]
Кон крајот на 1890-тите, за време на владеењето на кралската династија [[Династија Обреновиќи|Обреновиќ]], поточно [[Александар Обреновиќ|кралот Александар]] - во [[Кралство Србија|Кралството Србија]], празната парцела кај Теразија каде се наоѓа денес Хотел Москва, била продадена евтино од општинските власти во Белград на локален трговец по име Бошко Тадиќ. {{Sfn|Lopušina|2008}}

До почетокот на 1900-тите, заедно со неговата сопруга Стана, Тадиќ изградил едноставна еднокатна семејна куќа на парцелата. Во тоа време, висорамнината Теразија околу куќата била опремена со големи [[костен]]ови дрвја што давале убава сенка на мал отворен пазар каде што доаѓале продавачи на пазарот од [[Земун]], преку реката Сава во соседна [[Австроунгарија]], како и селани од периферијата на Белград да ги продаваат своите производи. Во суштина, отворениот пазар бил горна граница на поголемиот отворен пазар Зелени Венац, сместен на неколку стотици метри во близина на улицата Призренска.

=== Гостилница Велика Србија ===
Откако Тадиќ починал, неговата сопруга Стана го наследила имотот. Позната во градот како Стана Бошкова, таа веднаш го продала имотот на браќата Богосав и Милош, кои поседувале познати ресторани низ Белград. Дополнително, Богосав Марјановиќ бил почитуван како ветеран на [[Херцеговско востание (1875-1878)|Херцеговинското востание]], на кое доброволно му се придружил во [[1875]] година, борејќи се под команда на [[Голуб Бабиќ]]. {{Sfn|Lopušina|2008}} Браќата брзо ја претвориле семејната куќа во [[Ан|гостилница]], на крајот ја нарекле ''Велика Србија'' - наводно по истоимената неформална соработка, составена од редовни гости од другите кафани на Марјановиќ. [[Бранислав Нушиќ]], познат писател и регулатор на белградски кафани, напишал дека името, всушност, било предложено од друг редовен кафанџија, Станислав Кажански, бидејќи тоа било место за собирање на „''српските господа да пијат бермет и да се хранат со патриотизам''“. Уште еден редовен човек во кафаната во гостилницата во ''Велика Србија'' бил [[Стеван Сремац]], истакнат писател кој, наводно, поминал многу доцни ноќи таму, па дури и го изменил својот распоред на работа на своето професорско место во белградска [[гимназија]] за да може да спие до доцна наутро. {{Sfn|Lopušina|2008}}

До [[1902]] година, Марјановиќ ја продал гостилницата на трговците Митар Вранковиќ и Никола Вучковиќ, кои во 1904 година му ја пренеле на Светозар Вукадиновиќ, поранешен директор на Српската бродоградителска компанија, кој штотуку се вратил во [[Србија]] по прогонството. Роден во [[1860]] година во [[Нови Сад]], [[Австроунгарија]] во строго националистичко српско домаќинство на свештеникот Јевтимије „Јевта“ Вукадиновиќ, младиот Светозар се преселил преку границата кон Србија каде станал администратор во разни бродоградежни компании пред да биде принуден на прогонство поради непочитување на проавстриската економска политика на кралот [[Милан Обреновиќ|Милан I Обреновиќ]]. За време на егзилот Вукадиновиќ поминал време во [[Русија]], како и во Австроунгарија веднаш преку границата во [[Нови Сад]] и [[Земун]], чекајќи го вистинскиот момент да се врати во Србија. Тој момент на крајот дошол по соборувањето на Обреновиќ во јуни 1903 година.

Иако ја купил централно сместената Велика Србија, амбициозниот Вукадиновиќ немал интерес да управува со гостилница. Наместо тоа, тој патувал назад во Царска Русија барајќи да го пренесе својот новостекнат имот во Белград во поголем деловен потфат. Повикувајќи се на неговите руски врски, Вукадиновиќ успеал да добие одреден интерес од Роман Иванович Поицл од осигурителната компанија „Росија“ за овозможување на компанијата да влезе на српскиот пазар преку отворање филијала во Србија. Тие дополнително се согласиле за амбициозен проект за изградба на луксузна повеќенаменска палата на местото на гостилницата на Вукадиновиќ, која би служела како седиште на подружницата. {{Sfn|Lopušina|2008}}

Во 1905 година тие побарале предлози за архитектонски дизајн за идната палата да бидат доставени до панелот составен од двајца архитекти од [[Санкт Петербург]], познатиот архитект од [[Виена]] [[Ото Вагнер]] и белградските архитекти Андра Стевановиќ и Никола Несторовиќ. {{Sfn|Lopušina|2008}} Поддржан од руските архитекти и Ото Вагнер, се избрал дизајнот на загрепскиот архитект Виктор Ковачиќ (1874–1924), со белградскиот архитект Јован Илкиќ (1857-1917) поддржан од Стевановиќ и Несторовиќ, на второто место. Сепак, дирекцијата на Росија на крајот го избрал Илкиќ, носејќи го во Санкт Петербург за да продолжи да работи на дизајнот заедно со руските архитекти. Колку од првичниот дизајн на Илкиќ е променет во [[Санкт Петербург]] е нејасно, но според историчарот на уметност Драгиња Маскарели, фактот дека оригиналните градежни планови ги потпишал главниот архитект на Росија Павел Карлович Бергстресер (1851-1920), како и фактот дека последната фасада на хотелот Москва содржи елементи различни од Санкт Петербург, разумно е да се претпостави дека имало промени. {{Sfn|Lopušina|2008}}

=== Изградба на палатата „Росија“ ===
Изградбата започнала во март 1905 година. Обемната големина на проектот привлекла многу белграѓани кои се собирале секојдневно околу градилиштето, гледајќи го ископувањето и поставувањето на темелот. {{Sfn|Lopušina|2008}}

Веднаш, проектот наидел на неочекувани проблеми кога било откриено дека почвата под гостилницата во ''Велика Србија'' е полна со појачан кирпич, како и подземни [[извор]]и и [[Понорница|подземни потоци]], создавајќи дополнителни буџетски потреби. Осумдесет и две дрвени [[Греда|греди]], 5 метри во должина и 30 см дебели, биле ставени во темелите на палатата проследени со 30 вагони врело железо во шипки долги 9 метри и 10 вагони тврд камен. Потоа се поставил [[бетон]]ски панел со дебелина од 2,2 метри над темелот. Поставувањето тули не започнало до пролетта 1906 година. Градежните работи ги извел градежниот инженер Карло Нол и ѕидарите од Црна Трава, додека надзорен инженер бил самиот архитект на проектниот проект Илкиќ. Армирано-бетонскиот дел од работата бил управуван од архитектот Матија Шнајдер. Површината на надворешните ѕидови од вториот кат до покривот била обложена со жолтеникави плочки украсени со украси во зелена боја. Керамичката обвивка била донесена од фабриката „ [[Жолнаи|Жолнај“]] [[Печ|во Печ]], [[Австроунгарија]],.

Горниот дел од фасадата на хотелот бил поставен со украсен релјеф од мајолика насловен како „''Глорификација на Русија''“, со слика на римскиот бог [[Нептун (митологија)|Нептун]], што ја симболизира копнежната Русија за морска доминација.<ref name="politika-2011">[http://www.politika.rs/rubrike/Drustvo/Majstorice-i-stari-kalupi.lt.html Majstorice i stari kalupi];''Politika'', 31 January 2011</ref>
[[Податотека:Hotel_Moskva_by_night_(Belgrade,_Serbia).jpg|десно|мини|267x267пкс| Хотел Москва ноќе (2017)]]
Дизајнот на Илкиќ користел сецесионистички стил со вешто вградени [[Старогрчка архитектура|антички грчки елементи]], прилично смели за тоа време, давајќи му на Белград модерно лице за време на трансформацијата што ја претрпел на крајот на векот. Најимпресивната одлика, дури и на прв поглед, е мазната и сјајна фасада, изработена од керамички плочки.

По изградбата, хотелот Москва во палатата Росија имала само 36 хотелски соби.<ref name="politika-2008">[http://www.politika.rs/rubrike/Beograd/hotel-na-terazijama-promenio-devet-drzava.sr.html Хотел на Теразијама променио девет држава];''Politika'', 22 January 2008</ref>

=== Свечено отворање ===
Палатата „''Росија''“ конечно била отворена во вторникот, на [[14 јануари]] [[1908]] година, како најголема приватна зграда во Србија во тоа време. Нејзиното значење за земјата се покажало во фактот дека таа била отворена лично од кралот [[Петар I Караѓорѓевиќ|Петар]].<ref>[[Politika]] daily, January 22, 2008, p. 23</ref> Друг дел од церемонијата на отворање се одржал три дена подоцна во петокот, на 17 јануари, со Гардата на кралот, [[Војска на Србија|најелитната единица на Кралската српска армија]], што организирала концерт.

Покрај хотелот Москва, во палатата се наоѓала и [[Кафеана|кафана]], ексклузивен ресторан кој служел специјалитети од [[Француска кујна|француската]] и [[Српска кујна|српската]] кујна,<ref name="politika-2008"/> бројни станови за изнајмување и филијалата на осигурителната компанија Росија во Белград на чело со Светозар Вукадиновиќ. Филијалата на осигурителната компанија се состоела од административни канцеларии на првиот кат (еден кат над земјата), додека прозорците и канцелариите на продавачите биле на приземјето.

Опкружен со структури од една или две приказни, огромната големина на Палата Росија доминирала во хоризонтот на Белград, град со околу 70.000 жители во тоа време. Како што сведочи рускиот дипломат Василиј Страндман во неговата книга ''Балкански спомени'' <ref>[http://www.worldcat.org/title/balkanske-uspomene-knjiga-1-deo-1-2/oclc/645453460 Балканске успомене]</ref> гледајќи го градот преку другата река Сава кон крајот на 1900-тите и раните 1910-ти, три структури јасно го привлекле вниманието - [[Црква Свети Архангел Михаил (Белград)|црквата Саборна]] со камбанаријата, Кралската палата со своите три куполи, а сега и палатата Росија.<ref name="politika-2009">[http://www.politika.rs/rubrike/Beograd/Kako-je-Velika-Srbija-postala-Moskva.lt.html Kako je „Velika Srbija” postala „Moskva”];''Politika'', 30 November 2009</ref>

Српскиот весник ''„Политика“'' ја нарекол Палата Росија „најскапа и најубава руска куќа на Балканот“.<ref name="politika-2011"/>

Палатата била исто така значајна политичка изјава, давајќи уште еден пример за свртување на премиерот [[Никола Пашиќ]] и кралот Петар Караѓорѓевиќ кон надворешната и економската политика на Србија кон [[Руска Империја|Руското Царатво]] и подалеку од [[Австроунгарија]].<ref name="politika-2011"/> Неговото отворање се случило во средината на таканаречената Свинска војна, горчлива економска пресметка иницирана од австроунгарското воведување царинска блокада за увоз на српско свинско месо, главен извоз на Србија во тоа време. Австроунгарија одлучила да ја казни Србија за стабилното излегување од геополитичката сфера на влијание на [[Австроунгарија]] уште од уривањето во мај [[1903]] година кога Караѓорѓевиќ повторно го презел српскиот престол од соборената владејачка куќа [[Династија Обреновиќи|Обреновиќ]], кој беше австриски клиент со децении претходно.
[[Податотека:Belgrade_during_the_Austro-Hungarian_occupation_of_1915-1918.jpg|лево|мини|250x250пкс| Австроунгарски трупи кои позираат пред палатата Росија во јули 1916 година за време на [[Прва светска војна|Првата светска војна,]] австроунгарска окупација на Србија.]]
Веднаш, станарите на палатата започнале да се вселуваат - на [[31 јануари]] [[1908]] година, Руско-српскиот клуб се смести во своите нови канцеларии. По нив следеле ''Ново време'', весник објавен од Владислав „Влајко“ Савиќ, заземајќи го своето место на четвртиот кат во палатата. Подоцна истата година, новооснованата Народна одбрана го сместил својот белградски огранок во палатата Росија.

Во 1909 година, осигурителната компанија Росија одлучила да го издаде хотелот Москва и кафаната во палатата Росија на Механско-кафанска задруга, локална кооперација за угостителство предводена од Данило Гутеша, кој го поставил [[Лука Ќеловиќ]] за водење на хотелот и кафаната. {{Sfn|Lopušina|2008}}

Бидејќи бил член на Народна одбрана, како и дописник за ''Ново време'', познатиот српски поет [[Јован Дучиќ|Јован Душиќ]] поминал многу време во палатата Росија. Во 18 декември 1909 година во ''Ново време'' пишувал за инцидент во холот на хотелот Москва во кој Душиќ ја удрил Риста Одавиќ, професор во една од [[Гимназија|гимназиите во]] Белград. Изненадувачки, дел од весникот бил симпатичен кон нивниот дописник, наведувајќи дека неговиот удар се случил како последица на повеќекратното конфронтативно и агресивно однесување на Одавиќ. {{Sfn|Lopušina|2008}}

На [[23 февруари]] [[1910]] година, [[Олимписки комитет на Србија|Српскиот олимписки клуб]] (ОКС) бил основан во канцелариите на четвртиот кат во ''Ново време'' во палатата Росија со издавачот на весникот Влајко Савиќ и капетанот на српската армија Светомир Ѓукиќ кои го предводиле новиот комитет.<ref>[http://www.rts.rs/page/sport/sr/London-2012/story/1994/Istorijat+/1145648/Vek+olimpizma+u+Srbiji.html Vek olimpizma u Srbiji];RTS, 25 July 2012</ref> Спомен плоча на влезот во хотелот го одбележува настанот.<ref>{{Наведени вести|title=Обележен 110. рођендан ОКС-а|last=Aleksandar Miletić|date=22 February 2020|work=Politika|page=18|language=sr|trans-title=Celebrated 110th birthday of the Olympic Committee of Serbia}}</ref> Слично на тоа, клубот на новинарите и клубот на писателите се преселиле во палатата.

=== Интербелум (период на Кралството Југославија) ===
[[Податотека:And_old_photo_of_Belgrade,_Terazije.jpg|десно|мини|250x250пкс|Хотел Москва и пошироко во областа Теразије, раните дваесетти години на 20 век]]
Хотелот имал улога во српската книжевна сцена по [[Прва светска војна|Првата светска војна]]. Пристигнувајќи во 1919 година во воен уништен град кој сè уште нема целосно обновена електрична мрежа и водоснабдување, романописецот [[Милош Црњански]] го опишал Белград како „''уништен и грд - полн со дупки, урнатини, плевели, неизвесност, сензационални политички настани, и враќање на писатели од сите страни на светот''“. Црњански продолжил да ја основа Група уметника, мал, но ентузијастички колектив од писатели, сликари и музичари, желни да му обезбедат на градот нов почеток во уметноста и културата.<ref>[https://books.google.com/books?id=K2guWgNslQIC&pg=PT218&lpg=PT218&dq=Milo%C5%A1+Crnjanski+grupa+umetnika&source=bl&ots=C2as4IvvTa&sig=VxYGMZW7Nw456rLOXfOluRVB8oE&hl=en&sa=X&ei=UsD2UordAseSyQHek4Bw&ved=0CFEQ6AEwBA#v=onepage&q=Milo%C5%A1%20Crnjanski%20grupa%20umetnika&f=false Belgrade: A Cultural History];David Norris</ref> Тие не формирале кохерентно училиште или движење, но нивните состаноци, дискусии и полемики околу природата на уметноста обезбедиле привлечна и стимулативна атмосфера за помладата генерација модернистички писатели среде белградските урнатини. Покрај Црњански, во групата што ги обединила предвоените и повоените генерации настапиле Сима Пандуровиќ, [[Растко Петровиќ]], Станислав Винавер, [[Иво Андриќ]], Момчило Настасијевиќ, Станислав Краков, Бранко Лазаревиќ, итн. Тие се сретнале во кафаната на хотел Москва, бидејќи, според Црњански, тоа било единственото место со светлина.<ref name="politika-2009"/>

Со [[Октомвриска револуција|Октомвриската револуција]] предводена од [[Болшевици]]те, ставајќи крај на [[Руското Царство]] и почетокот на [[Советски Сојуз|Советскиот Сојуз]], односите меѓу новооснованата комунистичка држава и исто така новооснованото [[Кралство Југославија|Кралство на Србите, Хрватите и Словенците]] започнале да се ладат. Со исчезнувањето на Руското Царство, осигурителната компанија Росија исчезнала. Хотелот Москва бил преземен од Поштанска штедионика (Поштенска банка на заштеди), неодамна основана локална финансиска институција.

На [[1 октомври]] [[1923]] година, Поштанска банка „Штедионика“ го отворила својот прв прозорец во палатата. Во 1938 година палатата ја презела [[Народна банка на Србија|Народната банка на Југославија]].

Во 1937 година, поднесокот од романските архитекти победил на распишаниот градски конкурс за преуредување на целото јадро во центарот на градот од Театарскиот плоштад до Теразија. Планот предвидувал уривање и на хотелот Балкан и на хотелот Москва, како и формирање на монументален парк кој ќе се протега под хотелот, по терасата Теразија. Како и да е, две години подоцна во 1939 година, неодамна донесениот белградски генерален урбанистички план го обновил проектот од 1923 година на архитектот Никола Добровиќ, кој исто така предвидувал парк, но без уривање на хотелите.<ref>{{Наведени вести|last=Goran Vesić|date=15 November 2019|work=Politika|language=sr|script-title=sr: Теразијска тераса|trans-title=Terrazije Terrace}}</ref>

[[Лав Троцки]] престојувал во хотелот додека францускиот лингвист и историчар Емил Хумант напишал поема за хотелот „''Москва, Џиновската куќа''“. Францускиот филм ''Ултиматум'' од 1938 година - во режија на [[Роберт Вине]] и [[Роберт Зиодмак]], а во кој играат [[Дита Парло]] и [[Ерих фон Строхајм]], бил снимен во хотелот.<ref>{{Наведување|last=Slobodan Kljakić|title=Na Dorćolu otvorena prva kafana u Evropi|journal=[[Politika]]|language=sr|date=25 March 2012|url=http://www.politika.rs/sr/clanak/212951/Na-Dorcolu-otvorena-prva-kafana-u-Evropi}}</ref>

=== Втора светска војна: Седиште на Гестапо ===
Во пролетта 1941 година, со [[Кралство Југославија|нападот на Кралството Југославија]] и брзо освојување од [[Нацистичка Германија]] пред да биде врежан во неколку нацистички клиенти, [[Гестапо]] се преселил во хотелот Москва, претворајќи го во своето седиште. Бидејќи не им се допаѓало името, тие исто така го преименувале во '''Хотел Велика Србија''', според првичниот конак.<ref name="politika-2008"/>

Во текот на целата [[Втора светска војна]], седиштето имало свои генератори на енергија, па дури и извори на вода, независно од градското снабдување, покрај лифтовите и широките подрумски објекти.<ref name="politika-2008"/> Хотелот бил еден од последните белградски згради ослободен во октомври 1944 година кога Советската [[Црвена армија]] го нападнал окупираниот град. За време на нацистичката германска окупација, оригиналните слики на мајсторот во хотелот, сребрените садови и позлатените садови биле ограбени и однесени.

=== Национализација: Комунистичкиот период ===
Во периодот по [[Втората светска војна]], хотелот веднаш се вратил во омиленото собрание на културната елита. [[Југословени|Југословенскиот]] лауреат на Нобеловата литература, [[Иво Андриќ]], имал своја трпеза во ресторанот. Поетот [[Васко Попа]] бил редовен посетител кој со децении секојдневно посетувал кафуле во хотелот - неговиот секојдневен ритуал се состоел во пристигнување секој ден во 15:30 часот, пиење кафе и останување до 18 часот.<ref name="politika-2008"/>

Со повоениот прилив на луѓе од [[Црна Гора]] во Белград, летниот двор на хотелското кафуле станал омилено дружење за новодојденците од Црна Гора во градот. Перцепцијата дека се гледа како пие кафе додека се дружел меѓу културната елита во хотелот „Москва“ е непосреден печат на одобрување, траел со децении.<ref name="politika-2008"/>

Во [[1974]] година, ресторанот на хотелот додал послужувалница како дел од својата понуда. Меѓу различните торти биле воведени и Москва шнит, [[Овошен колач|овошна торта]] со [[бадем]]и, [[Вишна|вишни]] и ананас,<ref name="moskva-snit">{{Наведени вести|url=http://citymagazine.rs/clanak/moskva-snit-vise-od-40-godina-beogradskog-brenda|title=Moskva šnit – više od 40 godina beogradskog brenda|last=Jovanović|first=Jelena|date=6 February 2015|access-date=17 September 2016|agency=CityMagazine.rs|archive-date=2018-12-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20181201174228/http://citymagazine.rs/clanak/moskva-snit-vise-od-40-godina-beogradskog-brenda|url-status=dead}}</ref> која брзо станала популарна и останува една од основните производи на хотелот до денес. Оригиналниот рецепт „Москва шнит“, кој во меѓувреме стаанал заштитен знак, го составил тогашната слаткарка во ресторанот Аница.  Како што било соопштено на почетокот на 2015 година, секој ден се нарачуваат од 200 до 300 парчиња од Москва шнит од ресторанот на хотелот, додека околу илјада цели торти се доставуваат месечно до домашните адреси.

=== Повторна приватизација ===
Во август [[2005]] година, правното лице во хотелот, државна „Москва“,<ref>[http://www.crhov.rs/?Opcija=1&RadioGroup1=ime&emitent=Moskva Moskva a.d.]</ref> ги купила своите 82,83% од странскиот инвестициски фонд „Нетвест Финанс“ со седиште во [[Белиз]]е <ref>[http://arhiva.kurir-info.rs/Arhiva/2005/avgust/16/V-16-16082005.shtml Prodat hotel "Moskva"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20140220181446/http://arhiva.kurir-info.rs/Arhiva/2005/avgust/16/V-16-16082005.shtml |date=2014-02-20 }};''Kurir'', 16 August 2005</ref> за 11 милиони евра.<ref name="novosti-2006">[http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.239.html:186325-Moskva-kao-Ric "Moskva" kao "Ric"];''[[Večernje novosti]]'', 28 July 2006</ref> Веднаш на [[13 септември]] [[2005]] година, новите сопственици на хотелот одлучиле да започнат со трговија со акциите на хотелот на [[Белградска берза|Белградската берза]] <ref>[http://www.belex.rs/eng/trgovanje/vesti/638 Addmision to the Free Market-Hotel Moskva a.d. Beograd]</ref><ref>[http://www.belex.rs/trgovanje/hartija/dnevni/HMSK HMSK]</ref>

На состанокот на акционери во јули 2006 година, било договорено било да се побара партнерство за името на брендот, поврзувајќи се со етаблирана глобална марка. Специфични брендови што биле споменати се Four Seasons, и една од брендовите на Мериот, како што е Риц-Карлтон,<ref name="novosti-2006"/> сепак, ништо не излегло од тоа и Москва продолжила како самостоен хотел.

Околу [[Евровизија 2008]] во мај 2008 година, бил објавен возниот ред за реновирање, проширување и можна надградба на хотелот Москва како хотел со пет ѕвезди. Плановите за проширување вклучувале изградба на гаража, конгресна сала и трговски центар.<ref name="politika-2008"/>

Во текот на 2009 и 2010 година, четири години по неговата ре-приватизација, хотелот конечно бил подложен на огромно реновирање - од април до септември 2009 година, страницата со која се соочувала улицата Балканска била обновена, и од внатрешен и од надворешен карактер, со нов мебел, тапети, завеси, бањи, тротоарите и електронските брави.<ref name="politika-2009"/> Од есента 2009 година до април 2010 година истото било сторено со страната свртена кон Теразија.

== Познати гости ==
Хотел Москва е хотел со четири ѕвездички. Тој е единствениот хотел во Белград кој нема место или апартман број 13. Имал над 36 милиони посетители во изминатите 100 години, вклучувајќи познати личности како српските фелд-маршали [[Живојин Мишиќ]] и [[Петар Бојовиќ]], пронаоѓачите [[Михаил Калашников]], [[Никола Тесла]], [[Михајло Пупин]], [[Томас Алва Едисон|Томас Едисон]] и [[Алберт Ајнштајн]], шахистите [[Анатолиј Карпов]], [[Гари Каспаров]], спортисти [[Карл Луис]], [[Жозе Мурињо]], [[Вујадин Бошков]], [[Луис Фиго]], [[Новак Ѓоковиќ]], [[Мајкл Џордан]], [[Кари Ирвинг]], [[Тајгер Вудс]], глумци како [[Роберт Де Ниро]], [[Кирк Даглас]], [[Мила Јовович]], [[Џек Николсон]], [[Мајкл Даглас]], [[Џулија Робертс]], [[Ален Делон]], [[Том Хенкс]], [[Одри Хепберн]], [[Пирс Броснан]], продуценти како [[Алфред Хичкок]], [[Роман Полански]], [[Милош Форман]], [[Вуди Ален]], [[Мартин Скорсезе]], [[Емир Кустурица]], политичари како [[Никола Пашиќ]], [[Раџив Ганди]], [[Јасер Арафат]], [[Индира Ганди]], [[Муамер Гадафи|Муамер ал-Гадафи]], [[Ричард Никсон]] и други, пејачи и тенори како [[Лучано Павароти]], [[Ив Монтан]], [[Реј Чарлс]], Боб Гелдоф, Серж Гејнсбург, [[Луис Армстронг]], [[Френк Синатра]], писатели како [[Максим Горки]], Орсон Велс, [[Ребека Вест]], [[Жан Пол Сартр]], [[Семјуел Бекет]], [[Албер Ками]], [[Иво Андриќ]] и многу други. [http://www.politika.rs/rubrike/Beograd/hotel-na-terazijama-promenio-devet-drzava.sr.html] <ref>{{Наведена мрежна страница |url=http://www.glas-javnosti.rs/clanak/glas-javnosti-22-01-2008/u-moskvi-spavali-sartr-arafat-nikson-gandi-hickok-kirk-daglas-de-nir |title=Glas javnosti |accessdate=2021-04-22 |archive-date=2009-05-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090508073926/http://www.glas-javnosti.rs/clanak/glas-javnosti-22-01-2008/u-moskvi-spavali-sartr-arafat-nikson-gandi-hickok-kirk-daglas-de-nir |url-status=dead }}</ref> Сликите на познатите посетители се наоѓаат во ходниците на хотелот.

== Во популарната култура ==
Хотелот Москва е прикажан или повикуван на разни музички дела, филм и литература.

''Романот „Заставе'' “, [[НИН-ова награда|добитник на наградата НИН]] на [[Мирослав Крлежа]], од 1962 година, содржи неколку препораки за хотелот Москва. Сместено на Балканот за време на бурниот период од 1912-1922 г., следи животи и судбини на околу 20 карактери; секој од нив има различна професија и финансиски средства, но од милјето на српската, хрватската и унгарската интелигенција. Во еден момент, еден од главните ликови решава да оди во кафаната Хотел Москва каде, „се пуши влажен тутун“ и „ [[Византинизам|се подготвуваат византиски]] интриги“.

''Клопка'', филм од 2007 година, сместен во времето по падот на Милошевиќ,, истражувајќи до каде е подготвен да оди финансиски расипаниот татко за да најде средства за операција на своето болно дете, има клучна сцена во кафулето на Хотел Москва, каде што мистериозниот човек кој го игра Мики Манојловиќ му дава понуда на таткото на болното дете, [[Небојша Глоговац|кого го игра Небојша Глоговац,]] да плати за операцијата на неговиот син за возврат на човекот кој извршил атентат.

== Наводи ==
{{наводи}}

== Надворешни врски ==
* {{Матична|http://www.hotelmoskva.rs}}

[[Категорија:Културно наследство на Србија]]
[[Категорија:Координати на Википодатоците]]
[[Категорија:Хотели во Белград]]