Преглед на кодот на Офра Хаза

{{Infobox person
| name               = Офра Хаза
| native_name        = עפרה חזה
| native_name_lang   = Hebrew
| image              = Ofra Haza 1981 (עפרה חזה 1981).jpg
| alt                = 
| caption            = Офра Хаза во 1981
| birth_name         = Бат-Шева Хаза
| birth_date         = {{birth date|df=yes|1957|11|19}}
| birth_place        = Хатиква, [[Тел Авив]], Израел
| death_date         = {{nowrap|{{Death date and age|df=yes|2000|2|23|1957|11|19}}}}
| death_place        = [[Рамат Ган]], Израел
| death_cause        = Компликации од [[ХИВ]]
| spouse             = {{marriage|Дорон Ашкенази|1997}}
| resting_place      = 
| years_active       = 1969–2000
| signature          = Ofra Haza signature.svg
| occupation         = 
}}
'''Офра Хаза''' (хебрејски: עפרה חזה; (19 ноември 1957 – 23 февруари 2000 година) ― израелска пејачка, текстописец и глумица, позната и како „Мадона од Истокот“<ref>{{Наведени вести|url=http://www.bbc.co.uk/programmes/b00wr9vb|title=The Israeli Madonna|work=[[BBC Four]]|access-date=8 April 2015|year=2010}}</ref> или „Израелска Мадона“.<ref>{{Наведени вести|url=http://www.legacy.com/news/legends-and-legacies/ofra-haza-madonna-of-the-east/349/|title=Ofra Haza, Madonna of the East|access-date=8 April 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150226170020/http://www.legacy.com/news/legends-and-legacies/ofra-haza-madonna-of-the-east/349/|archive-date=26 February 2015|publisher=[[Legacy.com]]}}</ref> Поседувала исклучително чист и „нежен“ [[мецосопран]].<ref>{{Наведени вести|url=https://www.nytimes.com/2000/02/24/arts/ofra-haza-41-israeli-pop-singer-who-crossed-cultural-bounds.html|title=Ofra Haza, 41, Israeli Pop Singer Who Crossed Cultural Bounds|last=Pareles|first=Jon|date=24 February 2000|work=[[The New York Times]]|access-date=28 July 2011|location=New York}}</ref> Во 2023 година, ''[[Ролинг стоун|Ролинг Стоун]]'' ја ставило Хаза на 186-то место на нивниот список од „200 најдобри пејачи на сите времиња“.<ref>{{Наведен нестручен часопис|access-date=27 January 2023}}</ref>

Офра Хаза потекнувала од еврејско семејство од Јемен (Мизрахи Евреи), а нејзината музика била мешавина од традиционална блискоисточна музика и поп-музика со стихови од [[Евреи|еврејски]] народни приказни и поезија.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.kcrw.com/music/shows/morning-becomes-eclectic/ofra-haza|title=Ofra Haza {{!}} Morning Becomes Eclectic|date=2009-08-13|work=KCRW|language=en|accessdate=2022-12-23}}</ref> Кон крајот на 1980-тите, Хаза веќе била популарна во Европа и Америка и редовно била емитувана на [[MTV]].<ref name="Ofra Haza">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.deezer.com/en/artist/64132|title=Ofra Haza|work=Deezer|language=en-GB|accessdate=2022-12-23}}</ref> За време на нејзината пејачка кариера, издала многу платинести и златни дискови, а нејзината музика била многу популарна и на клупската сцена.<ref name="Ofra Haza" /> Во 1990-тите, на врвот на нејзината кариера,<ref name="Ofra Haza, Tragic Israeli Pop Diva">{{Наведени вести|url=https://www.tabletmag.com/sections/arts-letters/articles/ofra-haza-tragic-israeli-pop-diva|title=Ofra Haza, Tragic Israeli Pop Diva|date=2023-02-23|work=Tablet Magazine|access-date=2023-02-26|language=en-US}}</ref> таа редовно придонесувала со песни во филмски саундтракови,<ref name="Ofra Haza" /> како: ''[[Дик Трејси (филм од 1990 година)|Дик Трејси]]'' (1990) и ''[[Принцот на Египет|Принцот од Египет]]'' (1998), а нејзиниот глас често бил користен во [[Хип-хоп музика|хип-хоп]] музиката. Починала во 2000 година од [[Синдром на стекнат имунолошки дефицит|болест поврзана со СИДА]].

Во Израел, Хаза била многу влијателна културна личност и се смета за една од најголемите културни икони во земјата<ref name="Ofra Haza, Tragic Israeli Pop Diva"/> која помогнала да се популаризира Мизрахи културата.<ref name=":02">{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/news/2000/feb/25/guardianobituaries|title=Ofra Haza|last=Joffe|first=Lawrence|date=2000-02-25|language=en|access-date=2021-01-20|website=the Guardian}}</ref>

== Животопис ==
Бат-Шева Офра Хаза е родена во [[Тел Авив]], [[Израел]],<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://jwa.org/encyclopedia/article/haza-ofra|title=Ofra Haza|work=Jewish Women's Archive|language=en|accessdate=2021-01-20}}</ref> во семејство на Евреи-Мизрахи од Јемен кои со осум деца<ref name="jwa.org">{{Наведена мрежна страница|url=https://jwa.org/encyclopedia/article/haza-ofra|title=Ofra Haza|work=Jewish Women's Archive|language=en|accessdate=2023-02-26}}</ref> <ref name=":0">{{Наведена мрежна страница|url=http://www.theguardian.com/news/2000/feb/25/guardianobituaries|title=Ofra Haza|last=Joffe|first=Lawrence|date=2000-02-25|work=the Guardian|language=en|accessdate=2021-01-20}}</ref> <ref name=":1">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.encyclopedia.com/people/literature-and-arts/music-popular-and-jazz-biographies/ofra-haza|title=Ofra Haza {{!}} Encyclopedia.com|work=www.encyclopedia.com|accessdate=2021-01-20}}</ref> се [[Алија|доселиле]] во Израел во 1949 година.<ref>{{Наведено списание|title=Ruth Ellis's Suit|doi=10.17658/issn.2058-5462/issue-21/lnead/p15|doi-access=free}}</ref> Таа била најмала од деветте деца<ref name=":2">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.poz.com/article/Death-Of-A-Diva-10225-4310|title=Death Of A Diva|date=2000-06-01|work=POZ|language=en|accessdate=2021-01-20}}</ref> (имала шест сестри и два брата) на Јефет и Шошана Хаза. Пораснала во едно од најсиромашните предградија во јужниот дел на Тел Авив, во населбата Шчунат Хатиква.

На 12-годишна возраст, Хаза се приклучила на месната театарска трупа, „Хатиква“ (Надеж), која била штотуку основана од нејзиниот сосед, Безалел Алони.<ref name=":0"/><ref name="Ofra Haza {{!}} Encyclopedia.com">{{Наведена мрежна страница|url=https://www.encyclopedia.com/people/literature-and-arts/music-popular-and-jazz-biographies/ofra-haza|title=Ofra Haza {{!}} Encyclopedia.com|work=www.encyclopedia.com|accessdate=2023-02-26}}</ref> Хаза набрзо се истакнала како една од најталентираните изведувачи во трупата,<ref name="Ofra Haza {{!}} Encyclopedia.com" /> а менаџерот Безалел Алони ја забележал и нејзината дарба за пеење. Тој подоцна станал нејзин менаџер и ментор. На 19 години, Офра Хаза била најпопуларна поп-ѕвезда во Израел, а новинарите ретроспективно ја опишале како „[[Мадона (пејачка)|Мадона]] од Истокот“.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://forward.com/culture/music/318147/a-wa-a-yemenite-israeli-pop-trio-gains-popularity-around-the-world/|title=A-Wa's Unlikely Journey From Rural Israel to Global Fame|date=6 August 2015|work=The Forward}}</ref> <ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://www.jpost.com/Israel-News/Grapevine-Friedman-plants-a-tree-617685|title=Grapevine|date=15 February 2020|work=The Jerusalem Post}}</ref>

Хаза две години служела во [[Израелски одбранбени сили|Израелските одбранбени сили]].<ref name=":1"/>
[[Податотека:Ofra_bibi_peres_gaon.jpg|мини| Офра Хаза во емисијата на Ден Шилон, со [[Шимон Перес|Перес]], [[Бенјамин Нетанјаху|Нетанјаху]] и Јехорам Гаон, 1995 година]]

== Светска популарност ==
Офра Хаза го претставувала [[Израел на Евровизија|Израел]] на [[Евровизија 1983|Изборот за песна на Евровизија во 1983 година]], со песната „Hi“ и со 136 поени завршила на второ место. На светската музичка сцена се пробила со издавањето на албумот ''Shirei Teiman'' („Јеменски песни“), кој го снимила во 1984 година. Уште поголема популарност се здобила со синглот „Im Nin'alu“, од нејзиниот албум ''Shaday'' (1988) кој ја освоил наградата за „Најдобар меѓународен албум на годината“ на Новите музички награди (New Music Award).<ref name="Jpost">{{Наведена мрежна страница|url=http://info.jpost.com/2000/Supplements/OfraHaza/article2.html|title=Ofra Haza: From Hatikva to Hollywood|date=24 February 2000|publisher=Jerusalem Post online|archive-url=https://web.archive.org/web/20111013042343/http://info.jpost.com/2000/Supplements/OfraHaza/article2.html|archive-date=13 October 2011|accessdate=2 July 2011}}</ref> Песната, во јуни 1988 година, две недели била на врвот на европската топ-листа (Eurochart) и била често емитувана на каналите на музичкиот канал MTV. Во аналите на класичниот хип-хоп оваа песна подоцна била многупати реобјавена, ремиксирана и семплирана, на пример на ремиксот од Coldcut на песната „Paid in Full“ од Ерик Б. и Раким. Следните синглови од Офра Хаза имале денс-бит призвук и биле направени спотови за песните, поконкретно ''Galbi'', ''Daw Da Hiya'' и ''Mata Hari'', но тие не успеале да ја достигнат популарноста на нејзиниот прв хит. ''Im Nin'alu'' подоцна била ставена и на радио-плејлистата за видео-играта ''[[Grand Theft Auto: Liberty City Stories]]'', објавена во 2005 година.

Хаза, исто така, добила признание од критиката за албумите: ''Fifty Gates of Wisdom'' (1984), ''Desert Wind'' (1989), ''Kirya'' (1992) и ''Ofra Haza'' (1997).

Во 1994 година, Хаза го издала нејзиниот прв хебрејски албум по седум години, ''Kol Haneshama'' („Цела душа“). Иако на почетокот немал забележителен успех на топ-листите, од албумот произлегол еден од нејзините најголеми хитови, ''Le'orech Hayam'' ("Заедно со морето"). Песната станала популарна откако Хаза ја извела во собранието во спомен на починатиот премиер [[Јицак Рабин]], една недела по неговото убиство.

== Соработки ==
Нејзината соработка со меѓународно етаблирани музичари го вклучува синглот „Temple of Love (Touched by the Hand of Ofra Haza)“, снимен со [[The Sisters of Mercy]] во 1992 година. Томас Долби бил копродуцент на ''Yemenite Songs'' и ''Desert Wind'', на кои тој бил и гостин-музичар. Хаза гостувала на албумот на Долби ''Astronauts And Heretics'' (1992), пеејќи на песната „That's Why People Fall in Love“. Таа ја снимила песната „My Love Is for Real“ со [[Пола Абдул]] во 1995 година. Хаза пеела придружни вокали на песната „Friend of Stars“ од германската електропоп група And One, од албумот ''Spot'' (1993).

За албумот ''Kirya'', [[Иги Поп]] е наратор во песната „Daw Da Hiya“, а Хаза заедно со многу други ѕвезди пеела во неговата песна „Give Peace A Chance“ од 1991 година. Таа придонела со песна и за саундтракот филмовите: ''[[Бои (филм)|Бои]]'' (1988), ''[[Дик Трејси (филм од 1990 година)|Дик Трејси]]'' (1990), ''[[Дива орхидеја (филм)|Дива орхидеја]]'' (1990), ''Кралицата Марго'' (1994) и ''[[Принцот на Египет|Принцот од Египет]]'' (1998). За ''Дик Трејси'', [[Мадона (пејачка)|Мадона]], која исто така придонела во саунтракот на филмот, сакала Офра Хаза да придонесува за саундтракот на филмот и ја охрабрила да го стори тоа.<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://go.gale.com/ps/i.do?id=GALE%7CA171332339&sid=sitemap&v=2.1&it=r&p=HRCA&sw=w&userGroupName=anon~9977c78d&aty=open-web-entry|title=Document - Gale OneFile: Health and Medicine}}</ref> Мадона искористила дел (семплирање) од песната од Хаза ''Im Nin'alu'' во нејзината песна ''Isaac'' од албумот ''Confessions On A Dance Floor'' (2005).<ref>{{Наведена мрежна страница|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Confessions_on_a_Dance_Floor|title=Confessions on a Dance Floor}}</ref>

Во ''„Принцот од Египет“,'' таа го позајмила гласот на [[Јохаведа]] и ја испеала „Избави нè“. Откако [[Ханс Цимер]], кој работел со Хаза на музиката за ''„Принцот од Египет“'', ја запознал со уметниците, тие сметале дека е толку убава што ја нацртале Јохаведа да личи на пејачката. За саундтракот од филмот, Хаза ја отпеала песната „Deliver Us“ на 19 јазици:

* Чешки — „Tak vyveď nás“
* Холандски - „Verlos ons, Heer“
* Англиски - „Deliver Us“
* Фински - „Johdata“
* Француски - „Délivre nous“
* Германски - „Erlöse uns“
* Грчки - „Eleftheri“
* Хебрејски - „Hoshia Na“
* Унгарски - „Szabadíts“
* Италијански - „Ascoltaci“
* Норвешки - „Befri Oss“
* Полски — „Uwolnij nas“
* Португалски (бразилски и европски) - „Liberte-nos“
* Романски — „Izbăvește-ne“
* Словачки — „Vysloboď nás“
* Шпански (латински и кастилски) - „Libéranos“
* Шведски - „Бефрија Осс“

За саундтракот за ''Гувернанта'' (''The Governess'' (1998)), Хаза испеала седум од дванаесетте песни и соработувала со композиторот за филмска музика [[Едвард Ширмур]]. Гласот на Хаза може да се слушне во: синглот „Babylon“ од The Black Dog, песната „Paid in Full (ремикс од Coldcut)“ од [[Раким|Ерик Б и Раким]], песната  „Temple of Love (1992)" од [[The Sisters of Mercy]] и во хитот "Pump Up The Volume" од [[MARRS|M/A/R/R/S]]. Синглот „Love Song“ многупати бил ремиксиран од диџеи.

== Брак ==
На 15 јули 1997 година, Хаза се омажила за бизнисменот Дорон Ашкенази. Тие немале деца, но Ашкенази имал посвоен син и биолошка ќерка од првиот брак.<ref>Amit Ben-Aroya. [http://chipwich.tripod.com/ofrahaza/doran.html "Ofra Haza's husband found dead, police suspect drug overdose"], ''Haaretz'', 7 April 2001</ref> <ref>Greer Fay Cashman. [http://fr.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1192380609827&pagename=JPost/JPArticle/ShowFull "Jerusalem Post Article about Shai Ashkenazi"] {{Семарх|url=https://web.archive.org/web/20110624101707/http://fr.jpost.com/servlet/Satellite?cid=1192380609827&pagename=JPost%2FJPArticle%2FShowFull|date=24 June 2011}}, ''The Jerusalem Post'', 21 October 2007</ref>

== Смрт ==
[[Податотека:The_Grave_of_Ofra_Haza.jpg|десно|мини|300x300пкс| Гробот на Офра Хаза на гробиштата во Јаркон]]
Офра Хаза починала од [[Синдром на стекнат имунолошки дефицит|СИДА]] на 23 февруари 2000 година, на 42-годишна возраст. 

Хаза била погребана во делот за уметници на гробиштата Јаркон во [[Петах Тиква]] во близина на Тел Авив.

Покрај многубројните обожаватели од целиот свет, на погребот присуствувале и политичари како [[Ехуд Барак]] и [[Шимон Перес]] и многу познати израелски личности како што се пејачите Шошана Дамари и Јардена Араси, како и вдовицата на [[Јицак Рабин]], Леа Рабин.

По нејзината смрт избила жестока расправија меѓу нејзиното семејство, нејзиниот сопруг и нејзиниот поранешен менаџер Алони. Нејзиното семејство се сомневало дека нејзиниот сопруг ја заразил со ХИВ - обвинение кое Алони го потврдил и во неговата автобиографија, во која напишал дека Хаза, како побожна Еврејка, влегла во бракот како девица и дека Ашкенази веќе се женел пред бракот и бил познат неговиот разуздан начин на живот и неговата зависност од дрога. Ашкенази жестоко негирал секаква инфекција од негова страна. Тој тврдел дека Хаза се заразила преку трансфузија на крв која ја примила за време на спонтан абортус и најавил дека ќе биде објавен тест на крвта. Безмалку една година по Хаза, тој починал од предозирање. Резултатите од тестот на крвта никогаш не биле објавени.

== Дискографија ==

=== Албуми ===

; Студиски албуми 

* ''Al Ahavot Shelanu'' (1980)
* ''Bo Nedaber'' (1981)
* ''Pituyim'' (1982)
* ''Li-yeladim'' (1982)
* ''Hai'' (1983)
* ''Shirey Moledet'' (1983)
* ''Bayt Ham'' (1984)
* ''Yemenite Songs'' (1984)
* ''Adamah'' (1985)
* ''Shirey Moledet 2'' (1985)
* ''Yamim Nishbarim'' (1986)
* ''Shirey Moledet 3'' (1987)
* ''Shaday'' (1988)
* ''Desert Wind'' (1989)
* ''Kirya'' (1992)
* ''Kol Haneshama'' (1994)
* ''Ofra Haza'' (1997)


== Наводи ==
{{Наводи}}

== Надворешни врски ==
* {{AllMusic |id=mn0000458759}}
* {{Imdb име|0371866|Ofra Haza}}
{{Нормативна контрола}}
[[Категорија:Израелски пејачки]]
[[Категорија:Поп-фолк пејачи]]
[[Категорија:Починати во 2000 година]]
[[Категорија:Родени во 1957 година]]
[[Категорија:Статии со hCards]]
[[Категорија:Статии со краток опис]]
[[Категорија:Израелски новинари]]
[[Категорија:Израелски глумици]]
[[Категорија:Израелски пијанисти]]
[[Категорија:Синт-поп-пејачи]]
[[Категорија:Мецосопрани]]
[[Категорија:Израелски писатели]]
[[Категорија:Учесници на Евровизија]]
[[Категорија:Починати од ХИВ]]
{{ОСНОВНОПОДРЕДУВАЊЕ:Хаза, Офра}}